Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Bożena Wiklak

Sędziowie: SA Joanna Walentkiewicz – Witkowska (spr.)

SO (del.) Ryszard Badio

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Olejniczak

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa A. S.

przeciwko G. R. (1), M. R. (1), J. P.
i M. R. (2)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 16 marca 2017 r. sygn. akt II C 462/13

1.  oddala apelację;

2.  nie obciąża powódki kosztami postępowania apelacyjnego;

3.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi radcy prawnemu G. K. kwotę 4.428 ( cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem) zł brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu w postępowaniu apelacyjnym;

4.  przyznaje i nakazuje wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi adwokatowi M. W. kwotę 3.321 (trzy tysiące trzysta dwadzieścia jeden) zł brutto tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygnatura akt I ACa 667/17

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 14 lutego 2013 r. powódka A. S. wniosła o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwani: G. R. (1), M. R. (1), J. P. i M. R. (2) mają solidarnie zapłacić na jej rzecz kwotę 81.600 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz koszty procesu w tym koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Dochodzonej w pozwie kwoty powódka domagała się tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie przez pozwanych z budynku mieszkalnego położonego we wsi K. 10 oraz terenu rolnego za okres od 1 listopada 2009 r. do 31 stycznia 2013 r.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 18 marca 2013 r. w sprawie II Nc 42/13.Sąd Okręgowy w Łodzi uwzględnił żądanie pozwu.

W dniu 5 kwietnia 2013 r. wszyscy pozwani w sprawie wnieśli sprzeciwy od w/w orzeczenia, zaskarżając je w całości. W uzasadnieniu do sprzeciwu wskazali m. in. że korzystanie przez nich z nieruchomości nie jest bezumowne albowiem w powyższej kwestii A. S. zawarła w dniu 23 października 2008 r. z G. R. (1) stosowne porozumienie.

Na rozprawie w dniu 15 grudnia 2015 r. powódka wskazała, że wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości dotyczy okresu od 1 listopada 2009 roku do 31 lipca 2015 roku. Oświadczyła nadto, że dochodzonej w pozwie kwoty domaga się od pozwanych na zasadzie in solidum.

Pismem z dnia 2 lutego 2017 r. powódka rozszerzyła powództwo, wnosząc o zasądzenie od pozwanych in solidum kwoty 99.786 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że zapłata przez jednego z dłużników zwalnia drugiego do wysokości dokonanej zapłaty. Nadto wniosła o zasądzenie od pozwanych zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 16 marca 2017 r Sąd Okręgowy w Łodzi II Wydział Cywilny w sprawie II C 462/13 oddalił powództwo, nie obciążył A. S. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu oraz orzekł o kosztach pomocy prawnej udzielonej pozwanym z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił następujące istotne okoliczności faktyczne:

Aktem notarialnym z dnia 22 października 2008 r. pozwana G.­na R. przeniosła na rzecz powódki A. S. własność nieruchomości po­łożonej we wsi K., gmina A. o pow. 2 hektary 70 arów, oznaczonej jako działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Zgierzu V Wy­dział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), zabu­dowanej budynkiem mieszkalnym, parterowym, murowanym pięcioizbowym, budynkiem gospodarczym, oborą oraz stodołą. Pozwana zobowiązała się opróżnić i wydać nieruchomość oraz wymeldować wszystkie zameldowane tam osoby najpóźniej do dnia 17 października 2009 r. oraz stosownie do art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c. odnośnie do tych obowiązków poddała się rygorowi egzekucji.

Postanowieniem z dnia 1 marca 2012 r. Sąd Rejonowy w Z.­rzu w sprawie o sygnaturze akt I Co 176/12 nadał powyższemu postanowieniu aktu notarialnego klauzulę wykonalności.

W dniu 23 października 2008 r. A. S. i G. R. (1) zawarły pisemne porozumienie, mocą którego A. S. oświadczyła, że zezwala G. R. (1), aby ta wraz ze swoją rodziną /matką J. P., mężem M. R. (1), synem M. R. (2) i córką M. R. (3)/ zamieszkiwali na powyższej nieruchomości i uprawiali gospodarstwo rolne do końca 2020 r. bez uiszczania na jej rzecz wynagrodzenia z tego tytułu. G. R. (1) oświadczyła, że będzie ponosiła wszelkie opłaty i podatki związane z nieruchomością we własnym zakresie w czasie, w jakim będzie przebywać na nieruchomości. G. R. (1) miała pomagać A. S. w spłacie rat kredytowych. G. R. (1) i A. S. zgodnie przewidziały, że gdy pojawią się możliwości finansowe u G. R. (1), to prawo własności nieruchomości w K. 10 zostanie zwrotnie przeniesione na rzecz G. R. (1) za spłatę pozostałego kredytu hipotecznego zaciągniętego przez A. S..

Porozumienie zostało spisane w dwóch egzemplarzach. G. R. (1) otrzymała egzemplarz z podpisem powódki.

W tym okresie, tj. w roku 2008 A. S. pozostawała w bardzo dobrych relacjach z pozwaną G. R. (1). A. S. i G. R. (1) są kuzynkami. Strony spotykały się, uczestniczyły we wspólnych uroczystościach rodzinnych, G. R. (1) opiekowała się ojcem powódki po śmierci jej matki. A. S. obecna była na przyjęciu weselnym córki G. R. (1). Pozwana miała w tym okresie problemy finansowe i A. S. postanowiła jej pomóc. Kupno nieruchomości od G. R. (1) pozwoliło powódce uzyskać kredyt, z którego środki przekazała G. R.. Własność nieruchomości była przeniesiona w istocie po to, by uzyskać kredyt od banku. Powódka miała możliwość zaciągnięcia kredytu, a jednocześnie zamierzała kupić nieruchomość. G. R. miała spłacać raty kredytu w zamian za możliwość mieszkania na nieruchomości.

Pozwana spłaciła zaledwie kilka rat. Później pogorszyła się jej sytuacja finansowa. Pozwana prosiła powódkę, by wystąpiła do banku o zmniejszenie wysokości raty kredytu.

Fakt sprzedaży nieruchomości przez G. R. (1) nie był znany pozostałym pozwanym do 2012 r. Zarówno powódka, jak i pozwana, utrzymywały ten fakt w tajemnicy.

Na nieruchomości znajduje się murowany, piętrowy, przedwojenny dom, wyremontowana i zaadaptowana na mieszkanie kuchnia letnia, obora, stodoła. Jest to siedlisko. Nadto w skład nieruchomości wchodzi 2,70 ha gruntów rolnych. Na nieruchomości wspólnie z G. R. (1) zamieszkują pozostali pozwani – matka G. J. P., mąż G. R. - M. R. (1) i syn G. M. R.. Pozwani korzystają z całej nieruchomości. Uprawiają ziemię, hodują zwierzęta. Wcześniej przez pewien czas mieszkała też córka G. R. (1) M. S. z zięciem P. S.. Małżonkowie S. wyprowadzili się z nieruchomości w 2013 roku. Wcześniej, po ślubie w 2010 r., wyremontowali znajdujący się na działce dom. Powódka wiedziała o powyższym, ojciec powódki bywał w tym okresie na nieruchomości i widział postępy w pracach remontowych. Powódka udzielała porad M. S. jak urządzić budynek. Po ukończeniu remontu małżonkowie urządzili tzw. parapetówkę, zapraszając na nią także A. S., która wtedy powiedziała im o zawartej z G. R. umowie sprzedaży. Małżonkowie S. wyprowadzili się z nieruchomości wiosną 2013 r. Klucze oddali G. R. (1).

W 2011 r. powódka wystosowała do pozwanych pisemne wezwania do zapłaty. W grudniu 2011 r. pojechała na nieruchomość z umową dzierżawy, chciała, by pozwani podpisali umowę, ale ci ją wyśmiali. Ostatecznie nie doszło do podpisania żadnej umowy.

Pismem z dnia 2 lutego 2014 r. A. S. złożyła do Prokuratury Rejonowej w Zgierzu zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia na jej szkodę przez G. R. (1) przestępstwa, polegającego na wypełnieniu blankietu zaopatrzonego jej podpisem niezgodnie z jej wolą i użycie tak stworzonego dokumentu w postaci porozumienia z dnia 23 października 2008 r.w postepowaniu sądowym.

Nieruchomość w K. nr 10 stanowi działka nr (...) o powierzchni 2, 7248 ha, z której 1331 m kw. (0, 1331 ha) stanowi powierzchnia zabudowy zagrodowej tj. budynek mieszkalny, obora i stodoła plus podwórze a 1, 9996 ha stanowią grunty rolne i pastwisko. W budynku obory znajdowała się właściwa obora oraz kurnik, tzw. kuchnia letnia wraz z węzłem sanitarnym. Od dnia 1 stycznia 2011 roku pomieszczenia kurnika, kuchni letniej i węzła sanitarnego zostały zaadaptowane przez pozwanych na lokal mieszkalny.

Wysokość należnego odszkodowania ustalono w dwóch wariantach. W wariancie I uwzględniono, że adaptacja pomieszczeń kurnika, kuchni letniej i węzła sanitarnego w budynku obory na lokal mieszkalny wykonana została na koszt pozwanych, wobec czego odszkodowanie dotyczyło w/w pomieszczeń bez uwzględnienia stanu po adaptacji tj. stanu po 1 stycznia 2011 roku. W wariancie II odszkodowanie za zaadaptowane pomieszczenia w budynku obory od dnia 1 stycznia 2011 roku uwzględnia stan faktyczny. Wysokość odszkodowania należnego powódce za bezmowne korzystanie przez pozwanych z całej nieruchomości dla wariantu I przy przyjęciu 100 % efektywności najmu budynków przedmiotowej nieruchomości wynosi – 114.580 zł, dla wariantu II przy przyjęciu 100 % efektywności najmu budynków przedmiotowej nieruchomości wynosi – 128.637 zł; Wysokość odszkodowania dla wariantu I przy przyjęciu 85 % efektywności najmu budynków przedmiotowej nieruchomości wynosi 94.971 zł. Dla wariantu II, przy przyjęciu 85 % efektywności najmu budynków przedmiotowej nieruchomości – 109.919 zł. Łączny koszt utrzymania stanu technicznego budynków na nieruchomości wynosił 10.107 zł tj. 123,33 zł/ miesiąc. Zatem należne wynagrodzenie za bezumowne korzystanie przez pozwanych z całej nieruchomości przy 85 % efektywności najmu wynosi dla wariantu I – 84.838 zł, dla wariantu II – 99.786 zł.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wskazanych dokumentów, zeznań świadków oraz zeznań powódki i pozwanej G. R. (1), a w zakresie wiadomości specjalnych – w oparciu o opinię niezależnego biegłego sądowego. Powódka podnosiła, że treść porozumienia jest dokumentem podrobionym i mechanicznie stworzonym. Okoliczności te, zdaniem Sądu Okręgowego, nie zostały przez powódkę w jakikolwiek sposób dowiedzione, zatem należało uznać je za gołosłowne. Rzeczą powódki było przedstawienie dowodów na wskazane wyżej okoliczności. W ocenie Sądu Okręgowego nie zachodziła w sprawie żadna z okoliczności, nakładająca na sąd obowiązek przejęcia inicjatywy dowodowej - ciążącej na stronie powodowej.

Sąd I instancji ocenił, że powództwo podlega oddaleniu w całości.

Sąd zanalizował przesłanki uwzględnienia roszczeń uzupełniających właściciela, wynikające z art. 224 § 2 k.c. i art. 225 k.c. i ocenił, że roszczenie powódki nie znajduje oparcia w w/w przepisach albowiem - wbrew twierdzeniom powódki - pozwani nie zajmują nieruchomości bezumownie i bez podstawy prawnej. Sąd podkreślił, że zawarcie umowy sprzedaży podyktowane było chęcią pomocy G. R. (1), która była w trudnej sytuacji finansowej. Na okoliczność istnienia podstaw do nieodpłatnego korzystania z nieruchomości powódki pozwani przedstawili porozumienie zawarte między A. S. i G. R. (1), mocą którego powódka wyraziła zgodę na korzystanie przez pozwanych z nieruchomości do roku 2020. Na egzemplarzu porozumienia, złożonego przez pozwanych widnieje podpis A. S.. Powyższe skutkować musi uznaniem, że pozwani dysponują tytułem do nieodpłatnego korzystania ze spornej nieruchomości. Porozumienie to, jakkolwiek zawarte pomiędzy A. S. a G. R. (1), w swoich skutkach rozciąga się na pozostałych pozwanych.

Mając na uwadze trudną sytuację materialną powódki, na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądo­wych w sprawach cywilnych (t. j. Dz.U. 2016 r. poz. 623) oraz art. 102 k.p.c. sąd nie obciążył jej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżyła powódka, zarzucając naruszenie przepisów postępowania cywilnego oraz przepisów prawa materialnego poprzez: - błędne ustalenie stanu faktycznego sprawy, a zwłaszcza, że podpisała porozumienie z dnia 23.10.2008 r. i że wyraziła zgodę na bezpłatne zamieszkiwanie w nieruchomości w K. 10 przez G. R. (1), M. R. (1), J. P., M. R. (2).

- błędną ocenę dowodów, błędne przyjęcie, że dokument - porozumienie z dnia 23 października 2008r. jest prawdziwy i błędne ustalenie w oparciu o ten dokument stanu faktycznego sprawy,

- błędną ocenę dowodów z zeznań świadków i pozwanych, prowadzącą do błędnego ustalenia, że powódka wyraziła zgodę na bezpłatne zamieszkiwanie w kupionej nieruchomości przez G. R. (1), M. R. (1), J. P., M. R. (2),

- błędne niedanie wiary zeznaniom powódki w zakresie podrobienia przez G. R. (1) porozumienia z dnia 23 października 2008r .

- błędne przyjęcie, że powódka nie udowodniła faktów pozytywnych świadczących o zasadności powództwa - pozwani przyznali, że mieszkali na nieruchomości, która była własnością powódki bez płacenia wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości,

Apelująca wniosła o zmianę wyroku i zasądzenie od pozwanych G. R. (1), M. R. (1), J. P., M. R. (2) in solidum kwoty 99.786,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że zapłata przez jednego z dłużników zwalnia drugiego do wysokości dokonanej zapłaty. Wniosła o dopuszczenie dowodu z: - pisma G. R. (1) z dnia 20 marca 2017r. złożonego w Sądzie Rejonowym w Zgierzu w sprawie sygn. akt IC 637/13 w dniu 21 marca 2017r., pisma G. R. (1) złożonego w dniu 25 lutego 2015r. do akt sygn. 2 Ds. 477/14 na okoliczność nieudostępniania przez G. R. (1) oryginału Porozumienia z dnia 23 października 2008r., braku zgody na zniszczenie dokumentu celem ustalenia jego prawdziwości, opinii (...) Towarzystwa (...), po dokonaniu ekspertyzy kryminalistycznej z użyciem oryginału porozumienia z dnia 23.10.2008 r. na okoliczność kiedy i w jaki sposób podpis A. S. uwidoczniony pod pismem z dnia 23.10.2008r. został nałożony na przedmiotowe pismo, czy treść pisma została dopisana na uprzednio podpisanej czystej karcie; - pisma z dnia 19.02.2015r. złożonego do akt sprawy 2Ds 477/14 na okoliczność wyrażenia zgody na zniszczenie porozumienia z dnia 23.10.2008r. celem przeprowadzenia badań na prawdziwość dokumentu, -postanowienia o umorzeniu dochodzenia w sprawie 2Ds 477/14, postanowienia Sądu Rejonowego w Zgierzu z dnia 19.06. (...). i postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia z dnia 11.08.2015 r. na okoliczność przyczyn umorzenia postępowania i odmowy wszczęcia nowego postępowania.

W odpowiedzi na apelację pozwani wnieśli o oddalenie apelacji wraz z zasądzeniem kosztów pomocy prawnej udzielonej im z urzędu w postępowaniu apelacyjnym. Wnieśli także o oddalenie wniosków dowodowych zawartych w apelacji powódki.

W piśmie procesowym z dnia 16 stycznia 2018 roku powódka wniosła o zawieszenie postepowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy karnej, dotyczącej podejrzenia popełnienia przestępstwa z art. 270 § 2 k.k. polegającego na wypełnieniu blankietu opatrzonego podpisem A. S., niezgodnie z jej wolą, a następnie przedłożenia go przez G. R. (1) w postaci porozumienia datowanego na 23 października 2008 roku w postępowaniu sądowym w sprawie II C 462/13 Sądu Okręgowego w Łodzi. – umorzone poprzednio dochodzenie zostało podjęte i prowadzone pod numerem PR 2Ds (...).2017 (wniosek k- 468-469 akt)

Postanowieniem z dnia 23 stycznia 2018 roku Sąd Apelacyjny zawiesił postępowanie w sprawie zgodnie z wnioskiem powódki, oczekując na wynik postępowania, prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Zgierzu pod sygnaturą PR 2 Ds. (...).2017 ( postanowienie k-479 akt)

W dniu 13 listopada 2018 roku postępowanie zostało podjęte, bowiem postępowanie w sprawie PR 2 Ds. (...).2017 zostało prawomocnie umorzone. W postępowaniu karnym, po przeprowadzeniu dodatkowej ekspertyzy kryminalistycznej ustalono, że na dokumencie oznaczonym (...), datowanym na 23 października 2008 roku podpis o treści A. S. został naniesiony jako wtórny względem tekstu. Ekspertyza została wykonana przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje, a proces dojścia do uzyskania wniosku końcowego przez zastosowanie metody optycznej, badawczej i ramanowskiej został szczegółowo opisany i oceniony przez Sąd Rejonowy w Zgierzu, rozpoznający zażalenie powódki na postanowienie o umorzeniu dochodzenia. ( kopia postanowienia o umorzeniu dochodzenia k- 506-508 akt, kopia postanowienia w sprawie II Kp 332/18, opinia (...) Towarzystwa (...) k-498-505 akt, postanowienie o podjęciu postępowania k-497 akt).

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił:

Dnia 5 grudnia 2011 roku A. S. podpisała oświadczenie o wyrażeniu zgody na przystąpienie do jej długu, wynikającego z zawartej umowy kredytowej przez G. R. (1), wierzycielem z tej umowy była Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W., z którą G. R. (1) zawarła ugodę, przejmując obowiązek zwrotu kredytu gotówkowego.(kopia oświadczenia k- 171 akt). Dokument ten był przedmiotem badania i – jak wynika z uzasadnienia postanowienia Sądu Rejonowego w Zgierzu w sprawie II Kp 332/18 - podpis sygnujący personalia ”A. S.” został naniesiony już po wydrukowaniu tekstu oświadczenia. Autentyczność podpisu pod tym oświadczeniem była przedmiotem badania w sprawie I C 1155/13 Sądu Rejonowego w Zgierzu, podobnie kolejność naniesienia tekstu oświadczenia i podpisu (postanowienie w sprawie II Kp 332/18 k- 509-511 akt, opinie w sprawie I C 1155/13 Sądu Rejonowego w Zgierzu k- 337-354 akt).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja powódki nie zdołała podważyć prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego i jako taka podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Zarzuty apelacji koncentrują się na naruszeniu przepisów procedury, które doprowadziło do dokonania błędnych ustaleń faktycznych, wskutek błędnej oceny zebranego materiału dowodowego.

Oceniając zarzuty, dotyczące ustaleń faktycznych i oceny materiału dowodowego Sąd II instancji w ramach kontroli instancyjnej ocenił stan faktyczny ustalony przez Sąd Okręgowy jako prawidłowy i zgodny z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a w konsekwencji na podstawie art. 382 k.p.c. przyjął dokonane ustalenia faktyczne za własne, uzupełniając je w niewielkim zakresie- w tym także w kierunku wnioskowanym przez powódkę. Sąd I instancji w granicach zakreślonych przepisami k.p.c. przeprowadził postępowanie dowodowe, a następnie w oparciu o zgromadzony w ten sposób materiał dowodowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych. Wsparciem dla nich są ustalenia, wynikające z dochodzenia w sprawie 2 Ds. (...).2017 Prokuratury Rejonowej w Zgierzu, w toku którego przeprowadzono kolejne dowody. Doprowadziły one do ponownego umorzenia dochodzenia postanowieniem z dnia 10 stycznia 2018 roku, utrzymanym w mocy przez Sąd Rejonowy w Zgierzu postanowieniem z dnia 20 czerwca 2018 roku. Sąd ten, oceniając obszerny materiał dowodowy, przyjął że na dokumencie z dnia 5 grudnia 2011 roku podpis sygnujący personalia A. S. został naniesiony już po wydrukowaniu tekstu oświadczenia, natomiast w odniesieniu do Porozumienia z dnia 23 października 2008 roku Sąd odwołał się do opinii Centrum (...)Szkoleniowego (...) Towarzystwa (...) w W. z dnia 5 grudnia 2017 roku, z której wynika jasno, że podpis (...) został naniesiony jako wtórny względem wydruku. Sąd Apelacyjny odwołuje się do treści w/w dokumentów. Wprawdzie opinia (...) Towarzystwa (...) z dnia 5 grudnia 2017 roku została wydana w toku postępowania karnego, ale należy zwrócić uwagę na fakt, że to z inicjatywy samej powódki doszło do zwieszenia postępowania w sprawie właśnie z uwagi na podjęcie dochodzenia uprzednio umorzonego, a to w związku z możliwością techniczną dokonania kolejnej ekspertyzy. Stanowisko powódki w tym przedmiocie jest niekonsekwentne, bowiem z jednej strony domagała się zawieszenia postępowania w sprawie w związku z czynnościami podjętymi w postępowaniu karnym, a z drugiej strony, kiedy okazało się, że wynik ekspertyzy kryminalistycznej jest dla niej niekorzystny, wskazała, że przecież nie jest to opinia wydana na użytek tego tylko postępowania. Z pewnością, gdyby wnioski ekspertyzy były dla niej korzystne, powoływałaby się na nią i żądała uwzględnienia w toku postępowania apelacyjnego wniosków z niej płynących. Ekspertyza została dość szczegółowo przytoczona i zanalizowana w postanowieniu Sądu Okręgowego w Zgierzu, utrzymującym w mocy postanowienie o umorzeniu dochodzenia w sprawie 2 Ds. 1837/2017 i do tego dokumentu urzędowego Sąd Apelacyjny odwołuje się wprost. Porozumienie z dnia 23 października 2008 roku jest dokumentem kluczowym dla oceny zasadności powództwa, a wnioski ekspertyzy, przyjęte przez Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie II Kp 332/18 istotnie wzmacniają ocenę materiału dowodowego, dokonaną przez Sąd Okręgowy i Apelacyjny, czyniąc bezzasadnymi zarzuty zawarte w apelacji powódki, której wersja zdarzeń jawi się jako nierzeczywista. Na pewno nie da się na obecnym etapie postępowania uznać, jak chce apelująca, że porozumienia nie podpisała, a także, że zostało ono sfałszowane przez G. R. (1). Dokonanej oceny nie zmienia złożony w toku rozprawy apelacyjnej protokół rozprawy z dnia 21 listopada 2018 roku w sprawie II C 1647/17 Sądu Okręgowego w Łodzi. Informacyjne wyjaśnienia pozwanej zostały złożone w 10 lat po zawarciu porozumienia, więc nie sposób oczekiwać, że po takim czasie będzie ona pamiętać szczegóły zawarcia porozumienia i przedstawiać je dokładnie tak, jak poprzednio.

Należy w tym miejscu przypomnieć, że zaoferowany przez strony materiał dowodowy podlega swobodnej ocenie sądu, według kryteriów przewidzianych w art. 233 § 1 k.p.c. Natomiast dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza jedynie stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego nie odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest przede wszystkim wskazanie przyczyn dyskwalifikujących oceny sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. m.in. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 grudnia 2006 r., VI ACa 567/06, LEX nr 558390). Postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać na zaprezentowaniu stanu faktycznego ustalonego przez apelującego na podstawie własnej oceny dowodów. Skarżący może tylko wskazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego i że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy (por. wyrok SN z 18 czerwca 2004 r., II CK 369/03, LEX nr 174131).

Apelacja powódki nie zdołała wykazać, że ocena materiału dowodowego, dokonana przez Sąd Okręgowy nie odpowiadała wymogom z art. 233 § 1 k.p.c. Powołana wcześniej ekspertyza kryminalistyczna podważyła jednoznacznie twierdzenia powódki, dotyczące podrobienia porozumienia z dnia 23 października 2008 roku i stworzenia tego dokumentu na użytek procesu. Także i bez tej ekspertyzy Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń i oceny materiału dowodowego w tej kwestii. Zarzut, dotyczący błędnego ustalenia stanu faktycznego w tym zakresie okazał się więc niezasadny.

Treść porozumienia jest jasna, możliwość korzystania nieodpłatnie przez pozwanych z nieruchomości przez określony czas nie budzi wątpliwości. Zeznania świadków i pozwanych tylko wspierają ustalenia w tym zakresie. Zarzut apelującej, dotyczący błędnej oceny dowodów z zeznań świadków i pozwanych jest nader ogólny, nie zawiera odwołania do żadnych konkretnych zeznań czy ich fragmentów. Uzasadnienie apelacji koncentruje się ponownie na zakwestionowaniu treści porozumienia z października 2008 roku. Apelująca nie kwestionuje tych ustaleń faktycznych, które dotyczą relacji rodzinnych i towarzyskich między stronami, zwłaszcza w okresie poprzedzającym zawarcie umowy sprzedaży, a także wykazanej chęci niesienia pomocy pozwanej G. R. (1) i jej rodzinie w okresie narastających kłopotów finansowych.

Wbrew zarzutom apelacji brak podpisu pozwanej na treści złożonego do akt porozumienia nie dyskwalifikuje jego mocy dowodowej, zwłaszcza że jest to egzemplarz przedłożony przez pozwaną i będący w jej dyspozycji. Istotne jest jedynie to, że to powódka złożyła oświadczenie określonej treści. Oceny Sądu Okręgowego nie może podważyć także zarzut, że przecież gdyby powódka podpisała takie porozumienie, to nie żądałaby zapłaty od pozwanych. Powódka, nie dysponując własnym egzemplarzem porozumienia, mogła nie pamiętać jego treści, mogła liczyć na to, że pozwana nie dysponuje dokumentem, a poza tym od momentu podpisania porozumienia relacje rodzinne uległy zdecydowanemu pogorszeniu i przyjęta pierwotnie opcja pomocy dla pozwanej i jej rodziny uległa zasadniczej zmianie.

Stawiając zarzuty w apelacji powódka pomija także kolejny dokument z dnia 5 grudnia 2011 roku, który także był przedmiotem badań kryminalistycznych w postępowaniu karnym i cywilnym i do którego odniósł się Sąd Rejonowy w Zgierzu, rozpatrując zażalenie powódki na postanowienie o umorzeniu dochodzenia. Przeprowadzona ekspertyza wykazała, że podpis pod wydrukowanym oświadczeniem został złożony następczo. Dokument ten (k- 171 akt) zawiera w sobie oświadczenie o przystąpieniu do długu, wynikającego z umowy kredytu gotówkowego z 19 września 2008 roku, zawartego w (...) Bankiem- wierzytelność została zbyta na rzecz Prokury Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.. Z tego dokumentu wynika, że pozwana zawarła z Prokurą-Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym w W. ugodę, na mocy której przejęła na siebie obowiązek spłaty kredytu gotówkowego, zaciągniętego przez powódkę. Gdyby prawdziwa była wersja zdarzeń przedstawiona przez apelującą, to nie byłoby żadnego uzasadnienia dla spłaty kredytu przez pozwaną. Natomiast treść porozumienia z października 2008 roku znakomicie wpisuje się w płynący także z oświadczenia z 5 grudnia 2011 roku scenariusz wzajemnych powiązań i rozliczeń między stronami, przedstawiony przez pozwaną.

Pozostałe wnioski dowodowe, zawarte w apelacji Sąd Apelacyjny oddalił, jako niezasadne, bądź spóźnione. Jedyny istotny dowód wnioskowany w apelacji to dowód z opinii (...) Towarzystwa (...), którego opinia wydana w postępowaniu karnym, poddana analizie przez Sąd Rejonowy w Zgierzu w sprawie II Kp 332/18 stanowiła podstawę orzekania także przez Sąd Apelacyjny. Na tym etapie postępowania apelująca koncentrowała się na wykorzystaniu jej podpisu przez pozwaną, a nie na kwestionowaniu autentyczności podpisu, co pierwotnie czyniła.

Wbrew twierdzeniom apelującej z rozprawy apelacyjnej z dnia 29 listopada 2018 roku porozumienie niweczące możliwość domagania się przez powódkę zapłaty przez pozwanych wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości nie jest dotknięte nieważnością i nie narusza treści art. 77 § 1 k.c. Zdaniem apelującej porozumienie to winno mieć formę aktu notarialnego pod rygorem nieważności, bowiem taka formę przybrała umowa sprzedaży nieruchomości. Porozumienie zostało podpisane dnia następnego po podpisaniu aktu notarialnego i nie zawierało zmiany żadnych istotnych postanowień i warunków umowy sprzedaży. Z uwagi na ustalone okoliczności towarzyszące zawarciu umowy sprzedaży porozumienie to należy traktować, jako odrębną czynność prawną, dotyczącą nieodpłatnego korzystania z nieruchomości przez pozwaną i jej rodzinę. Zachowana forma pisemna jest wystarczająca dla ważności porozumienia, nie było potrzeby sporządzania odrębnego aktu notarialnego.

(...), które zawsze należy lokować w całym kontekście zdarzeń towarzyszących i dobrych relacjach rodzinnych między stronami w tamtym czasie jednoznacznie wskazuje, że obejmuje ono swą mocą także wymienionych w nim z imienia i nazwiska członków rodziny R., którzy mieszkali na tej nieruchomości w kolejnym pokoleniu oraz matkę pozwanej, która była pierwotnie właścicielką nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny oddalił apelację powódki, jako bezzasadną, na podstawie art. 385 k.p.c.

Równocześnie Sąd Apelacyjny, podobnie jak i Sąd Okręgowy, na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powódki kosztami postępowania apelacyjnego, a należne pełnomocnikom z urzędu koszty pomocy prawnej udzielonej obu stronom z urzędu polecił wypłacić ze Skarbu Państwa wg stawek wynikających z § 2 , 3, 4 oraz § 8 pkt. 6 w zw. z § 16 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz.U. z 2016 poz. 1714) oraz z § 2 , 3, 4 oraz § 8 pkt. 6 w zw. z § 16 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( Dz.U. z 2016 poz. 1715).