Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Ewa Chądzyńska

Sędziowie:SSA Anna Szczepaniak-Cicha (spr.)

del. SSO Magdalena Lisowska

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2012 r. w Łodzi

sprawy P. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Płocku z dnia 7 lutego 2012 r., sygn. akt: VI U 1428/11;

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz P. M. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sygn. akt III AUa 567/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 września 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązująca w PPHU H.P.S” M. P. w okresie od 1 kwietnia 2011 roku do 31 marca 2012 roku zostaje podwyższona o 50%.

P. M., zaskarżając powyższą decyzję w całości, wniósł o jej zmianę oraz o zasądzenie od organu rentowego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania przyznał, że w deklaracjach za okres od kwietnia do lipca 2011 roku nie uwzględnił koniecznej zmiany o 0,06%, w stosunku do obowiązującej stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, jednak sytuacja ta nie jest tożsama z przekazaniem przez niego jako płatnika nieprawdziwych danych.

Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 7 lutego 2012 roku zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującą płatnika składek P. M. - PPHU H.P.S.” M. P. w roku składkowym obejmującym okres od 1 kwietnia 2011 roku do 31 marca 2012 roku nie podwyższa się o 50% oraz zasądził od organu rentowego na rzecz płatnika składek kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że P. M. od 17 października 1994 roku prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Produkcyjno- Handlowo-Usługowe H.P.S." M. P. z siedzibą w P.. Głównym przedmiotem prowadzonej przez płatnika działalności jest produkcja pieczywa oraz produkcja wyrobów ciastkarskich i ciastek.

W 2010 roku przedsiębiorca po raz pierwszy zgłosił do ubezpieczenia wypadkowego więcej niż 10 osób. W 2011 roku płatnik w informacji (...) za rok 2011 wykazał liczbę ubezpieczonych: 12. W 2010 i 2011 roku nie uległ zmianie przedmiot prowadzonej przez płatnika działalności gospodarczej. Z tego powodu P. M. zobowiążmy był do samodzielnego ustalenia i opłacenia składki na ubezpieczenie wypadkowe, według stopy procentowej w wysokości 1,73%. Na skutek uchybienia służb księgowych P. M. w okresie od kwietnia 2011 roku do lipca 2011 roku nie uwzględnił zmiany o 0,06% składki na to ubezpieczenie i opłacił zaniżoną składkę, według stopy procentowej 1,67%. Po stwierdzeniu tego błędu przez ZUS płatnik uregulował powstałą zaległość.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie jest zasadne. Sąd odwołał się do treści art. 34 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.) podnosząc, że w niniejszej sprawie płatnik błędnie wykazał stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe, doprowadzając tym do zaniżenia składki, jednakże sytuacja ta nie jest tożsama z przekazaniem nieprawdziwych danych, o których mowa w art. 34 ust. 3 cyt. ustawy z 30 października 2002 roku. Kalkulacja tej składki nie była bowiem wynikiem podania nieprawdziwych danych, istotnych z punktu widzenia ryzyka wypadkowego (objętych informacją (...)), lecz jedynie niezamierzonym błędem służb księgowych odwołującego, które wykazały w deklaracjach niższą, niż należna stopę procentową tej składki. Pomiędzy treścią danych wynikających z (...) a błędną wysokością stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne nie zachodził związek przyczynowo - skutkowy, gdyż organ rentowy na podstawie danych przekazanych przez płatnika miał możliwość ustalenia i skorygowania wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe należnej od odwołującego, co też uczynił prowadząc postępowanie kontrolne. Omawiana sytuacja winna być kwalifikowana jako zaległość w opłaceniu składki (niepełne opłacenie składki) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. W tej sytuacji nie ma podstaw do stosowania wobec odwołującego sankcji wynikającej z przepisu art. 34 ust. 3 ustawy wypadkowej. Mając na uwadze powyższe i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.

Apelację od wyroku wywiódł organ rentowy zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 34 ust. 1 i ust. 3 w związku z art. 31 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, poprzez błędną jego wykładnię i zastosowanie polegające na przyjęciu, że nie ma podstaw do podwyższenia odwołującemu stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ponieważ sankcję finansową pociąga za sobą jedynie przekazanie i rentowemu nieprawdziwych danych ukierunkowanych na wprowadzenie organu w błąd w zakresie niezbędnym do skalkulowania wysokości tej składki a nie tylko nieprawidłowych danych. W świetle tego zarzutu apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelujący podniósł, że ustawa nie uzależnia wymierzania sankcji od tego, czy działanie płatnika nakierowane było na wprowadzenie w błąd organu rentowego z zakresie przekazywania określonych informacji, których skutkiem jest zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, a więc zamiar płatnika składek jest obojętny. Zgodnie z treścią ust. 3 art. 34 ustawy wypadkowej błędem uzasadniającym wymierzenie opłaty jest m.in. nieprawidłowe ustalenie „grupy działalności”. W kwestii, co należy rozumieć przez „nieprawidłowe ustalenie grupy działalności" wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w postanowieniu z dnia 10 września 2010 roku w sprawie sygn. akt III AUa 1/10, w którym stwierdził, że „w odniesieniu do art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, poprzez „nieprawidłowe określenie grupy działalności" należy uznać nie tylko podanie stopy procentowej obowiązującej dla innej grupy działalności, niż właściwa dla danego płatnika, ale również podanie stopy procentowej spoza zakresu określonego w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 roku w sprawie różnicowania stopy składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków. W konsekwencji, podanie przez płatnika składek 1,60 % jako stopy procentowej składek zamiast 1,80% stopy procentowej stanowiło również podanie określonej działalności. Wskazanie błędnej stopy procentowej oznacza więc, że nie nastąpiło prawidłowe ustalenie grupy działalności.”

W odpowiedzi na apelację płatnik składek wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie od kosztów postępowania za II instancję.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalony przez Sąd Okręgowy stan faktyczny oraz dokonaną subsumpcję. Spór w sprawie niniejszej dotyczył kwestii, czy zaistniały podstawy do ustalenia przez organ rentowy dla P. M., jako płatnika składek na ubezpieczenie wypadkowe, stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresie od 1 kwietnia 2011 roku do 31 marca 2012 roku w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej w sposób prawidłowy. Materialną podstawę do zastosowania sankcji podwyższenia stopy przewiduje przepis art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 roku o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009r., Nr 167, poz. 1322 ze zm.) stanowiąc, że jeśli płatnik składek nie przekaże danych lub przekaże nieprawidłowe dane o których mowa w art. 31, co spowoduje zaniżenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe, Zakład ustala, w drodze decyzji, stopę procentową składki na cały rok składkowy w wysokości 150% stopy procentowej ustalonej na podstawie prawidłowych danych. Płatnik składek zobowiązany jest opłacić zaległe składki wraz z odsetkami za zwłokę.

W przedmiotowej sprawie bezsporna jest okoliczność w postaci ustalenia przez płatnika w roku składkowym: kwiecień 2011 - marzec 2012 nieprawidłowej stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe (1,67% zamiast 1,73%), co spowodowało odprowadzenie przez płatnika składki w zaniżonej wysokości. Sąd Apelacyjny akceptuje stanowisko Sądu pierwszej instancji, że z tego powodu P. M. obowiązany był jedynie do odprowadzenia wraz z odsetkami różnicy między wysokością składek należnych, a uiszczonych. Obowiązek ten płatnik składek zrealizował.

Nie jest trafny wywód apelującego, że nieprawidłowe ustalenie stopy procentowej uzasadnia nałożenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na płatnika składek sankcji określonej w art. 34 ust. 1 ustawy. Jedynie bowiem przekazanie nieprawdziwych danych, o których mowa w art. 31 ustawy, skutkuje taką możliwością. Dane, o których mowa w art. 31 ustawy to te, na podstawie których ustala się dla danego płatnika wysokość wskaźnika korygującego: częstość poszkodowanych w wypadkach przy pracy ogółem, częstość poszkodowanych w wypadkach przy pracy śmiertelnych i ciężkich, częstość zatrudnienia w warunkach zagrożenia, dane identyfikacyjne płatnika składek, rodzaj działalności według (...), liczba ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego, adres płatnika składek. Wymienione dane P. M. przekazał drogą elektroniczną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, stosownie do ciążącego na nim obowiązku, na druku (...) w styczniu 2011 roku. Prawdziwości tych danych organ rentowy nie kwestionował i na ich podstawie określił prawidłową stopę procentową na 1,73%.

Płatnik nie przekazał zatem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nieprawidłowych, tj. wprowadzających w błąd, istotnych dla ustalenia wysokości wskaźnika korygującego danych, ani nie zataił danych istotnych. Taka sytuacja nie wyczerpuje hipotezy normy zawartej w art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej. Jak wielokrotnie podkreślano w judykaturze, odpowiedzialność wynikająca z art. 34 ustawy wypadkowej nie jest odpowiedzialnością absolutną. Należy odróżnić przypadek podania danych nieprawdziwych od podania danych nieprawidłowych. Sankcję wyższej stopy procentowej pociąga za sobą jedynie fakt przekazania organowi rentowemu danych nieprawdziwych, tj. ukierunkowanych na wprowadzenie organu rentowego w błąd w zakresie niezbędnym do skalkulowania wysokości tej składki, a więc: innego poziomu zatrudnienia osób ubezpieczonych, zmiany lub poszerzenia rodzaju prowadzonej działalności, które łączą się z innym poziomem i występowania zagrożeń (ryzyk) wypadkowych oraz skutków tych zagrożeń, albo stwierdzenia nowych istotnych z punktu widzenia ubezpieczenia wypadkowego ryzyk, które ujawniły się w związku z przekształceniem organizacyjno - prawnym prowadzonej działalności pozarolniczej. Istotne jest przy tym, aby pomiędzy podaniem nieprawdziwych danych, o których mowa w art. 31 ustawy wypadkowej, a ustaleniem przez organ rentowy stopy procentowej składki w zaniżonej wysokości zachodził związek przyczynowo - skutkowy. Nie każda więc sytuacja nierzetelnego wypełnienia dokumentów ubezpieczeniowych przez płatnika skutkuje konsekwencjami w postaci zastosowania tzw. „sankcyjnej" stopy procentowej ubezpieczenia wypadkowego. Ustawa nie wiąże bowiem odpowiedzialności z art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej z każdym przypadkiem niewłaściwego obliczenia składki na ubezpieczenie. Ustalenie przez organ rentowy samego tylko faktu odprowadzenia składki w zaniżonej wysokości nie uprawnia organu do wymierzenia sankcji określonej w art. 34 ust. 1 ustawy wypadkowej. Przekazywanie przez płatnika do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki w wysokości niższej od wymaganej, jeśli wynika ono z innych powodów, np. matematycznej pomyłki w wyliczeniu kwoty składki, nie wyczerpuje hipotezy normy art. 34 ust. 3 w związku z ust. 1 ustawy wypadkowej i nie implikuje skutku objętego jej dyspozycją (por. wyrok SN z 16 czerwca 2011r., I UK 15/11, OSNP 2012/15-16/199, wyrok SN z 25 maja 2010r., I UK 8/10, Lex Nr 585740, postanowienie SN z 4 lutego 2011r., II UZP 1/11, Lex Nr 749835, wyrok Sądu Apel. w K. z 25 listopada 2008r., III AUa 1163/08, Lex Nr 552000, wyrok Sądu Apel. w G. z 7 września 2011r., III AUa 345/11, Lex Nr 1087216). Wskazany przez apelującego judykat jest odosobniony i nie stanowi wskazówki interpretacyjnej do prawidłowego zastosowania art. 34 ust. 3 ustawy w okolicznościach rozpatrywanej sprawy.

Sumując, apelacyjny zarzut naruszenia prawa materialnego jest bezpodstawny. Prawidłowo bowiem Sąd Okręgowy uznał, że konsekwencją przedmiotowego błędu w transmisji danych, popełnionego przez płatnika, jest wyłącznie dokonanie korekty informacji we własnym zakresie lub dokonanie jej z urzędu przez organ rentowy w trybie art. 31 ust. 12 ustawy wypadkowej, nie ma natomiast podstaw do uruchomienia represyjnego skutku finansowego z art. 34 ust. 3 tej ustawy. Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny oddalił apelację, z mocy art. 385 k.p.c. Podstawa zasądzenia kosztów postępowania za drugą instancję lokuje się w treści art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 3 i § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.).