Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Małgorzata Stanek (spr.)

Sędziowie: SA Jacek Pasikowski

SO (del.) Jarosław Pawlak

Protokolant: sekr. sąd. Dominika Gębka

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2020 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko W. Ł. i B. Ł.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 11 kwietnia 2019 r. sygn. akt I C 1788/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od W. Ł. i B. Ł. na rzecz (...) Bank Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 4.050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 803/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 kwietnia 2018 r. powód (...) Bank S.A. z siedzibą w W. wniósł w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zasądzenie od pozwanych B. Ł. i W. Ł. solidarnie kwoty 78.362,42 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że zawarł z pozwanymi umowę pożyczki nr (...) z dnia 31 października 2016 roku. Pozwani nie wywiązali się z ciążącego na nich zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat powód pismem z dnia 9 kwietnia 2018 roku wezwał pozwanych do zapłaty. Owo wezwanie pozostało bez odpowiedzi. Wobec powyższego powód w dniu 24 kwietnia 2018 roku stosownie do regulacji art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 1997 r. Nr 140 poz. 939 ze zm.) wystawił wyciąg z ksiąg banku stwierdzający wysokość zadłużenia pozwanych. Powód dochodzi od pozwanych należności głównej (niespłaconego kapitału) w kwocie 69.790,42 zł, odsetek umownych 2.059,34 zł, oraz odsetek umownych za opóźnienie – 6.512,66 zł. (pozew k. 3-5)

Postanowieniem z dnia 28 maja 2018 r. referendarza sądowego przy Sądzie Rejonowym Lublin Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny niniejsza sprawa została przekazana do Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, ponieważ Sąd stwierdził brak podstaw do wydania elektronicznego nakazu zapłaty. Postanowieniem z dnia 25 czerwca 2018 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi przekazał niniejszą sprawę do Sądu Okręgowego w Łodzi jako rzeczowo właściwemu do jej rozpoznani i rozstrzygnięcia. (postanowienia – k. 5 odw. i k. 6).

Po przekazaniu sprawy Sądowi Okręgowemu w Łodzi i uzupełnieniu materiału dowodowego o stosowne dokumenty, dnia 19 października 2018 r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanym, aby zapłacili na rzecz powoda solidarnie kwotę 78.362,42 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 24 kwietnia 2018 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 4.597 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. (nakaz zapłaty – k. 55)

Dnia 24 listopada 2018 r. pozwani wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty. Zaskarżyli w/w nakaz w całości wnosząc o oddalenie powództwa. W sprzeciwie pozwani podnieśli zarzut nieudowodnienia wysokości, oraz wymagalności roszczenia, brak zapoznania się z warunkami kredytu jak i wniosku, brak ważności umowy, brak legitymacji czynnej powoda.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwani wskazali, iż zaprzeczają danym wynikającym z wyciągów z ksiąg powoda z dnia 13.01.2016r., oraz z dnia 24.04.2018r. Powód nie przedstawia w wyciągach informacji na jakiej podstawie wyliczył znajdujące się tam dane, oraz kto wprowadził do powyższe dane do systemu banku, oraz kto wydrukował ten wyciąg i jakie było umocowanie tej osoby. Powód nie poparł danych zawartych w wyciągu żadnymi innymi dowodami.

Odnośnie wypowiedzenia umowy z dnia 4 lipca 2017 roku pozwani wskazali, że na zwrotnym poświadczeniu odbioru figuruje jedynie podpis pozwanej. Pozwany nie miał możliwości skutecznego zapoznania się z korespondencją. Brak jest na wypowiedzeniu podpisu osoby występującej w imieniu banku. Nadto oświadczenie o wypowiedzeniu nie jest jednoznaczne i tym samym nieskuteczne, a okres wypowiedzenia umowy nie rozpoczął jeszcze swojego biegu. Wobec tego powództwo winno zostać oddalone jako przedwczesne.

Powód nie udowodnił aby wezwania do zapłaty z dnia 9 kwietnia 2018 roku zostały skutecznie doręczone pozwanym – brak jest dowodów doręczenia tych wezwań.

Nadto pozwani zakwestionowali legitymację czynną powoda (...) Bank S.A. w W., podnosząc, iż przedstawiony przez powoda „Plan podziału Banku (...) S.A.” oraz (...) nie jest dokumentem potwierdzającym legitymację czynną powoda.

Dodatkowo ze strony banku mogło dojść do podpisania umowy przez osobę nieuprawnioną – na wszystkich stronach umowy widnieją jedynie parafki osoby działającej w imieniu banku, nie wiadomo, czy pośrednik tzn. Firma (...) i jej pracownik występowali w imieniu banku, a w komparycji umowy nie zostało wskazane „w imieniu jaki podmiot miałby zawrzeć umowę z pozwanymi”. (sprzeciw – k. 59 – 67A).

W odpowiedzi na sprzeciw z dnia 28 stycznia 2019 roku powód wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentów: wypowiedzenia umowy ze zwrotnym poświadczeniem odbioru skierowanym do pozwanych, ostatecznego wezwania do zapłaty, wydruku historii uznań na rachunku dedykowanym do spłaty przedmiotowego roszczenia. (pismo k. 71-76).

Po wymianie kolejnych pism strony podtrzymały swoje stanowiska. (pisma – k. 95-100 i k. 106-112)

Zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji zasądził solidarnie od W. Ł. i B. Ł. na rzecz (...) Banku Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 78.362,42 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 kwietnia 2018 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 9.336 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że 31 października 2016 r. pomiędzy Bankiem (...) S.A. z siedzibą w G., w imieniu którego działał doradca klienta J. K., a kredytobiorcą, którym byli pozwani B. Ł. i W. Ł., została zawarta umowa kredytu gotówkowego nr (...). Na podstawie tej umowy, bank udzielił pozwanym kredytu, z którego kwota 58.955 złotych miała być przeznaczona na częściową spłatę innych kredytów, oraz cele konsumpcyjne i którą to kwotą kredytobiorca mógł w sposób dowolny dysponować. Umowa została zawarta za pośrednictwem (...) Banku (...) S.A. -(...) E. W. w Ł.. Prowizja od udzielonego kredytu wynosiła 12.616,73 zł. Łącznie kwota udzielonego kredytu wypłacona przez Bank wynosiła 71.571,37 zł i od tej kwoty miały być naliczane przez Bank odsetki. Oprocentowanie kredytu było stałe i wynosiło 5,90% w skali roku ( (...) 10,97%). Kredyt został udzielony na 10 lat – od 31.10.2016r. do 30.10.2026r. Łącznie z odsetkami, kapitałem i prowizją kredytobiorca miał spłacić 95.266,91 zł. Spłata miała nastąpić w 120 miesięcznych ratach po 793,89 zł każda z rat począwszy od 30.11.2016r., z tym, że ostatnia rata miała wynosić 794 zł.

W par. 7 umowy strony ustaliły, że niespłaconą w terminie kwotę kredytu Bank od dnia następnego będzie traktował jako zadłużenie przeterminowane, od którego zostaną naliczane i pobierane odsetki karne według zmiennej stopy procentowej równej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie o których mowa w Kodeksie cywilnym, a które na datę 28.10.2016r. (data wniosku kredytowego) wynosiły 14% w skali roku.

W par. 8 umowy zastrzeżono, że Bank może wypowiedzieć umowę kredytu w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu, albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej. Okres wypowiedzenia wynosi 30 dni. Bank zawiadamia kredytobiorcę o wypowiedzeniu umowy w formie pisemnej listem poleconym. W przypadku wypowiedzenia umowy, kredytobiorca jest zobowiązany do spłaty całości zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizjami najpóźniej do ostatniego dnia okresu wypowiedzenia liczonego od dnia doręczenia wypowiedzenia.

Umowa została podpisana przez pozwanych jako kredytobiorców, oraz w imieniu banku przez doradcę klienta J. K. za pośrednictwem (...) E. W. w Ł. jako (...) Banku (...) S.A. Pieczęcie i podpisy znajdowały się pod umową na ostatniej jej stronie, natomiast każda ze stron umowy była parafowana.

Na rachunek pozwanych w dniu 31.10.2016r. została przelana przez bank kwota 71.571,37 zł – uruchomienie kredytu. Pozwani spłacili 4 raty po 793,89 zł: w dniu 30.11.2016r., w dniu 03.01.2017r., w dniu 30.01.2017r. i w dniu 06.03.2017r.

Innych wpłat nie dokonali. W związku z tym pismami z dniach 5.05.2017 r. i z dnia 29.05.2017r. bank odpowiednio: wezwał i ostatecznie wezwał pozwanych do zapłaty zaległych rat pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Wobec braku reakcji pozwanych, pismami z dnia 29 czerwca 2017 roku bank wypowiedział przedmiotową umowę kredytową nr (...) z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia rozpoczynającego się od dnia, w którym upłynął termin 14 dni roboczych, licząc od daty doręczenia pisma. Jednocześnie bank zastrzegł, że w wypadku dokonania całkowitej spłaty zadłużenia przeterminowanego w okresie wypowiedzenia – wypowiedzenie to stanie się nieskuteczne i umowa będzie kontynuowana na dotychczasowych warunkach. W przypadku braku uregulowania całości zaległości, umowa zostanie rozwiązana z upływem okresu wypowiedzenia, całość zobowiązań wynikających z umowy zostanie postawiona w stan wymagalności, a obowiązkiem kredytobiorcy będzie natychmiastowa spłata całości zobowiązania. Pismo zostało zatytułowane „Warunkowe wypowiedzenie Umowy kredytowej Nr (...)” i wskazywało wezwanie do zapłaty zaległości w kwocie 2.413,35 zł powiększane o odsetki w aktualnie wynoszącej wysokości 14% rocznie, oraz możliwość wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia. Pismo podpisał pełnomocnik banku (...). Wypowiedzenie zostało doręczone listem poleconym. Przesyłki - adresowane do obojga pozwanych na ich wspólny adres - odebrała pozwana B. Ł. (przesyłkę adresowaną do pozwanego W. Ł. jako jego żona) w dniu 10 lipca 2017r.

W dniu 9 kwietnia 2018 r. powód skierował do pozwanych przedsądowe wezwania do zapłaty wymagalnego zadłużenia z umowy kredytowej nr (...) pod rygorem wystąpienia na drogę postępowania sądowego. Wskazał, iż wysokość tego zadłużenia na datę 8.04.2018r. wynosi 77.955,32 zł w tym 69.790,42 zł - kapitał, 2.059,34 zł – odsetki umowne, oraz 6.105,56 zł – odsetki karne. Wezwania zostały doręczone pozwanym w dniu 26 i 27 kwietnia 2018 roku. W dniu 24 kwietnia 2018 roku (pierwotnie opatrzony pomyłkowo datą 13.01.2016r.) powodowy bank wystawił wyciąg z ksiąg banku, z którego wynikało solidarne zadłużenie pozwanych w kwocie: niespłacony kapitał – 69.790,42 zł, odsetki umowne - 2.059,34 zł, odsetki umowne za opóźnienie – 6.512,66 zł. Nadto bank zastrzegł, że od dnia 24.04.2016r. bankowi należne są również dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie, naliczane od kwoty zadłużenia przeterminowanego tj. 78.362,42 zł. Wyciąg został opatrzony pieczęcią powodowego banku, oraz podpisem osoby uprawnionej do wystawienia wyciągu. Podstawą wystawienia wyciągu i kwot w nim uwzględnionych stanowił wydruk historii rachunku dedykowanego do spłaty kredytu, z którego wynika wysokość niespłaconego kapitału, oraz sposób naliczania odsetek zarówno umownych jak i karnych. W dniu 4 listopada 2016 roku doszło do prawomocnego połączenia (...) S.A. z wydzieloną uprzednio częścią Banku (...) S.A. w trybie art. 529 § 1 pkt. 4 k.s.h. - tj. poprzez przeniesienie na (...) Bank S.A. części majątku (...) S.A. w formie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Tym samym w świetle art. 531 § 1 k.s.h. z dniem 4 listopada 2016 roku (...) Bank S.A. wstąpił w prawa i obowiązki Banku (...) S.A. określone w sporządzonym na tę okoliczność planie podziału. Z planu tego wynika, że Bankowi przejmującemu tj. (...) Bank S.A. przypadają wszelkie prawa i obowiązki oraz wierzytelności i zobowiązania Banku dzielonego tj. (...) S.A., z wyjątkiem tych związanych z działalnością hipoteczną.

Powództwo jest zasadne w całości. Podstawę prawną roszczenia w stosunku do pozwanych stanowi art. 69 ust. 1 ustawy dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1876 z późn. zm. – zwana dalej pr. bank.): „przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”.

Pozwani w sprzeciwie od nakazu zapłaty podnieśli następujące zarzuty: brak legitymacji czynnej powoda, nieważność umowy, brak zapoznania się z warunkami kredytu jak i wniosku, brak wymagalności roszczenia, brak udowodnienia wysokości roszczenia.

Odnośnie zarzutu braku legitymacji czynnej pozwani powoływali się na to, że załączony przez powoda Plan podziału Banku (...) S.A. wraz z załącznikiem nie są dokumentami potwierdzającymi legitymację czynną powoda.

Faktem jest, że przedmiotowa umowa została zawarta z Bankiem (...) S.A., a powodem w niniejszej sprawie jest (...) Bank S.A. Jednak w ocenie Sądu powodowy bank, wbrew twierdzeniom pozwanych, wykazał swoją legitymację czynną załączonymi dokumentami. Z Planu podziału Banku (...) S.A. wynika, że Bankowi przejmującemu tj. (...) Bank S.A. przypadają wszelkie prawa i obowiązki oraz wierzytelności i zobowiązania Banku dzielonego tj. (...) S.A., z wyjątkiem tych związanych z działalnością hipoteczną. Tym samym w świetle art. 531 § 1 k.s.h. z dniem 4 listopada 2016 roku (...) Bank S.A. wstąpił w prawa i obowiązki Banku (...) S.A. określone w sporządzonym planie podziału. Nie ulega wątpliwości, że wstąpienie to dotyczyło wszystkich – poza związanych z działalnością hipoteczną – wierzytelności Banku (...) S.A. Wierzytelność objęta niniejszym pozwem nie należy do wierzytelności związanych z działalnością hipoteczną, a zatem nastąpiło jej przejście na rzecz (...) Bank S.A., który tym samym posiada legitymację czynną w tym procesie.

Kolejny zarzut pozwanych dotyczył nieważności umowy, którą to nieważność pozwani wywodzą z braku podpisu na umowie osoby uprawnionej do działania w imieniu banku. Jednak z treści umowy wprost wynika, że została ona podpisana przez doradcę klienta banku (...), który działał w imieniu i na rzecz banku. Dodatkowo umowa została zawarta przez pośrednika kredytowego – firmę (...) w Ł., pieczętującej się jako (...) Banku (...) S.A. Oznacza to, że w imieniu kredytodawcy działała upoważniona przez niego osoba. Okoliczność, że na poszczególnych stronach umowy znajdują się jedynie parafy, a nie czytelne podpisy stron nie ma znaczenia dla ważności umowy, skoro podpisy pod umowa są prawidłowe.

Odnośnie zarzutu braku zapoznania się z warunkami umowy jak i wniosku. Podstawą żądania powoda jest niewywiązanie się przez pozwanych z umowy kredytowej. Wniosek kredytowy ma do niej charakter wtórny. Sam wniosek nie mógłby rodzić roszczeń w tej sprawie. Pozwani podpisali umowę o kredyt – czego nie kwestionują. Jednocześnie pozwani nie wskazują z którymi konkretnie warunkami umowy nie zapoznali się, a to uniemożliwia Sądowi weryfikację ich twierdzeń w tym zakresie.

Następnym zarzutem pozwanych był brak wymagalności roszczenia z uwagi na brak wypowiedzenia umowy kredytu. Sąd nie podzielił argumentacji pozwanych w tym względzie. Rzeczywiście pismo z dnia 29 czerwca 2017 roku zatytułowano „Warunkowe wypowiedzenie umowy kredytowej Nr (...)”, jednak z treści tego pisma wprost wynika, że bank niniejszym pismem wypowiada Umowę kredytową nr (...) z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia. W ocenie Sądu oświadczenie banku w tej materii nie budzi żadnych wątpliwości i jest jednoznaczne. Zostało poprzedzone wezwaniem do zapłaty pod rygorem takiego wypowiedzenia. Dodatkowo w piśmie o wypowiedzeniu, bank pouczył pozwanych o możliwości spłaty zadłużenia, skutkach braku spłaty, oraz o możliwości wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia. Dopuszczalność konstrukcji warunkowego wypowiedzenia umowy szeroko była przytaczana w orzecznictwie i Sąd przychyla się do tych poglądów, które dopuszczają taką możliwość – por. np. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 22.03.2013r. III CZP 85/12, z dnia 8.09.2015r. II CSK 750/15, czy V CSK 698/14, oraz wyroki Sądu Apelacyjnego w Katowicach I ACa 850/14 i V Aga 49/18, czy Sądu Apelacyjnego w Szczecinie I ACa 782/16 (opubl. w bazie LEX). Tym samym zarzut pozwanych dotyczący wadliwości wypowiedzenia nie jest zasadny. Podobnie jak zarzut niepodpisania pisma zawierającego wypowiedzenie, gdyż na piśmie tym figuruje podpis pełnomocnika banku -D. L.. Niezasadny jest również zarzut niedoręczenia pisma zawierającego wypowiedzenie pozwanemu. Pismo zostało nadane przesyłką poleconą, a odebrane przez pozwaną jako żonę pozwanego i jednocześnie współdomownika, co wynika z niekwestionowanego i podanego przez pozwanych ich wspólnego adresu.

Pozwani odebrali pismo zawierające wypowiedzenie umowy w dniu 10 lipca 2017 roku. Z umowy wynikał 30-dniowy okres wypowiedzenia, który rozpoczynał swój bieg od dnia, w którym upłynął termin 14 dni roboczych, licząc od daty doręczenia pisma o wypowiedzeniu. Wobec tego umowa uległa rozwiązaniu z dniem 28 sierpnia 2017 roku, a roszczenie stało się wymagalne od 29 sierpnia 2017 roku. Skoro jednak powód żądał odsetek od kwoty dochodzonej pozwem od dnia 24 kwietnia 2018 roku, to od tej daty należało zasadzić odsetki - zgodnie z art. 481 k.c.

Ostatecznie pozwani podnieśli zarzut nieudowodnienia wysokości roszczenia dochodzonego pozwem wskazując, iż wyciąg z ksiąg banku nie wskazuje na jakiej podstawie powód wyliczył znajdujące się tam dane, kto wprowadził dane do systemu banku, kto wydrukował wyciąg i jakie jest umocowanie tej osoby.

Z kolei powód przedłożył: umowę podpisaną przez pozwanych, harmonogram spłat, oraz rozliczenie wpłat dokonanych przez pozwanych i historię rachunku dedykowanego do spłaty kredytu, z której wynika sposób i daty naliczania poszczególnych odsetek. Pozwani nie zakwestionowali tych dokumentów. Wysokość dochodzonej wierzytelności została potwierdzona wyciągiem z ksiąg banku, w którym stwierdzono, że w księgach banku pozwani posiadają solidarnie wymagalne zadłużenie w wysokości 69.790,42 zł z tytułu niespłaconego kredytu, odsetki umowne w kwocie 2.059,34 zł oraz odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 6.512,66 zł. Jednocześnie wskazano, iż od dnia wystawienia wyciągu z ksiąg banku należne są bankowi dalsze odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane od zadłużenia przeterminowanego w wysokości 78.362,42 zł.

Wyciąg z ksiąg banku wprawdzie obecnie nie ma mocy dokumentu urzędowego w postępowaniu cywilnym, ale jest dokumentem prywatnym, do którego znajduje zastosowanie art. 245 k.p.c. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 roku, sygn. akt III CSK 66/13, art. 245 k.p.c. zawiera domniemanie, które powinien uwzględniać Sąd, iż osoba która złożyła podpis na dokumencie złożyła zawarte w nim oświadczenie. Do domniemania tego stosuje się art. 234 k.p.c., według którego domniemania ustanowione przez prawo wiążą Sąd dopóki nie zostaną obalone. W zakresie nie objętym domniemaniem z art. 245 k.p.c. moc dowodowa dokumentu prywatnego podlega ocenie przez Sąd zgodnie z regułami zawartymi w art. 233 § 1 k.p.c. tak, jak każdego innego dowodu . Biorąc pod uwagę, że zarzut pozwanych dotyczący wysokości roszczenia został sformułowany ogólnikowo i nie przedstawili oni żadnych konkretnych zarzutów odnośnie wysokości zadłużenia wobec powoda ani własnego wyliczenia, Sąd uznał przedstawione przez powoda dokumenty w postaci wyciągu z ksiąg bankowych, umowy, historii rachunku i rozliczenia wpłat za wiarygodne dowody na okoliczność wysokości jego roszczenia, zarówno do co należności głównej jak i odsetek. Skoro pozwani zarzucali, że ich zobowiązanie opiewa na inną kwotę, niż podał to powód, powinni tą kwotę wykazać, w szczególności jeżeli kwestionowaliby zarachowanie lub liczbę wpłat podanych przez powoda. Prawidłowość wyliczeń zawarta w wyżej powołanych dokumentach nie została przez stronę pozwaną w żaden sposób zakwestionowana, a zestawienie danych z tych dokumentów pozwala Sądowi na ocenę, że roszczenie co do wysokości zostało przez powoda wykazane. Możliwość dokonywania czynności bankowych w formie elektronicznej przewiduje art. 7 pr. bank. Wyciąg z ksiąg banku opatrzony jest pieczęcią banku i podpisem osoby uprawnionej do wystawiania takich wyciągów. Tym samym wyciąg spełnia wymogi formalne z art. 95 pr. bank.

Wobec bezzasadności zarzutów podniesionych przez pozwanego Sąd uwzględnił powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 par. 1 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Pozwani przegrali proces i winni zwrócić powodowi: opłatę od pozwu 3.919 zł oraz koszty zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – 5.417 zł zgodnie z par. 2 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r. poz. 1804 ze zm.)

W apelacji pozwani zaskarżyli powyższy wyrok a całości zarzucając temu orzeczeniu naruszenie:

prawa procesowego, mającego istotny wpływ na wynik sprawy, skutkujące naruszeniem zasady swobodnej oceny dowodów, a polegające na nierozważeniu przez Sąd I Instancji w sposób bezstronny i wszechstronny przedstawionych w sprawie dowodów w postaci:

- „Warunkowego wypowiedzenia umowy”, które w połączeniu z brakiem wykazania wysyłki przez Bank wezwania do zapłaty z dnia 05.05.2017r. i ostatecznego wezwania do zapłaty z dnia 31.05.2017 nie pozwala wprost przyjąć, że została spełniona prawidłowa procedura upominawcza. Także „nie może być ono traktowane jako wypowiedzenie umowy samo i w połączeniu z brakiem procedury upominawczej i przy analizie całokształtu” nie pozwala stwierdzić, że została wykazana wymagalność. Skarżący zarzucili, że wypowiedzenie umowy powinno być złożone po wyczerpaniu działań upominawczych. Co w związku z nieudowodnieniem wcześniejszych działań i wezwań wysłanych przez powoda, pozwala twierdzić iż została złamana procedura upominawcza ze strony Banku, a co za tym idzie wypowiedzenie było wystawione nieprawidłowo. Pomimo tego, że pozwani zdawali sobie sprawę ze swojego zadłużenia, to jednak Bank powinien przesłać im wcześniej przynajmniej jedno wezwanie do zapłaty tuż przed wypowiedzeniem, bo tego wymagała lojalność Banku wobec klienta. Zdaniem skarżących wykonanie przez bank jako kredytodawcę uprawnienia kształtującego w postaci wypowiedzenia umowy kredytowej w tym uzasadnionym przypadku może być kwalifikowane jako nadużycie prawa podmiotowego w rozumieniu art. 5 k.c. (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2003 r., III CZP 78/03, Prokuratura i Prawo 2004, nr 6, s. 36 i in.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lip1987 r., IV CK 195/87, OSP 1990, nr 9, poz. 327).

- „Warunkowego wypowiedzenia umowy”, które w ocenie pozwanych nie jest zgodne z zapisami umowy kredytowej nr (...), podczas, gdy Sąd uznał je za zgodne z umową. Nastąpiło to w sytuacji, gdy wypowiedzenie to nie jest zależne od woli dłużnika i nie można uzupełniać wymagań warunku o zewnętrzność zdarzenia przyszłego i niepewnego. To stanowi również o tym, że jest to warunek zabroniony poprzez zastrzeżenie niemożliwe wskutek znajomości sytuacji pozwanych przez powoda. Stanowisko powoda w takim wypowiedzeniu powinno być jednoznaczne. Nie powinno pozostawiać wątpliwości co do jego złożenia woli, powinno być prawem kształtującym, które miało być zrealizowane poprzez konkretne złożenie oświadczenie mające na celu zerwanie węzła obligacyjnego.

- A przede wszystkim wypowiedzenie to powinno być poprzedzone w pierwszym rzędzie wezwaniem do zapłaty, gdzie Bank wzywa do zapłaty 2 413,35 zł a dopiero później, w razie niespełnienia warunków wezwania wypowiada. Nie jest w nim także jednoznacznie powiedziane czy pozwani mają uregulować w ciągu 14 dni czy 45 gdyż w dalszej jego części Bank daje możliwość wpłaty w dodatkowych 30 dni. Samo stwierdzenie, że jeżeli nie zostanie zapłacone zadłużenie razem odsetkami do dnia wypowiedzenia nie daje jasności do kwoty, gdyż jest ona zmienna. Tak jak jeszcze wpłata kwoty 2 413,35 jest precyzyjnie wskazana tak już kwota z odsetkami nie.

-skoncentrowaniu się przez Sąd I instancji tylko i wyłącznie na wyciągu z ksiąg Banku i dokumentach prywatnych i uznaniu że są one w pełni wiarygodne i stanowią podstawę ustalenia roszczenia powoda, podczas gdy dowód ten był kwestionowany przez stronę pozwaną, a nie są poparte dowodami, które to same w sobie me potwierdzają i me ustalają właściwej kwoty roszczenia. Oraz przyjęcie że bez dowodu z opinii biegłego i innych, które miały ustalić wysokość roszczenia jest możliwa precyzyjna weryfikacja wysokości roszczenia w sytuacji gdzie była oparta tylko na dokumentach prywatnych.

Skarżący zarzucili także błędne odniesienie się do braku przedstawienia pełnomocnictwa dla osób występujących w imieniu pośrednika Banku firmy (...) E. W.do zawarcia umowy kredytu. A przede wszystkim do faktu, że gdyby hipotetycznie umowa była zawarta bezpośrednio miała by inne warunki.

- brak odniesienia się Sądu I Instancji w uzasadnieniu wyroku do wszystkich zarzutów podnoszonych przez stronę pozwaną m.in. w zakresie;

-braku materiału dowodowego potwierdzającego skuteczne dostarczenia pozwanym wezwań do zapłaty z dnia 05.05.2017r. I ostatecznych wezwań do zapłaty z dnia 31.05.2017 r.

W konkluzji skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa jako przedwczesnego ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia stanu faktycznego sprawy, które Sąd Apelacyjny uznaje za własne, zatem nie zachodzi potrzeba ich ponownego przytaczania.

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego pozwany nie zdołał w żaden sposób zakwestionować ani kryteriów oceny dowodów (zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego) określonych w art. 233 § 1 k.p.c., ani dokonanej przez Sąd pierwszej instancji oceny, poczynionych na jej podstawie ustaleń faktycznych oraz wywiedzionych wniosków.

Należy w tym miejscu zaakcentować, że zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy zasady swobodnej oceny dowodów, o której mowa w art. 233 § 1 k.p.c. mógłby odnieść zamierzony skutek tylko wtedy, gdyby pozwany podał przyczyny dyskwalifikujące postępowanie Sądu w tym zakresie. Skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 grudnia 2006 r., sygn. akt VI ACa 567/06, LEX nr 558390). Podnoszone zaś przez apelującego argumenty winny mieć charakter jurydyczny i wskazywać na zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego, które Sąd naruszył w sposób rażący, a uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 czerwca 2004 r., sygn. akt II CK 369/03, LEX nr 174131).

Natomiast skarżący przedstawili własną, subiektywną ocenę zebranych w sprawie dowodów, co nie może odnieść zamierzonego skutku.

Chybione są zarzuty odnoszące się do „warunkowego wypowiedzenia umowy o kredyt”.

Wypowiedzenie umowy o kredyt przyjęło charakter warunku potestatywnego, zwanego inaczej wolicjonarnym. Warunek ten jest rozumiany jako zastrzeżenie, przez które strony czynności prawnej uzależniają powstanie lub ustanie jej skutków od zdarzenia, na którego wystąpienie w przyszłości mają one (jedna z nich) wpływ. Tak zdefiniowany warunek potestatywny można odróżnić od warunku odwołującego się zarówno do zdarzenia, którego zaistnienie zależy wyłącznie od przypadku lub zachowania osób trzecich - tzw. warunek kauzalny, jak również do zdarzenia, którego wystąpienie jest wyłącznie rezultatem decyzji (woli) jednej albo obu stron warunkowej czynności prawnej - tzw. warunek czysto potestatywny, warunek woli lub warunek wolicjonalny." (R. Strugała, art. 89 k.c., Kodeks cywilny. Komentarz pod red. E. Gniewka, P. Machnikowskiego, Warszawa, 2017, Legalis). Przesłanki powyższej definicji warunku potestatywnego, którego spełnienie zależy tylko od woli strony stosunku prawnego - ziściły się w niniejszej sprawie w tym znaczeniu, że jeżeli pozwani dokonaliby wpłaty zaległej kwoty kredytu, to wypowiedzenie umowy o kredyt stałoby się nieskuteczne, a umowa ta nadal byłaby kontynuowana na dotychczasowych warunkach przy założeniu, że pozwani nadal spłacaliby istniejące zadłużenie w pełnym zakresie. Jednakże pozwani nie spełnili tak określonego warunku, stąd też powód mógł dochodzić całości wymagalnego zadłużenia kredytowego z powodu rozwiązania umowy o kredyt. Na potwierdzenie powyższych twierdzeń należy powołać się na treść postanowienia składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2013 r., sygn. akt I II CZP 85/12 (LEX nr 1360269), w którym szeroko omówił kwestię możliwości składania oświadczeń woli pod warunkiem zawieszającym w warunkach art. 89 k.c., a także potwierdził, że "Konsekwentnie należy opowiedzieć się za dominującym stanowiskiem judykatury, że - co do zasady - dopuszczalne jest dokonanie czynności prawnej zawierającej zastrzeżenie, że jej skutek zależy od skorzystania z uprawnienia lub woli wykonującego zobowiązanie, a zdarzenie zależne od zachowania strony polegać może na spełnieniu lub niespełnieniu świadczenia objętego treścią zobowiązania spełnienia świadczenia. (...) S. to nie koliduje z wartościami chronionymi porządkiem prawnym, który zapewnia swobodę kształtowania stosunków umownych, zakazując jedynie jej nadużywania.".

W związku z powyższym, zdaniem Sądu Apelacyjnego, dopuszczalnym jest dokonanie czynności prawnej z zastrzeżeniem spełnienia warunku potestatywnego, dającym stronie pozwanej możliwość kontynuacji umowy o kredyt na dotychczasowych warunkach, a tym samym uniknięcia wypowiedzenia tej umowy i skutku w postaci wymagalności całości zobowiązania. Podsumowując, wbrew zapatrywaniom skarżących, wypowiedzenie umowy o kredyt może być dokonane pod zastrzeżeniem warunku potestatywnego. Jeśli jednak dłużnik nie dochowa wymagalnych warunków, sytuacja ta może doprowadzić do wypowiedzenia umowy o kredyt i wszczęcia postępowania sądowo - egzekucyjnego w celu odzyskania należności. Nadto, Sąd II instancji pragnie zauważyć, że zastrzeżenie warunku zostało uczynione przez stronę powodową na korzyść pozwanych. Dawało to bowiem pozwanym możliwość doprowadzenia do kontynuacji stosunku kredytowego, co w przypadku wypowiedzenia bezwarunkowego nie byłoby możliwe. Z tego samego względu oświadczenie powoda nie stwarzało jakiejkolwiek niepewności w sytuacji prawnej pozwanych. Przeciwnie, to w gestii pozwanych pozostawała ostatecznie skuteczność złożonego przez bank oświadczenia o wypowiedzeniu. Tym samym w niniejszej sprawie brak podstaw, by zastrzeżenie warunku przy oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy uznać za niedopuszczalne jako stojące w sprzeczności z istotą czynności prawnej.

Wbrew zarzutom apelacji strona powodowa przedstawiła dowody doręczenia pozwanym wezwań do zapłat odniesieniu do kwoty 2413,35 zł 2 (k 85 – 87).

Powoływanie się przez pozwanych na naruszenie przez powoda zasady lojalności banku wobec klientów i zarzucanie stronie powodowej nadużycie prawa podmiotowego poprzez wypowiedzenie umowy kredytowej bez przeprowadzenia postępowania reklamacyjnego należy uznać za oczywiście bezzasadne w świetle materiału dowodowego sprawy. Warto zauważyć, że pozwani z kwoty ponad 70 000 zł udzielonego w 2016 roku kredytu spłacili jedynie 4 raty po 793,89 zł: w dniu 30.11.2016r., w dniu 03.01.2017r., w dniu 30.01.2017r. i w dniu 06.03.2017r. Innych wpłat nie dokonali. Zdawali sobie sprawę z zadłużenia wobec banku a mimo to nie podjęli żadnych działań w celu spłaty zaciągniętego kredytu czy jego restrukturyzację i do dnia wyrokowania przez Sąd Apelacyjny nie uregulowali nawet części zadłużenia skupiając się na kwestionowaniu skuteczności doręczenia wezwań do zapłaty w 2017 (choć przesyłka dotarła na ich wspólny adres) i formy wypowiedzenia umowy kredytowej, które było korzystne dla pozwanych i dawało szansę na uniknięcie dodatkowych kosztów związanych z przymusowym dochodzeniem przez powoda spłaty całości zadłużenia kredytowego.

Nie ma też wątpliwości co do umocowania pośrednika, z którym pozwani zawierali umowę kredytową. Gołosłowny jest zarzut pozwanych „ że gdyby hipotetycznie umowa była zawarta bezpośrednio miała by inne warunki”.

Co do kwestionowania wysokości zadłużenia pozwani na poparcie swoich twierdzeń nie przedstawili żadnych dowodów, a w konfrontacji z materiałem dowodowym zaprezentowanym przez powoda podnoszone przez nich zarzuty są całkowicie bezpodstawne. Poza ogólnym negowaniem wyliczenia wysokości zobowiązania przedstawionego przez powoda, pozwani nie zgłosili żadnych konkretnych zarzutów co do prawidłowości wyliczenia zadłużenia przez powoda, które poddawałyby się możliwości weryfikacji. Z kolei całokształt zebranego materiału dowodowego pozwala uznać za wykazane istnienie zobowiązania z tytułu umowy kredytu w wysokości objętej żądaniem pozwu, także mając na uwadze regulację przewidzianą w art. 230 k.p.c. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 lipca 2009 r., V ACa 245/09, LEX nr 551987).

Dokument prywatny stanowi tylko dowód, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która go podpisała (wystawcy) (art. 245 k.p.c.). Wprawdzie dokument prywatny korzysta wyłącznie z domniemania prawdziwości i nie może być traktowany jako dowód materialnej prawdziwości oświadczenia, to jednak sąd powinien oceniać według ogólnych zasad oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) także dowód z dokumentu prywatnego, co oznacza, że wyciąg z ksiąg bankowych powinien być oceniany łącznie z umową kredytową (która także jest dokumentem prywatnym) — w której strony ustaliły m.in. pewną kwotę kredytu, terminy spłat rat. (art. 69 ust. 1-2 pr. bank.), zaś pozwani nie kwestionowali wysokości kredytu, to oznacza, że ta kwota jest udowodniona.

Art. 6 k.c. reguluje kwestię ciężaru dowodu, natomiast art. 232 zd. 1 k.p.c. zagadnienie ciężaru udowodnienia. Związek pomiędzy tymi przepisami polega na tym. że strona, na której z mocy art. 6 k.c. ciąży ciężar dowodu, ma powinność udowodnienia w procesie powoływanego przez nią faktu zgodnie z art. 232 zd. 1 k.p.c. Rozróżnić więc trzeba ciężar dowodu faktów prawotwórczych (art. 6 k.c.), który spoczywa na powodzie, od ciężaru udowodnienia faktów tamujących i niweczących, (art. 232 zd. 1 k.p.c.), które obciążają pozwanego. Prowadzi to do wniosku, że ciężar dowodu w procesie o spłatę kredytu spoczywa na banku wyłącznie w zakresie samego udzielenia kredytu — ale bank nie musi udowadniać jaka część kredytu już została przez pozwanych spłacona. Powód przyznał, z powołaniem się na wyciągi z ksiąg, iż zadłużenie wynosi 69.790,42 zł z tytułu niespłaconego kredytu, odsetki umowne w kwocie 2.059,34 zł oraz odsetki umowne za opóźnienie w kwocie 6.512,66 zł. (ze skutkiem określonym w art. 229 k.p.c.). Jeżeli pozwani to kwestionują powinni udowodnić okoliczności niweczące roszczenia banku - korzystnym dlań skutkiem jest ewentualne wygaśnięcie zobowiązania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 17 czerwca 2019 r. sygn. akt VI ACa 324/19)

W tej sytuacji chybione są zarzuty pozwanych, że powód nie wykazał wysokości zadłużenia pozwanych a Sąd I instancji winien dopuścić dowód z opinii biegłego. Przeciwnie, to na pozwanych spoczywał obowiązek precyzyjnego wskazania w jakim zakresie kwestionują wyliczenia powoda i zgłoszenia ewentualnych wniosków dowodowych.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację rozstrzygając o kosztach postępowania apelacyjnego z mocy art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 k.p.c. zasądzając od pozwanych na rzecz strony powodowej koszty zastępstwa procesowego.