Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi - I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Jacek Świerczyński

po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 2022 r. w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. F., W. L. i J. L.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Płocku

z dnia 23 października 2020 r., sygn. akt I C 2466/18

oraz w przedmiocie wniosku strony pozwanej o sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej w punkcie 1. e) zaskarżonego wyroku

I.  oddala wniosek o sprostowanie zaskarżonego wyroku;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1. a), b), c), d) i e), 3. a) i c) i 5. a) i c) w ten tylko sposób, że odsetki ustawowe od zasądzonych w nich kwot zasądza od dnia 19 listopada 2015 roku w miejsce zasądzonych od dnia 12 marca 2014 roku bądź od dnia 12 marca 2015 roku, bądź od dnia 10 maja 2014 roku, pozostawiając pozostałe terminy płatności odsetek ustawowych i odsetek ustawowych za opóźnienie bez zmian;

III.  nie obciąża powodów kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 77/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 23 października 2020 r. Sąd Okręgowy
w P., w sprawie z powództwa J. F., W. L.
i J. L. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o odszkodowanie i zadośćuczynienie, zasądził od pozwanego na rzecz J. L.:

a) kwotę 70.000 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią męża - M. L. z odsetkami ustawowymi od 12 marca 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od
1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b) kwotę 30.000 zł tytułem dopłaty odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w związku ze śmiercią męża - M. L. wraz z odsetkami ustawowymi od 12 marca 2014 r. do
31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

c) kwotę 70.000 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią syna - T. L. z odsetkami ustawowymi od
12 marca 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

d) kwotę 20.000 zł tytułem dopłaty odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w związku ze śmiercią syna - T. L. wraz z odsetkami ustawowymi od 12 marca 2014 r. do
31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

e) kwotę 1.100 zł tytułem dalszego zwrotu kosztów pogrzebu
i pochówku wraz z ustawowymi odsetkami od 12 marca 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt 1), oddalił w pozostałym zakresie powództwo J. L.
o zadośćuczynienie i odszkodowanie (pkt 2), zasądził od pozwanego na rzecz J. F.:

a) kwotę 70.000 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią ojca - M. L. z odsetkami ustawowymi od 10 maja 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od
1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b) kwotę 20.000 zł tytułem dopłaty odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w związku ze śmiercią ojca - M. L. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 17 listopada 2017 r. do dnia zapłaty,

c) kwotę 40.000 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią brata - T. L. z odsetkami ustawowymi od 10 maja 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od
1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt 3), oddalił w pozostałym zakresie powództwo J. F. o zadośćuczynienie (pkt 4), zasądził od pozwanego na rzecz W. L.:

a) kwotę 70.000 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią ojca - M. L. z odsetkami ustawowymi od 10 maja 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od
1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b) kwotę 30.000 zł tytułem dopłaty odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w związku ze śmiercią ojca - M. L. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 17 listopada 2017 r. do dnia zapłaty,

c) kwotę 35.000 zł tytułem dopłaty zadośćuczynienia w związku ze śmiercią brata - T. L. z odsetkami ustawowymi od 10 maja 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od
1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (pkt 5), oddalił w pozostałym zakresie powództwo W. L. o zadośćuczynienie (pkt 6), zasądził od pozwanego na rzecz J. L. kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 7), zasądził od pozwanego na rzecz J. F. kwotę 12.917 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 8), zasądził od pozwanego na rzecz W. L. kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym 5.400 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 9), nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Płocku kwotę 26.356,11 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo z sum budżetowych oraz części opłat od pozwu,
od których powodowie J. L. i W. L. byli tymczasowo zwolnieni (pkt 10), a także nie obciążył stron brakującą częścią opłat od oddalonej części powództwa J. L. i W. L. (pkt 11).

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o poczynione przez Sąd I instancji ustalenia, które Sąd Apelacyjny w całości podzielił i przyjął za własne bez konieczności ich przytoczenia (art. 387 § 2 ¹ pkt 1 k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego roszczenia powodów zasługiwały na uwzględnienie w znacznej części w sposób przekładający się na zasądzenie wyszczególnionych w sentencji wyroku kwot wraz z należnymi odsetkami, które w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę oraz odszkodowania po śmierci męża
i syna J. L., jak również od żądanej przez nią kwoty zwrotu kosztów pogrzebu i pochówku zostały naliczone od 12 marca 2014 r., jako
dnia następującego po dniu wydania przez pozwanego decyzji o wypłacie
tych świadczeń w zaniżonej wysokości. Natomiast w przypadku W. L. oraz J. F. odsetki w zakresie zadośćuczynienia za krzywdę po śmierci ojca i brata zostały zasądzone od 10 maja 2014 r., ponieważ dzień wcześniej, tj. 9 maja 2014 r. pozwany wydał decyzję o wypłacie zadośćuczynienia w zaniżonej wysokości, a w zakresie odszkodowania - od
17 listopada 2017 r. z uwagi na to, że poprzedniego dnia, tj. 16 listopada
2017 r. pozwany wydał decyzję o odmowie wypłaty w tym przedmiocie.

Pozwany zaskarżył opisany wyrok w pkt. 1 a) – e), 3 a) i c) oraz 5 a) i c) apelacją opartą na zarzucie naruszenia art. 118 k.c. i art. 123 § 1 pkt 1 k.c. poprzez zasądzenie ustawowych odsetek od zasądzonych w tych punktach roszczeń za okres wcześniejszy niż 3 lata przed złożeniem pozwu (tj. odpowiednio od 12 marca 2014 r. do 18 listopada 2015 r. oraz od 10 maja 2014 r. do
18 listopada 2015 r.) w sytuacji, gdy pozwany w odpowiedzi na pozew podniósł zarzut przedawnienia odsetek za ten okres.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części przez wyznaczenie terminu dla odsetek od 19 listopada 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz – w przypadku ustawowych odsetek za opóźnienie – od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty, zasądzenie od każdego z powodów kosztów postępowania apelacyjnego, a także o sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej w punkcie 1 e) wyroku poprzez wpisanie prawidłowej daty początkowej naliczania odsetek, tj. „od dnia 12 marca 2014 roku” zamiast „od dnia 12 marca 2015 roku”.

Powodowie w odpowiedzi na apelację wnieśli o jej oddalenie oraz – na wypadek jej uwzględnienia – o nieobciążanie ich obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zaskarżony wyrok podlegał zmianie zgodnie z wyrażonym pod adresem rozstrzygnięcia o odsetkach postulatem apelacji.

Trafne okazały się bowiem zastrzeżenia skarżącego dotyczące nierozpoznania przez Sąd Okręgowy zgłoszonego w odpowiedzi na pozew
zarzutu przedawnienia tej części roszczenia powodów, a w konsekwencji wydania orzeczenia wykraczającego poza granice należnej im zapłaty.

Nie ulega wątpliwości, że odsetki stanowią świadczenie okresowe, podlegające 3-letniemu przedawnieniu ( vide art. 118 k.c.). Oznacza to, że powodowie mogli się domagać ich zasądzenia co najwyżej za okres 3 lat
przed zainicjowaniem niniejszego postępowania, tj. od 19 listopada 2015 r. (art. 118 k.c. i art. 123 § 1 pkt 1 k.c.) zważywszy na to, że pozew został przez nich złożony w dniu 19 listopada 2018 r. Stąd też żądanie naliczenia odsetek od 12 marca 2014 r. powinno ulec oddaleniu.

Pominięcie tej okoliczności stanowiło zatem o uchybieniu skutkującym ingerencją Sądu Apelacyjnego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., tym bardziej,
że w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy brak jest zdarzeń, które uzasadniałyby wniosek o sprzeczności podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia z zasadami współżycia społecznego.

Z oddaleniem spotkał się natomiast postulat sprostowania wyroku,
jako że instytucja sprostowania nie może być wykorzystywana do eliminowania błędów merytorycznych w rozstrzygnięciu sprawy. Tego rodzaju błąd zawarty
w sentencji wyroku, chociażby niezgodny z wolą składu orzekającego, powinien być wyeliminowany w trybie zaskarżenia – przede wszystkim apelacją,
a w przypadku wyroku sądu drugiej instancji skargą kasacyjną (wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2018 r., I UK 110/17). Tak zresztą się stało, mając na uwadze, że apelujący wystąpił o przesunięcie terminu naliczania odsetek od zasądzonych przez Sąd Okręgowy świadczeń na datę późniejszą - 19 listopada 2015 r., a dostrzegalna w punkcie 1 e) wyroku omyłka w oznaczeniu ich biegu została objęta zakresem tej zmiany.

O kosztach powstałych w obecnej fazie postępowania Sąd Apelacyjny, mimo formalnej przegranej powodów, orzekł z zastosowaniem art. 102 k.p.c.,
w czym z jednej strony kierował się sytuacją majątkową i życiową powodów J. L. i W. L., którzy postanowieniem Sądu I instancji z dnia 26 listopada 2018 r. zostali zwolnienie od kosztów sądowych w całości, natomiast w stosunku do wszystkich powodów charakterem dochodzonego przez nich roszczenia oraz faktem, że przyczyną jego oddalenia było przedawnienie roszczenia (a nie jego materialna bezzasadność), przy czym zmiana wyroku wprawdzie uwzględniała apelację w całości, ale nie można abstrahować od faktu, że dotyczyła tylko odsetek od dochodzonych przez powodów roszczeń głównych, wreszcie okolicznością, że zmiana ta była wynikiem przyczyny w dużym stopniu niezależnej od powodów, albowiem Sąd I instancji – wydaje się – iż nie dostrzegł zgłoszonego przez pozwanego zarzutu przedawnienia roszczenia co do odsetek (za pewien z resztą tylko okres, a nie w całości), albowiem pisemne motywy rozstrzygnięcia w ogóle nie zawierają w tym zakresie części motywacyjnej (tzn. co do zarzutu przedawnienia odsetek za pewien okres).