Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

	Przewodniczący:	Sędzia Dorota Ochalska-Gola
	Protokolant:	Magdalena Magdziarz

po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2021 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) w W.

przeciwko J. R.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 20 października 2020 r. sygn. akt XII C 54/20

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od J. R. na rzecz Banku (...)
w W. kwotę 4050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym;

3.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego
w Ł. na rzecz adwokat Z. B. z Kancelarii Adwokackiej w Ł. kwotę 4428 (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) zł brutto tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu
w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. I ACa 1/21

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 6 listopada 2019 r. Bank (...) z siedzibą w W. wiósł o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i orzeczenie w nim, że pozwani (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz J. R. zobowiązani są zapłacić solidarnie z weksla na recz powoda kwotę 126.109,28 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa powołała się na weksel gwarancyjny wystawiony przez pozwaną Spółkę i poręczony przez J. R.. Wskazała także na stosunek podstawowy łączący powodowy Bank z (...) Spółką z o.o. w postaci udzielonej przez powoda gwarancji bankowej w ramach umowy portfelowej linii gwaramcyjnej de minimis nr (...), w ramach którego powód zaspokoił beneficjenta gwarancji tj. (...) S.A. z siedzibą w W.. Weksel gwarancyjny zabezpieczał wierzytelność regresową strony powodowejz tytułu gwarancji wobec (...) Spółki z o.o. (pozew k 5-6).

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym w dniu 16 grudnia 2019 r. w sprawie sygn. XII Nc 129/19 Sąd Okręgowy uwzględnił w całości żądanie pozwu i zasadził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 5.194 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (nakaz k 37).

Zarzuty od powyższego nakazu zapłaty wniosła pozwana J. R. wnosząc o uchylenie nakazu i oddalenie powództwa. W uzasadnieniu powołała się na stosunki wewnętrzne między nią a Spółką (...) oraz na nieprawidłowe działania zarządu na szkodę pozwanej Spółki (zarzuty k 42 -44).

Odpis nakazu zapłaty wraz z odpisem pozwu dla pozwanej (...) Spółki z o.o. został pozostawiony w aktach na podstawie art. 133 § 2 ² k.p.c. ze skutkiem doręczenia z dniem 14 stycznia 2020 r. (zarządzenie k 65).

Na rozprawie w dniu 13 października 2020 r. pozwana wniosła o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. do czasu zakończenia postępowania karnego prowadzonego przeciwko W. C. (1) – prezesowi zarządu (...) Spółki z o.o. o czyny stypizowane w art. 296 k.k. i art. 270 k.k. (wniosek k 106-107). Wniosek ten został przez Sąd Okręgowy oddalony (protokół rozprawy k 113v).

Zaskarżonym wyrokiem z 20 października 2020 r. Sąd Okręgowy w Łodzi, w sprawie z powództwa Banku (...) w W. przeciwko J. R. o zapłatę, utrzymał w mocy nakaz zapłaty wydany przez ten Sąd w dniu 16 grudnia 2019 r. w sprawie sygn. akt XII Nc 129/19; zasądził od J. R. na rzecz Banku (...) w W. kwotę 1.800 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego; nie obciążył pozwanej nieuiszczonymi kosztami postępowania.

Sąd pierwszej instancji oparł powyższe orzeczenie na następujących ustaleniach faktycznych:

W dniu 29 kwietnia 2016 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. zawarł z pozwaną spółką (...) sp. z o.o. z siedziba w N. umowę kredytu w rachunku bieżącym nr (...) w wysokości 195 000 zł na okres 24 miesięcy. Kredyt ten zabezpieczony został gwarancją w wysokości 60% kwoty kredytu udzielonego przez Bank (...) na podstawie umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis.

Wierzytelność z tytułu umowy kredytu w zakresie udzielonej gwarancji została zabezpieczona wekslem in blanco wraz z deklaracją wekslową z dnia 9 maja 2016 roku wystawionym przez spółkę (...) sp. z o.o., a poręczonym przez J. R.. Zgodnie z deklaracją wekslową (...) (albo inny uprawniony podmiot) miał prawo wypełnić weksel w każdym czasie na sumę odpowiadającą zobowiązaniu zaciągniętego przez pozwaną spółkę kredytu z tytułu zrealizowanej gwarancji i spłaty tego kredytu udzielonego przez bank kredytujący oraz zobowiązaniu z tytułu opłaty prowizyjnej za udzielenie gwarancji, łącznie z kosztami i opłatami związanymi z dochodzonym roszczeniem z tytułu zapłaty tej gwarancji lub z tytułu opłaty prowizyjnej od gwarancji oraz weksel ten zaopatrzyć datą i miejscem płatności według własnego uznania, przy jednoczesnym zawiadomieniu kredytującego listem poleconym, który powinien być wysłany przynajmniej na 7 dni przed terminem płatności weksla na adres ul (...), (...)-(...) N.. Po spłacie należności weksel miał zostać zwrócony, a w przypadku braku jego odbioru, komisyjnie zniszczony.

W związku z niewywiązywaniem się przez pozwaną spółką z obowiązku spłaty kredytu wynikającego z umowy kredytowej, nastąpiła realizacja przedmiotowego prawnego zabezpieczenia umowy kredytowej, to jest wypłata gwarancji przez powoda w ramach powyżej wymienionej portfelowej linii gwarancyjnej. (...) S.A. posiadając roszczenie regresowe do dłużników wekslowych z tytułu wypłaconej gwarancji, na tę okoliczność wypełnił w dn. 13.12.2018r. weksel zgodnie z deklaracją wekslową na kwotę: 126 109,98 zł oznaczając termin płatności weksla na dzień 13.01.2019r. oraz sporządził w dn. 13.12.2018r. i wysłał pozwanym pisemne wezwanie do wykupu weksla pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Do dnia dzisiejszego weksel nie został przez pozwanych wykupiony.

W dniu 14 września 2018 roku pozwana J. R. złożyła do prokuratury Rejonowej w Nowym Sączu zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez Prezesa Zarządu spółki (...) sp. z o.o. W. C. (1) polegającego na podrobieniu podpisu J. R. na uchwale odwołującej W. C. (1) z funkcji Prezesa Zarządu. Z kolei w dniu 18 września 2020 roku został przesłany do Sądu Rejonowego w Nowym Sączu akt oskarżenia o popełnienie przestępstwa fałszowania dokumentów.

W rozważaniach Sąd Okręgowy wskazując na treść art. 10 prawa wekslowego i podniósł, że weksel niezupełny został uzupełniony zgodnie z deklaracją wekslową. Bank (...) mógł w każdym czasie wypełnić go na sumę odpowiadającą zobowiązaniu z tytułu zrealizowanej gwarancji spłaty oraz zobowiązaniu z tytułu opłaty prowizyjnej za udzielenie gwarancji, łącznie z kosztami i opłatami związanymi z dochodzonym roszczeniem z tytułu zapłaty tej gwarancji lub z tytułu opłaty prowizyjnej od gwarancji, a także zaopatrzyć weksel datą i miejscem płatności według swojego uznania. Bank miał obowiązek zawiadomić wystawcę weksla jaki i poręczającego o jego wypełnieniu listem poleconym na co najmniej 7 dni przed terminem płatności, co uczynił.

Sąd pierwszej instancji przytoczył i wyłożył przepisy dotyczące poręczenia weklowego z art. 30 – 32 prawa wekslowego i uznał, że J. R. nie przedstawiła żądnych zarzutów materialnych dających możliwość zakwestionowania ważności zobowiązania. Pozwana nie kwestionuje tego, że poręczyła za wystawcę weksla, a podpis znajdujący się na wekslu pochodził od niej. Będąc jedynym wspólnikiem Spółki, która zaciągnęła kredyt, udzieliła osobistego zabezpieczenia gwarancji do umowy kredytu. Pozwana nie kwestionuje również zgodności wypełnienia weksla in blanco z deklaracją wekslową. Nie zaprzecza, że umowa kredytu była zawarta, ani nie przedstawia dowodów na to, że była wykonywana tj. że kredytobiorca spłacał raty kredytu. Pozwana nie twierdzi też, że będąc wezwaną do wykupu weksla, weksel ten wykupiła.

Sąd a quo podniósł ponadto, że zarzuty pozwanej jako osoby poręczającej i odpowiadającej solidarnie z kredytobiorcą za zobowiązania oscylują wokół przestępstwa, jakiego miał dopuścić się prezes zarządu Spółki będącej kredytobiorcą. Zarzucane mu czyny tj. podrobienie podpisów na uchwale odwołującej prezesa Spółki czy działanie na szkodę pozwanej Spółki, nie mają związku z powództwem o zapłatę z weksla. Z tych samych względów brak było podstaw do zawieszenia niniejszego postępowania, gdyż bez względu na to, jakie byłoby orzeczenie Sądu w sprawie karnej, pozostaje ono bez związku z rozpatrywaną sprawą.

Sąd Okręgowy wyjaśnił dalej, że zabezpieczenie wierzytelności wekslem niezupełnym, dodatkowo jeszcze poręczonym przez osobę fizyczną odpowiadającą całym swym majątkiem, stanowi silną gwarancję wykonania zobowiązania wynikającego ze stosunku podstawowego. Tak pewne zabezpieczenie daje możliwość uzyskania kredytu na preferencyjnych warunkach i na tak wysoką sumę. To właśnie odłączenie się stosunku prawnego z weksla jako abstrakcyjnego od stosunku podstawowego zwiększa pewność odzyskania pieniędzy przez kredytodawcę. Zobowiązanie pozwanej jako poręczającej ma charakter zastępczy, gdy wierzyciel nie ma możliwości zaspokojenia się z majątku kredytodawcy, a nawet gdy ma, ale łatwiej będzie mu wyegzekwować świadczenie od poręczającego. Po zaspokojeniu wierzyciela przez poręczyciela, temu drugiemu przysługuje prawo do roszczenia zwrotnego od kredytobiorcy, w tym przypadku od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dopiero na tym etapie wynik rozstrzygnięcia Sądu w sprawie karnej prowadzonej przeciwko W. C. (1) może mieć znaczenie dla pozwanej J. R..

W związku z powyższym Sąd Okręgowy utrzymał w całości w mocy nakaz zapłaty w stosunku do tej pozwanej na podstawie art. 493 § 4 zd. 2 k.p.c.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd pierwszej instancji nie obciążył pozwanej nieuiszczonymi kosztami postępowania z uwagi na jej trudną sytuację materialną, wyrażoną we wniosku o zwolnienie od kosztów.

Powyższe orzeczenie zaskarżyła apelacją strona pozwana w całości, zarzucając:

1.  naruszenie prawa procesowego, to jest art. 69 k.p.c. w zw. z art. 67 k.p.c. poprzez nie powołanie w toku postępowania kuratora dla (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - podmiotu nie posiadającego organu uprawnionego do reprezentacji.

2.  naruszenie prawa procesowego, to jest art. 177 §1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przejawiające się w odrzuceniu wniosku pozwanej o zawieszenie postępowania z tej przyczyny, że ujawnił się czyn, którego rozstrzygnięcie na drodze karnej wywarłoby wpływ na to orzeczenie.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości, ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu za każdą z instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu apelacji pozwana wskazała, że w jej przekonaniu w toku toczącego się postępowania karnego może zostać wykazane, że „…umowa kredytowa została podpisana w wyniku oszustwa”. Podniosła dodatkowo, że złożyła kolejne zawiadomienie o popełnieniu przez W. C. (2) przestępstwa sfałszowania podpisu pod listą obecności na Zgromadzeniu Wspólników Spółki (...) z dnia 10 grudnia 2015 r. , na którym został on powołany do zarządu Spółki. Wyraziła pogląd, że wtakiej sytuacji W. C. (2) nie był uprawniony do ppipisania jakiejkolwiek umowy w imieniu Spółki.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanej J. R. kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny aprobuje i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji dotyczące umowy kredytu z dnia 29 kwietnia 2016 r. zawartej między (...) S.A. w W. a (...) Spółką z o.o., wystawienia i poręczenia weksla gwarancyjnego in blanco oraz deklaracji do tego weksla , realizacji zabezpieczenia z tytułu gwarancji i uzupełnienia weksla oraz wezwania pozwanych do zapłaty, postępowania karnego przeciwko W. C. (1). W tym zakresie Sąd Apelacyjny prostuje jedynie i uściśla, że:

Gwarancja zabezpieczająca kredyt została udzielona przez Bank (...) w W. ( umowa kredytu k 15 -17).

Weksel gwarancyjny in blanco zabezpieczał wierzytelność Banku (...) w W. z tytłu gwarancji (deklaracja wekslowa k 9). Weksel został uzupełniony przez (...) działający w imieniu i na rzecz (...) w W. w związku z wypłatą na rzecz kredytodawcy gwarancji udzielonej przez (...) (kopia weksla k 8,wezwanie do zapłaty k 10).

W oparciu o dowody zebrane w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji oraz przeprowadzone w postępowaniu apelacyjnym Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił, co następuje:

W § 1 ust. 4 -6 umowy kredytu z dnia 29 kwietnia 2016 r. strony tj. (...) S.A. z siedzibą w W. i (...) Spółka z o.o. w N. zgodnie postanowiły, że na wniosek kredytobiorcy kredyt został objęty gwarancją Banku (...) w W. w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. Gwarancja obowiązuje przez 27 miesięcy od daty zawarcia umowy tj. do dnia 29 lipca 2018 r., a kredytobiorca oświadczył że akceptuje warunki udzielenia kredytu i gwarancji. Zgodnie z § 7 ust. 1 pkt 2 umowy kredytu, kredyt zabezpieczony został gwarancją bankową Bank (...) w W. udzielona w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis do kwoty 117.000 zł. W myśl § 16 ust. 1 pkt 5 umowy kredytu jej integralną część stanowiły „Warunki uzyskania w Banku (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis”. W treści § 21 umowy kredytu zawarto ponadto informację o umowie portfelowej linii gwarancyjnej do minimis z dnia 4 marca 2013 r. i o umocowaniu (...) S.A. do działania w imieniu gwaranta. Umowa podpisana została w imieniu (...) Spółki z o.o. przez W. C. (1) (umowa k 15 – 17).

Deklaracja wekslowa z dnia 9 maja 2016 r. został podpisana przez W. C. (1) działającego w imieniu wystawcy oraz przez pozwaną J. R. jako poręczycielkę wekslową (deklaracja k 9).

Wezwanie do wykupu weksla zostało doręczone i odebrane przez dorosłego domownika pozwanej J. R. w dniu 18 grudnia 2018 r. ( zwrotne poświadczenie odbioru k 11).

Prokuratura Rejonowa w Nowym Sączu prowadziła pod sygn. PR Ds. 55.2019 postępowanie w sprawie czynu polegającego na zniechaniu zgłoszenia przez członka zarządu (...) Spółkę z o.o. w okresie od dnia 18.04.2016 r. do dnia 18.02.2019 r. wniosku o upadłość tego podmiotu mimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość tej Spółki i inne tj. przestępstwa z art. 586 k.s.h. (kopia postanowienia k 111). Do tego postępowania zostało przyłączone postępowanie z zawiadomienia pozwanej w zakresie przestępstwa z art. 296 § 1 k.k. ( pismo k 83).

W dniu 7 grudnia 2020 r. J. R. przesłała do Prokuratury Rejonowej w Nowym Sądu zawiadomienie o podjerzeniu popełnienia przez W. C. (1) przestępstwa podrobienia jej podpisu na liście obecności na Zgromadzeniu Wspólników (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w N. z dnia 10 grudnia 2015 r. ( zawiadomienie z dowodem nadania listu poleconego k 138 – 142).

W. C. (2) był wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców jako prezes jednoosobowego zarządu (...) Spółki z o.o. w okresie od dnia 23 grudnia 2015 r. do dnia 30 października 2018 r. Pozwana J. R. jest jedynym wspólnikiem tej Spółki. Na dzień 12 listopada 2019 r. Spółka (...) nie ujawniła w Krajowym Rejestrze Sądowym nowego adresu siedziby, a dotychczasowy adres został wykreślony (odpis pełny z KRS k 31 -33).

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd Apelacyjny dokonał na podstawie powołanych dowodów z dokumentów, których wiarygodność i moc dowodowa nie były kwestionowane przez żadną ze stron.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jest niezasadna.

Skarżąca opiera swoją argumentację na dwóch zarzutach naruszenia prawa procesowego, które nie prowadzą do wzruszenia zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności apelująca powołuje się na naruszenie przepisów art. 69 k.p.c. w zw. z art. 67 k.p.c. tj. uchybienie , jakiego Sąd pierwszej instancji miał się dopuścić wobec drugiego z pozwanych – (...) Spółki z o.o. Rzecz jednak w tym, że postępowanie po wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty przez skarżącą toczyło się wyłącznie z udziałem J. R., a zaskarżony wyrok wydany został jedynie w stosunku do tej pozwanej i w żaden sposób nie odnosi się do sytuacji prawnej drugiego z pozwanych. W ramach postępowania apelacyjnego Sąd drugiej instancji bada i kontroluje zaskarżony wyrok w określonych granicach podmiotowych wyznaczonych treścią zaskarżonego orzeczenia. Inaczej rzecz ujmując, zakres podmiotowy rozpoznania sprawy w postępowaniu apelacyjnym nie może być szerszy niż zakres podmiotowy rozpoznania i rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji zaskarżonego apelacją. Skoro zatem w okolicznościach sprawy zaskarżony wyrok z dnia 20 października 2020 r. został wydany jedynie przeciwko skarżącej i rozstrzyga wyłącznie o jej obowiązkach, Sąd Apelacyjny w ramach postępowania zainicjowanego apelacją pozwanej J. R. nie może badać i rozstrzygać o roszczeniu skierowanym przeciwko drugiemu pozwanemu, co do którego postępowanie zakończyło się na etapie wydania nakazu zapłaty z dnia 16 grudnia 2019 r.

Analizowany zarzut naruszenia przepisów art. 69 k.p.c. w zw. z art. 67 k.p.c. nie jest także zarzutem przysługującym wspólnie obu pozwanym i z tej przyczyny skarżąca nie może skutecznie z niego skorzystać. Współuczestnictwo pozwanych ma wyłącznie charakter materialny w rozumieniu art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. nie jest jednak w żadnym razie współuczestnictwem koniecznym czy jednolitym. Po skutecznym wniesieniu zarzutów od nakazu zapłaty przez J. R. postępowanie mogło się dalej toczyć i zakończyć nieprawomocnym wyrokiem Sądu pierwszej instancji wydanym przeciwko tej pozwanej, bez względu na sposób procedowania i zakończenia postępowania w stosunku do drugiego pozwanego.

Co jednak najistotniejsze, Sąd Okręgowy nie naruszył powołanych przepisów normujących ustanowienie dla strony kuratora procesowego. Odpis nakazu zapłaty z dnia 16 grudnia 2019 r. dla pozwanej (...) Spółki z o.o. został przesłany na ostatni adres ujawniony w Krajowym Rejestrze Sądowym – Rejestrze Przedsiębiorców, a przesyłka sądowa została uznana za skutecznie doręczoną na podstawie art. 133 § 2 ^{( 2 )}k.p.c. W toku postępowania przed Sądem pierwszej instancji żadna ze stron, w tym apelująca, która jest przecież jedynym wspólnikiem pozwanej Spółki, nie podnosiła okoliczności wskazujących na braki w składzie organu reprezentacji (...) Spółki z o.o. Przeciwnie, linia obrony pozwanej J. R. opierała się m.in. na twierdzeniu, że nie brała udziału w Zgromadzeniu Wspólników w dniu 24 lipca 2017 r. , na którym podjęto uchwałę o odwołaniu W. C. (1) z funkcji prezesa jednoosobowego zarządu Spółki (...), jej podpis pod listą obecności został sfałszowany, a podpis pod uchwałą odwołująca prezesa zarządu został od niej „…uzyskany podstępem”. Akceptacja tych twierdzeń prowadzi zaś do wniosku, że W. C. (2) nie został skutecznie odwołany z funkcji prezesa zarządu. Dodatkowo warto zauważyć, że nawet przy uznaniu powyższych twierdzeń pozwanej za nieudowodnione, czy niewiarygodne i przy założeniu, że Zgromadzenie Wspólników z dnia 24 lipca 2017 r. podjęło skuteczne uchwały, nie sposób pominąć, że w tej dacie podjęto również jednocześnie uchwałę o wyborze nowego prezesa zarządu w osobie S. M. (vide k 52), zapewniając tym samym ciągłość reprezentacji Spółki. Pozwana w toku postępowania nie twierdziła i nie przedstawiła dowodów, które pozwalałyby ustalić, że osoby te zostały skutecznie odwołane na podstawie innych uchwał Walnego Zgromadzenia lub też złożyły rezygnację z funkcji. Z pewnością takim dowodem nie jest postanowienie sądu w innej sprawie o ustanowieniu kuratora dla Spółki (...) – tech , gdyż jego podstawa faktyczna nie jest znana. Pozwana nie podnosiła także , by uchwały w sprawie składu zarządu podjęte na Zgromadzeniu Wspólników w dniu 24 lipca 2017 r. zostały przez nią zaskarżone na podstawie art. 252 § 1 k.s.h. Nie wdając się w pogłębione rozważania dotyczące rozróżnienia między uchwałami nieważnymi i nieistniejącymi, wypada zaznaczyć, że także w odniesieniu do tych ostatnich w orzecznictwie przeważa pogląd, o stosowaniu regulacji przyjętej w art. 252 § 1 k.s.h. , jako szczególnej w stosunku do art. 189 k.p.c. (por. wyrok SN z dnia 5 października 2007 r., I CSK 225/07, LEX nr 621131; wyrok SA w Warszawie z 19 stycznia 2016 r. , VI ACa 777/15, LEX nr 2004483). W konsekwencji, w razie powzięcia uchwały przez zgromadzenie wspólników z naruszeniem bezwzględnie jak i względnie obowiązujących przepisów prawnych, pomimo wadliwości uchwały obowiązuje ona dopóty, dopóki sąd wyrokiem konstytutywnym nie orzeknie o jej nieważności (art. 254 ks.h.), co oznacza, że w rozpatrywanej sprawie Sądy obu instancji nie mogły badać przesłankowo ważności uchwał w sprawie wyboru zarządu pozwanej Spółki.

W opisanych wyżej okolicznościach, o braku organu reprezentacji Spółki z pewnością nie rozstrzyga także wykreślenie danych W. C. (1) z Krajowego Rejestru Sądowego. Podkreślić trzeba, że wpis lub wykreślenie danych członka zarządu spółki prawa handlowego z Krajowego Rejestru Sądowego – Rejestru Przedsiębiorców ma jedynie charakter deklaratoryjny. Wpisy deklaratoryjne w Krajowym Rejestrze Sądowym potwierdzają jedynie powstanie, zmianę albo ustanie stosunku prawnego czy prawa. Skutki dokonanej czynności istnieją więc od momentu podjęcia uchwały, natomiast aktualizacja w Krajowym Rejestrze Sądowym stanowi jedynie ich potwierdzenie. Innymi słowy, prawidłowo podjęte uchwały o odwołaniu członka zarządu, a także o powołaniu na jego miejsce innej osoby stają się skuteczne niezależnie od tego, czy zmiana taka zostaje ujawniona w rejestrze.

W tym stanie rzeczy przyjąć trzeba, że na etapie postępowania przed Sądem Okręgowym nie zostały wykazane okoliczności świadczące o brakach w składzie organu reprezentacji Spółki (...) obligujące do powołania z urzędu kuratora procesowego dla tego podmiotu (bezsporne jest przy tym, że strona powodowa nie złożyła tego rodzaju wniosku).

Niezasadny pozostaje także drugi z zarzutów apelacji dotyczący naruszenia przepisu art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku skarżącej o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowań karnych. Co oczywiste, zarzut ten należy odnieść do tych postępowań karnych, które zainicjowane zostały i toczyły się równolegle z postępowaniem przed Sądem pierwszej instancji, a zatem do postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Nowym Sączu pod sygn. PR1 Ds. (...).2019 w przedmiocie przestępstwa fałszerstwa z art. 270 § 1 k.k. oraz pod sygn. PR Ds. 55.2019 o przestępstwa z art. 586 k.s.h i art. 296 § 1 k.k.

Przewidziane w przepisie art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. zawieszenie postępowania z uwagi na toczące się postępowanie karne nie jest obligatoryjne i zależy od rozważenia wpływu ustaleń postępowania karnego na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej. W orzecznictwie podkreśla się, że sąd powinien prowadzić postępowanie dowodowe w sprawie cywilnej i zawiesić postępowanie w przypadku, gdy materiał zebrany w ten sposób nie daje podstaw do uwzględnienia powództwa, a nie można wykluczyć, że w postępowaniu karnym zapadnie wyrok skazujący, który przesądzając o winie pozwanych, miałby wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej na podstawie art. 11 k.p.c. ( por. postanowienie SN 8 marca 1974 r., II CZ 25/74, LEX nr 7430; wyrok SN z dnia 2 lipca 2015 r., IV CSK 573/14, LEX nr 1778865). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie IV CSK 377/17 (LEX nr 2586030), warunkiem zawieszenia postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 4 jest zatem przekonanie sądu, że ustalenie czynu w drodze karnej może wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej. O wpływie tym można mówić wówczas, gdy zachodzi prawdopodobieństwo wydania wyroku skazującego, którego ustalenia co do faktu popełnienia przestępstwa będą wiążące w postępowaniu cywilnym (art. 11), jak i wówczas, gdy ustalenia poczynione w postępowaniu karnym mogą wzbogacić materiał faktyczny i dowodowy, oddziałując na ocenę dowodów i kierunek rozstrzygnięcia sprawy cywilnej. Stwierdzenie, że ustalenie czynu w drodze karnej może wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej nie oznacza jednak konieczności zawieszenia postępowania, gdyż jest ono pozostawione ograniczonemu uznaniu sądu. Sąd powinien kierować się względami celowości, uwzględniając motywy art. 177 § 1 pkt 4 i interesy stron postępowania.

Jak trafnie uznał Sąd pierwszej instancji, tego rodzaju przesłanki nie zostały spełnione w rozpatrywanej sprawie. Szczegółowe rozważania w tym przedmiocie należy poprzedzić przypomnieniem, że żądanie pozwu oparte zostało na wekslu gwrancyjnym, a odpowiedzialność pozwanej J. R. wynika z udzielonego przez nią poręczenia wekslowego, którego w toku sporu nie kwestionowała.

Zgodnie z art. 32 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. Prawo wekslowe (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 160), poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Natomiast w myśl art. 7 Prawa wekslowego, jeżeli na wekslu znajdują się podpisy osób, niezdolnych do zaciągania zobowiązań wekslowych, podpisy fałszywe, podpisy osób nieistniejących albo podpisy, które z jakiejkolwiek innej przyczyny nie zobowiązują osób, które weksel podpisały lub których nazwiskiem weksel został podpisany, nie uchybia to ważności innych podpisów.

Z przywołanych przepisów jasno wynika, że poręczenie wekslowe jest instytucją odrębną od poręczenia cywilnego uregulowanego w kodeksie cywilnym. Specyficzna jest również akcesoryjność awalu - byt prawny poręczenia wekslowego nie zależy bowiem w gruncie rzeczy od istnienia wierzytelności, lecz od istnienia podpisu na wekslu. Odpowiedzialność poręczyciela wekslowego jest zatem samodzielna materialnie, niesubsydiarna, solidarna i w ograniczonym jedynie stopniu uzależniona od zobowiązania głównego. Wynika ona z formalnego, skrypturalnego i abstrakcyjnego charakteru zobowiązania wekslowego. Gwarancyjny charakter poręczenia wekslowego jako formy wykonania zobowiązania pieniężnego sprawia, że awalista zobowiązuje się nie względem awalanta, lecz względem jego wierzyciela. Instytucja awalu służy zatem przede wszystkim zabezpieczeniu interesów wierzyciela. Poręczycielowi wekslowemu przysługują w zasadzie tylko zarzuty obiektywne oraz subiektywne, ale oparte na jego stosunkach z posiadaczem weksla (wierzycielem), a nie z osobą, za którą udzielił poręczenie (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia 30 maja 2018 r. , V ACa 423/17, LEX nr 2609415; uzasadnienie uchwały SN z dnia 31 maja 1994 r., III CZP 75/94, OSNC 1994/12/238).

Reasumując, awalista nie odpowiada wekslowo jedynie ze względu na wadliwość zobowiązania awalata, gdy wadliwość ta jest widoczna wprost z treści weksla , weksel nie zawiera w chwili wniesienia pozwu wszystkich rekwizytów wymaganych przez art. 1 lub 101 Prawa wekslowego, zobowiązanie awalata w ogóle nie powstało, bo na wekslu brak jego podpisu. Materialne istnienie zobowiązania awalata nie stanowi przesłanki odpowiedzialności awalisty. Oznacza to, że poręczyciel wekslowy poniesie odpowiedzialność, jeżeli np. awalat nie odpowiada wekslowo z powodu wady oświadczenia woli , gdy podpis awalata został sfałszowany, a a nawet w sytuacji utraty bytu prawnego awalata czy ogłoszenia jego upadłości. Avalista nie może zasłaniać się zarzutami osobistymi opartymi na jego osobistych stosunkach z osobą, za którą udzielił poręczenia oraz z wystawcą weksla. W szczególności poręczyciel nie może podnosić wobec posiadacza weksla, iż udzielił poręczenia wskutek podstępu, błędu, lub groźby osoby, za którą poręczył lub wystawcy weksla (por. I. Heropolitańska, Zarzuty przeciwko nakazowi zapłaty weksla, Warszawa 2000, s. 37,65; wyrok SA w Katowicach z dnia 5 marca 2014 r. , I ACa 1141/13, LEX nr 1451637).

Przedstawione wyżej rozważania jasno dowodzą, że powoływane przez pozwaną J. R. okoliczności będące przedmiotem postępowań karnych w sprawach PR1 Ds. (...).2019 oraz PR Ds. 55.2019 w żaden sposób nie wpływały na odpowiedzialność pozwanej jako poręczycielki wekslowej, ani jej nie modyfikowały. Nie istniała zatem zależność w rozumieniu art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c., między ustaleniem czynu w drodze karnej a rozstrzygnięciem niniejszej sprawy. Okoliczności dotyczące odwołania W. C. (1) z funkcji prezesa zarządu w lipcu 2017 r., a zatem po wystawieniu spornego weksla gwarancyjnego pozostawały bez żadnego wpływu na zakres odpowiedzialności wystawcy weksla. Podobnie irrelewantne prawnie pozostaje to, czy w okresie od 18.04.2016 r. do dnia 18.02.2019 r. istniały przesłanki do ogłoszenia upadłości (...) spółki z o.o. oraz przyczyny, dla których wniosek taki nie został zgłoszony. Także ewentualne działanie członków zarządu tej Spółki na jej szkodę, w tym poprzez niewłaściwe, niegospodarne lub sprzeczne z przeznaczeniem wykorzystanie kredytu udzielonego przez (...) S.A. w W. na podstawie umowy z dnia 29 kwietnia 2016 roku, w żadnym razie nie zwalnia pozwanej z obowiązku wykonania zobowiązania wekslowego. Jak bowiem uprzednio wyjaśnio, dla odpowiedzialności awalisty bez znaczenia pozostają jego osobiste stosunki z podmiotem, za który poręczył. Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że weksel nie zabezpiecza wierzytelności z tytułu umowy kredytu. Uprawnionym z weksla jest Bank (...) w W. , a zabezpieczona wekslem wierzytelność wynika z łączącej ten podmiot z (...) Spółką z o.o. umowy gwarancji bankowej.

Choć twierdzenia skarżącej w tym zakresie nie przybrały formy odrębnego zarzutu, wypada odnieść się także do okoliczności powołanych przez pozwaną po raz pierwszy w apelacji, dotyczących rzekomego sfałszowania jej podpisu na liście obecności na Walnym Z. w dniu 10 grudnia 2015 r., na którym powołano W. C. (1) na funkcję prezesa zarządu (...) Spółki z o.o., co miałoby się – w przekonaniu pozwanej – przekładać na brak uprawnienia tej osoby do podpisania jakiejkolwiek umowy w imieniu Spółki.

Bezspornie pozwana w toku całego postępowania przed Sądem pierwszej instancji nie wskazywała na tego rodzaju okoliczności i manifestowała przeciwne stanowisko, świadczące o skutecznym umocowaniu W. C. (1) jako prezesa zarządu. Stąd m.in. jej zawiadomienie o przestępstwie z art. 296 § 1 k.k., którego sprawcą może być wyłącznie osoba będąca obowiązaną na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby prawnej. Należy przy tym zakładać, że jako jedyny wspólnik Spółki, a jednocześnie osoba rozsądna i cechująca się dostatecznym rozeznaniem , pozwana w chwili składania zarzutów od nakazu zapłaty musiała wiedzieć, czy podjęła uchwałę o powołaniu W. C. (1) na funkcję prezesa zarządu. P. trzeba, że także przed zaistnieniem sporu, pozwana swoim zachowniem wielokrotnie dawała wyraz należytemu umocowaniu W. C. (1) jako organu reprezentacji Spółki. Wspólnie z W. C. (1) działającym jako prezes zarządu (...) Spółki z o.o. dokonywała czynności prawanych w tym m.in. podpisała sporny weksel i deklarację wekslową, do W. C. (1) jako prezesa zarządu zwróciła się z żądaniem udostępnienia dokumentów Spółki i z żądaniem zwołania walnego zgromadzenia.

Zgodnie z art. 493 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu, relewantnym z uwagi na treść art. 11 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1469), w piśmie procesowym zawierającym zarzuty pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności.

Jak wyżej wskazano, pozwana w dacie składania zarzutów z pewnością miała wiedzę co do umocowania W. C. (1) jako organu reprezentacji Spółki , a zatem twierdzenia podniesione przez nią po raz pierwszy dopiero w uzasadnieniu apelacji uznać należy za spóźnione i z tej przyczyny pominąć.

Niezależnie jednak od wskazanych skutków prekluzji procesowej podkreślić trzeba, że okoliczności powołane przez apelującą nie zostały w żaden sposób wykazane, gdyż dowodem ich istnienia nie jest samo zawiadomienie o przestępstwie, zaś innych środków dowodowych pozwana nie zaoferowała. Zawiadomienie o przestępstwie z pewnością nie obala także skutecznie domniemania związanego z wpisem W. C. (1) do Krajowego Rejestru Sądowego jako prezesa zarządu Spółki T. – T. (art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym – Dz.U. z 2021 r. poz. 112).

W rzeczywistości analizowane twierdzenia pozwanej nie są także istotne dla rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Wypada zauważyć, że sam fakt ewentualnego sfałszowania podpisu pozwanej na liście obecności na Walnym Zgromadzeniu, nie przekłada się bezpośrednio na ważność Zgromadzenia i uchwał podjętych przez pozwaną jako jedyną wspólniczkę. Ponadto w pełni aktualne pozostają w tej materii przedtawione wyżej wywody dotyczące możliwości wyelimionowania z obrotu nieważnych uchwał zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wyłącznie na podstawie konstytutywnego wyroku (art. 254 § 1 i 4 k.s.h.). Co więcej, nawet hipotetyczne założenie, do czego nie ma podstaw, że W. C. (2) nie został powołany do zarządu i nie był umocowany do działania w imieniu Spółki (...), nie oznacza bezwzględnej nieważności czynności prawanych zdziałanych przez niego w imieniu Spółki z osobami trzecimi. Przed nowelizacją art. 39 k.c. dokonaną ustawą z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz. U. poz. 2244) w orzecznictwie przyjmowano, że do umowy zawartej przez fałszywy organ osoby prawnej ma zastosowanie w drodze analogii art. 103 § 1 i 2 k.c. (por. uchwałę 7 sędziów SN z dnia 14 września 2007 r. , III CZP 31/07, OSNC 2008, Nr 2, poz. 14; wyrok SNz dnia 26 kwietnia 2013 r., II CSK 482/12). W judykaturze zwracano także uwagę, że ważność czynności prawnej dokonanej przez osobę niebędącą organem osoby prawnej, a wpisaną do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, należało oceniać z uwzględnieniem modyfikacji sankcji bezwzględnej nieważności wprowadzonej przez przepisy ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Skutkiem dokonania czynności przez osobę, która w chwili dokonywania czynności w imieniu osoby prawnej nie wchodziła w skład jej organu, a była wpisana do rejestru jako uprawniona do reprezentacji, nie jest więc nieważność czynności, na którą może powoływać się każdy, kto ma w tym interes prawny. O tym, czy jest to czynność ważna decydują nie tylko reguły wynikające z art. 38 i 39 k.c., lecz system domniemań przyjęty w przepisach ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (por. uchwałę SN z dnia 5 grudnia 2008 r. , III CZP 124/08, OSNC 2009/11/146), a te w rozpatrywanej sprawie chroniły stronę powodową.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstwie art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanej jako bezzasadną.

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. orzeczono o kosztach postępowania apelacyjnego obciążając nimi pozwaną jako przegrywającą. Na poniesione przez powoda koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 4.050 zł.

O kosztach zastępstwa prawnego należnych pełnomocnikowi pozwanej ustanowionemu z urzędu, które nie zostały uiszczone w części ani w całości Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie § 2 w zw. z § 8 ust 6 w zw. z § 16 ust 1 pkt 2 w zw. z § 4 ust 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 18).