Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska

SSO del. Dorota Rzeźniowiecka.

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2013 r. w Łodzi

sprawy E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 4 października 2012 r., sygn. akt: VIII U 2360/12;

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że przyznaje E. S. prawo do emerytury od dnia 1 maja 2012 roku;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz E. S. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sygn. akt: III AUa 1675/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 kwietnia 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział
w Ł. odmówił E. S. prawa do emerytury wobec niespełnienia przez ubezpieczonego przesłanki, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze oraz nie rozwiązania stosunku pracy.

Odwołanie od tej decyzji wniósł E. S..

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 października 2012 roku, Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił decyzję organu rentowego z dnia 30 kwietnia 2012 roku i przyznał E. S. prawo do emerytury od dnia 29 marca 2012 roku.

Powyższe orzeczenie poprzedziły następujące ustalenia faktyczne:

E. S. urodził się (...)roku. W okresie od 4 listopada 1975 roku do 31 grudnia 1991 roku zatrudniony był w (...) Zakładach (...) w Ł. jako ślusarz konserwator w odlewni metalu, potem, od 1982 roku, jako szlifierz. Do jego obowiązków jako ślusarza należało wykonywanie czynności związanych
z utrzymaniem maszyn odlewniczych w ruchu. Swą pracę wykonywał na hali produkcyjnej, sporadycznie w warsztacie, który także znajdował się na hali. Na oddziale panowała wysoka temperatura, zapylenie oraz hałas. Praca ślusarza i konserwatora były ze sobą powiązane. Podczas pracy w charakterze szlifierza, czynności wykonywane były w 10 – 15 metrowym warsztacie, w dużym zapyleniu z ciętych materiałów, wśród opiłków metali, pyłu krzemowego, przy obecności emulsji. Pracując jako ślusarz konserwator oraz jako szlifierz, ubezpieczony otrzymywał mleko i posiłek regeneracyjny oraz dodatek za pracę
w szczególnych warunkach.

W świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych, Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie. Zdaniem Sądu I instancji, praca wykonywana przez E. S. w trakcie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w latach 1975 – 1991 na stanowiskach ślusarz konserwator oraz szlifierz, odpowiada treści wykazu A (dział III poz. 22 i poz. 78) – załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jak również treści zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku, świadczona była w warunkach szczególnych w rozumieniu ustawy, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W związku z powyższym, ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki przyznania mu prawa do emerytury w obniżonym wieku – posiada ogólny 25 – letni staż pracy, ukończył 60 lat życia, rozwiązał stosunek pracy, legitymuje się też 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. Tak więc, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia 29 marca 2012 roku (daty złożenia wniosku o świadczenie).

Powyższe orzeczenie zaskarżył apelacją w całości Zakład Ubezpieczeń Społecznych zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i ustalenie prawa do emerytury bez rozwiązania stosunku pracy. W uzasadnieniu zarzutów apelacji, skarżący podniósł, iż Sąd Okręgowy nie wziął po uwagę, że wnioskodawca w dniu 29 marca 2012 roku pozostawał jeszcze w stosunku pracy. Zgodnie bowiem z treścią przedłożonego przez E. S. świadectwa pracy, umowa o pracę rozwiązana została dopiero w dniu 30 kwietnia 2012 roku. Organ rentowy przyznał jednocześnie, iż nie kwestionuje ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego
w odniesieniu do okresu nieznanego w postępowaniu rentowym tj. zatrudnienia w latach 1975 – 1991 na stanowisku ślusarza konserwatora w odlewni oraz szlifierza. Apelant wniósł
o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 31 maja 2012 roku, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi
I instancji. Ponadto, organ rentowy wniósł o nieobciążanie go opłatą od apelacji.

Na rozprawie w dniu 18 lipca 2013 roku pełnomocnik organu rentowego sprostował apelację i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 30 kwietnia 2012r. Podał, że nie kwestionuje, że wnioskodawca pracował 15 lat w warunkach szczególnych w okresie od 1975 do 1991, ale kwestionuje samą datę przyznania prawa do emerytury. Sąd Okręgowy przyznał prawo do emerytury od 29 marca 2012r., a w tej dacie wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy (dowód: płyta k. 42).

Pełnomocnik ubezpieczonego wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego.

Sąd Apelacyjny zważył, następuje:

Apelacja jest zasadna jedynie w części, a mianowicie tylko co do daty początkowej przyznanego świadczenia emerytalnego. W pozostałym zakresie apelacja podlega oddaleniu. Z oświadczenia pełnomocnika organu rentowego złożonego na rozprawie w dniu 18 lipca 2013r. wynika, że organ rentowy nie kwestionuje spełnienia przez ubezpieczonego warunku 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Skarżący, jakkolwiek wniósł o zmianę wyroku
i oddalenie odwołania, to jako jedyny zarzut apelacyjny wskazał nieprawidłową datę przyznania prawa do emerytury. Zarzut naruszenia art. 184 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS uzasadnił tym, że Sąd przyznał prawo do emerytury od dnia 29 marca 2012r., gdy tymczasem w tej dacie wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy, który to stosunek uległ rozwiązaniu w dniu 30 kwietnia 2012r.

Sąd Apelacyjny uznał zatem, że poza datą początkową świadczenia emerytalnego, zaskarżony wyrok Sądu I instancji nie jest przez organ rentowy kwestionowany.

Nie mniej wskazać należy, że trafnie Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca pracował przez 15 lat w warunkach szczególnych. Ustalenia te znajdują uzasadnienie w zebranym materiale dowodowym. Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy przeprowadził postępowanie dowodowe, dokonał trafnej analizy zebranych dowodów i nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów. Sąd Apelacyjny podziela te ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne. Pośród tych ustaleń jest także i to, ze ubezpieczony rozwiązał stosunek pracy, co potwierdza świadectwo pracy z dnia 7 maja 2012r. W świetle zatem niekwestionowanych przez apelującego ustaleń faktycznych E. S. spełnił z dniem 1 maja 2012r. wszystkie warunki do nabycia emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z jego treścią, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012r., ubezpieczonemu, urodzonemu po dniu 31 grudnia 1948 r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, tj. po ukończeniu 60 lat, jeżeli w dniu wejścia w życia ustawy tj. na dzień 1 stycznia 1999 r., osiągnął okres zatrudnienia
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), - 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy, to jest 25 lat. Poza tym, stosownie do treści art. 184 ust. 2 przywołanej ustawy, emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku
w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy.

E. S. urodził się (...)roku. W chwili złożenia wniosku
o przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego (29 marca 2012 roku) miał ukończone 60 lat życia. Na dzień 1 stycznia 1999r. legitymował się okresem składkowym i nieskładkowym w łącznym wymiarze 28 lat, 10 miesięcy i 15 dni. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, ani nie złożył wniosku, o którym mowa w treści art. 184 ust. 2 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i w dniu 30 kwietnia 2012r. rozwiązał stosunek pracy. Z niespornych ustaleń Sąd I instancji wynika, że w latach 1975 – 1991, będąc zatrudnionym w (...) Zakładach (...)
w charakterze „ślusarza konserwatora w odlewni” oraz „szlifierza”, wykonywał pracę
w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zatem zgodnie z treścią art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wszystkie warunki do nabycia emerytury spełnił w dniu 1 maja 2012r.

Odnosząc się do zarzutu apelacji, co do daty przyznania prawa do emerytury ustalonej przez Sąd Okręgowy na dzień 29 marca 2012 roku, stwierdzić należy, że zarzut ten jest zasadny. Rację ma skarżący twierdząc, że w dniu 29 marca 2012 roku E. S. nie spełnił jeszcze wszystkich przesłanek uprawniających go do uzyskania świadczenia emerytalnego, bo w myśl obowiązującej wówczas treści art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, warunkiem niezbędnym do nabycia prawa do emerytury było rozwiązanie stosunku pracy. Skoro więc wnioskodawca rozwiązał stosunek pracy w dniu 30 kwietnia 2012r., to prawo do emerytury nabył w dniu 1 maja 2012r. W tym też zakresie wyrok Sądu I instancji podlegał zmianie na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

W błędzie jest natomiast apelujący twierdząc, że zaszły podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku i oddalenia odwołania, ewentualnie podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku
i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Zgodnie z treścią art. 316 § 1 k.p.c. po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Za ugruntowane należy uznać stanowisko Sądu Najwyższego, że postępowanie przed Sądem Ubezpieczeń Społecznych ma charakter odwoławczy, a jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem wydanej decyzji. Odmienna interpretacja powodowałaby, że odwołanie się do art. 316 § 1 k.p.c. wypaczałoby charakter postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i prowadziłoby do jaskrawego pominięcia odrębności tego postępowania poprzez całkowite pozbawienie znaczenia postępowania administracyjnego poprzedzającego postępowanie sądowe. Niebezpieczeństwa takiego nie ma w tych szczególnych sytuacjach, kiedy spełnienie się ostatniej z przesłanek prawa do świadczenia w trakcie postępowania sądowego jest oczywiste i niekwestionowane przez organ rentowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 2012 r., II UK 95/12, LEX nr 1238102, wyrok z dnia 5 kwietnia 2011 r., III UK 106/10, LEX nr 852570). W wyroku
z dnia 12 kwietnia 2012 r. Sąd Najwyższy wskazał, że odstępstwo od zasady badania legalności decyzji na dzień jej wydania jest szczególnie uzasadnione w przypadku oceny prawa do świadczenia uzależnionego między innymi od warunku rozwiązania stosunku pracy, np. na podstawie art. 88 ust. 1 ustawy z 1982 r. - Karta Nauczyciela czy art. 184 u.e.r.f.u.s. Jeśli powyższe wymaganie zostanie spełnione po wydaniu decyzji - w trakcie postępowania odwoławczego przed sądem - nie ma przeszkód, aby sąd, stwierdziwszy spełnienie pozostałych przesłanek tego prawa, przyznał świadczenie. ( II UK 235/11, LEX nr 1216853
i powołane w nim orzeczenia). Skoro zatem w przedmiotowej sprawie wnioskodawca
w trakcie postępowania przed Sądem pierwszej instancji rozwiązał stosunek pracy (30 kwietnia 2012r.), a jednocześnie niekwestionowane było przez apelującego spełnienie pozostałych warunków do nabycia emerytury na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS, to apelacja w części domagającej się zmiany zaskarżonego wyroku
i oddalenia odwołania okazała się niezasadna i podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok jedynie w zakresie daty początkowej przyznanego świadczenia emerytalnego, zaś stosownie do art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego
w pozostałym zakresie.

W przedmiocie kosztów postępowania w II instancji, Sąd orzekł stosownie do zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 13 ust. 1 pkt. 2 w zw. z § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) Sąd zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz E. S. kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.