Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wincenty Ślawski

Sędziowie: SSA Dorota Ochalska - Gola

del. SSO Marzanna Rojecka - Mazurczyk (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Kamila Jarosińska

po rozpoznaniu w dniu 27 lutego 2015 r. w Łodzi na rozprawie

sprawy z powództwa Z. U. (1)

przeciwko W. B.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności (art. 840 k.p.c.)

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 15 lipca 2014 r. sygn. akt I C 1758/13

oddala apelację.

IACa 1336/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 lipca 2015 r w sprawie IC 1758/13 Sądu Okręgowego w Łodzi oddalił powództw Z. U. (1) przeciwko W. B. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności nie obciążając powoda kosztami sądowymi.

Powyższy wyrok zapadł na podstawie ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd z których wynika, iż powód domagał się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z dnia 20 grudnia 2007 r, wydanego w postępowaniu nakazowym w sprawie INc 102/2007 Sądu Okręgowego w Łodzi, nakazującego Z. U. (1) zapłacić na rzecz W. B. kwotę 120.200 zł z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu w kwocie 3.617 zł. W pozwie powód podnosił, że źródło zobowiązania nie istniało, w szczególności, iż strony nie łączyła umowa pożyczki oraz, że pozwany nie dokonał na jego rzecz zapłaty kwoty ponad 200.000 zł z tytułu wykonywania stosunku pracy od dnia 16 lipca 2001r. w firmie pozwanego pod nazwą „PPHU u A.”. Ponadto powód podnosił, że W. B. celowo wskazał iż jego miejsce zamieszkania znajduje się na ul. (...), a nie ,zgodnie ze stanem rzeczywistym, na ul. (...). Pozwany W. U. w toku procesu wnosił o oddalenie powództwa, podnosząc, że pozew zmierza do wyłącznie do podważenia prawomocnego orzeczenia sądowego gdyż powód nie wskazał, iż wystąpiła którakolwiek z podstaw powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności określonych w art. 840 kpc. Sąd I instancji wskazał też, że pozwany zaprzeczył jakoby miał kiedykolwiek zatrudniać powoda.

W zakresie okoliczności faktycznych Sąd Okręgowy ustalił, że nakazem zapłaty z dnia 20 grudnia 2007 r Sąd Okręgowy w Łodzi , w sprawie INc 102/07, nakazał Z. U. (1), aby zapłacił na rzecz W. B. kwotę 120.200 zł, wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 12 października 2007 r do dnia zapłaty oraz kwotę 3.617 zł, tytułem zwrotu kosztów procesu, w terminie czternastu dni , albo wniósł w tym terminie zarzuty. Nakaz uprawomocnił się w dniu 30 stycznia 2008 r, a w dniu 10 marca 2008 r został wydany wierzycielowi tytuł wykonawczy. Na podstawie tego tytułu komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim prowadzi przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne, które zostało skierowane do nieruchomości powoda położonej w G. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Z poczynionych ustaleń wynika, że postępowanie to prowadzone jest na podstawie wniosków egzekucyjnych także innych wierzycieli , a łączna kwota roszczeń przeciwko dłużnikowi na dzień 15 luty 2011 r wynosiła 1.729.544, 39 zł. Sąd I Instancji wskazał, że Sąd Okręgowy w Łodzi w dniu 31 marca 2011 r w sprawie INc 102/07 postanowił wydać W. B. drugi tytuł wykonawczy przeciwko Z. U. (1) w postaci nakazu zapłaty z dnia 20 grudnia 2007 r, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 10 marca 2011 r, w celu prowadzenia egzekucji przez komornika przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, opatrując go numerem „2”. Sąd I Instancji ustalił także, że w dniu 23 września 2011r Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Łodzi - Widzewa w Łodzi wszczął egzekucję z ograniczonego prawa rzeczowego dłużnika, położonego w Ł. przy ul. (...). W toku tego postępowania w dniu 6 listopada 2013 r Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi przysądził na rzecz W. B. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr. 63 położonego w Ł. , przy ul (...) za kwotę 98.933 zł.

Na podstawie powyższych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, że zgodnie z treścią art. 840§ 1 kpc dłużnik może w drodze procesu żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości albo w części albo ograniczenia : -jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności;

- jeżeli po powstaniu tytułu wykonawczego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem tym jest orzeczenie sadowe , dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniu , które nastąpiło po zamknięciu rozprawy;

-jeżeli małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 kpc, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się , przy czym małżonkowi przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz i te, z którymi mógł wystąpić jego małżonek.

Sąd I Instancji podniósł, że powództwo opozycyjne przysługuje dłużnikowi w celu obrony przed postępowaniem egzekucyjnym w wypadku gdy postępowanie to narusza jego prawa podmiotowe, wynikające z prawa materialnego, a nie gdy zostało naruszone tylko prawo formalne, tj przepisy prawa egzekucyjnego. Sąd Okręgowy stwierdził, że stosownie do dyspozycji art. 843§3 kpc powód w pozwie powinien przytoczyć wszystkie zarzuty , jakie w tym czasie mógł zgłosić , pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu. Sąd Okręgowy podniósł także, że według stanu rzeczy z chwili orzekania powód nie wykazał, że zaistniały przesłanki określone w art. 840 §1 kpc, gdyż nie powołał się na żadne zdarzenie niweczące zobowiązanie w całości lub w części, które nastąpiło po wydaniu tytułu egzekucyjnego ani na spełnienie świadczenia. Zdaniem tego Sądu powództwo zmierzało jedynie do ponownego zbadania zasadności wydania nakazu zapłaty i miało na celu obalenie prawomocnego orzeczenia. Sąd I Instancji podniósł, że powództwo przeciwegzekucyjne nie jest nadzwyczajnym środkiem odwoławczym pozwalającym badać ewentualne wadliwości postępowania, w którym powstał tytuł egzekucyjny. Orzeczenie sądowe, które stanowi podstawę tytułu wykonawczego korzysta z powagi rzeczy osądzonej, a ewentualne rozpoznanie i uwzględnienie zarzutów powoda w sprawie wszczętej niniejszym powództwem prowadziłoby do podważenia tej powagi. Sąd Okręgowy stwierdził, iż powód wyraźnie oczekiwał zbadania słuszności orzeczenia , które stało się podstawą tytułu wykonawczego tj nakazu zapłaty z dnia 20 grudnia 2007 r w sprawie INc 102/07 Sądu Okręgowego w Łodzi, a jego zarzuty sprowadzały się jedynie do polemiki z niekorzystnym dla niego rozstrzygnięciem jakie zapadło w tej sprawie. Sąd I Instancji podniósł, że powód zamierzał wykazać błędy w ustaleniach fatycznych, których dopuścił się Sąd rozpoznając w/w sprawę przy czym nie były to żadne nowe okoliczności , które nie mogłyby być zbadane w sprawie INc 102/07 w wyniku kontroli instancyjnej, do której nie doszło, gdyż powód nie wniósł zarzutów od nakazu zapłaty. Sąd Okręgowy stwierdził, że dowody wskazane przez powoda w piśmie z dnia 2 lipca 2014 r zmierzały do wykazania okoliczności, które nie były istotne dla rozstrzygnięcia powództwa przeciwegzekucyjnego. Sąd Okręgowy zwrócił także uwagę, że powód powoływał się też na błędy proceduralne, które zaistniały w tym postępowaniu, gdyż jako miejsce jego zamieszkania wskazano ul (...), podczas gdy prawidłowy adres to ul. (...). Mając powyższe argumenty na uwadze Sąd Okręgowy oddalił powództwo, nie obciążając powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi, a to wobec wcześniejszego zwolnienia go przez Sąd od obowiązku ich uiszczenia.

Od powyższego wyroku powód złożył apelację, w której zarzucił Sądowi I Instancji błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mających wpływ na jego treść, polegający na uznaniu , iż powód nie wskazał dowodów na poparcie żądania pozwu, oraz błędne uznanie , iż brak jest podstaw do ponownego zbadania sprawy INc 102/07 Sądu Okręgowego w Łodzi, zakończonej prawomocnym nakazem zapłaty, pomimo naruszenia prawa podmiotowego powoda. Powód wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I Instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany złożył odpowiedź na apelacje powoda , w której wnosił o jej oddalenie w całości jako bezzasadnej.

Apelacja powoda nie jest zasadna.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, wbrew zarzutom powoda , Sąd Okręgowy nie dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych i wziął pod uwagę wszystkie okoliczności, które miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy oraz ocenił je w sposób rzetelny, logiczny i wszechstronny tak, że stan faktyczny sprawy, ustalony na podstawie zebranego i tak ocenionego materiału dowodowego, Sąd Apelacyjny przyjął jako własny. Generalnie zarzuty powoda sprowadzają się do twierdzenia, iż postępowanie egzekucyjne prowadzone przeciwko niemu na podstawie tytułu wykonawczego w postaci nakazu zapłaty z dnia 20 grudnia 2007 r w sprawie INc 102/07 Sądu Okręgowego w Łodzi, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, narusza jego prawa gdyż pozwany nie wypłacał mu wynagrodzenia za pracę, pomimo, iż strony były związane stosunkiem pracy, przy jednoczesnym zaniechaniu dokonania zaliczenia należnego powodowi wynagrodzenia na poczet udzielonej mu przez pozwanego pożyczki w kwocie 30.000 zł. Powód przyznał, że wprawdzie w postępowaniu w sprawie INc 102/07 nie wykorzystał posiadanych dowodów, które , w jego ocenie, miałyby niewątpliwe znaczenie na treść zapadłego orzeczenia, jednakże skoro w piśmie z dnia 2 lipca 2014 r dowody te powołał to nie jest trafne powoływanie się przez Sąd I Instancji, iż powód nie wykazał stosunków łączących go z pozwanym, nie wykazał faktu zatrudnienia go przez pozwanego, nie dowiódł wysokości udzielonej mu pożyczki ani uzgodnień co do warunków jej spłaty. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, podniesione przez powoda okoliczności nie były przedmiotem rozważań Sądu I instancji nie dlatego, powód nie przedstawił dowodów na ich potwierdzenie ale dlatego, że nie miały one znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Twierdzenie powoda, iż powództwo na podstawie art. 840 kpc wytacza się gdy tytuł wykonawczy zaopatrzony jest w klauzulę wykonalności, a ten warunek został spełniony nie jest zasadne, a to wobec jednoznacznej treści art. 840 kpc. Powód w apelacji przywołał wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2010 r, w sprawie (...), W wyroku tym Sąd Najwyższy stwierdził, że w toku postępowania o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności zakresem orzekania nie jest objęte badanie stosunku cywilnego, który łączył strony i który był podstawą wydania tytułu egzekucyjnego. Zgodnie z tym orzeczeniem przedmiotem badania jest zakres, w jakim jest dopuszczalne prowadzenie egzekucji na podstawie wydanego tytułu wykonawczego, bowiem jest on ograniczony prawem podmiotowym dłużnika wynikającym z prawa materialnego, a dopuszczalne granice tego ograniczenia wyznaczają podstawy powództwa przeciwopozycyjnego. Dalej Sąd Najwyższy stwierdził, że w ramach tych podstaw może być konieczne sięgnięcie do stosunku cywilnego, który był podstawą wydania tytułu wykonawczego, aczkolwiek będzie to miało miejsce tylko w wypadku powołania podstawy spełnienia świadczenia. Sąd Apelacyjny w całości podziela wyżej wskazany pogląd, jednakże jego zdaniem w niniejszej sprawie taka sytuacja wyżej opisana nie miała miejsca. Zdaniem Sądu Apelacyjnego art. 840§ 1 kpc punkt 2, stanowiący, że jeżeli po powstaniu tytułu wykonawczego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane dotyczy sytuacji gdy zakres świadczenia do którego dłużnik był zobowiązany nie jest przedmiotem sporu, a badaniu mogą podlegać tylko okoliczności dotyczące wygaśnięcia zobowiązania po powstaniu tytułu egzekucyjnego gdyż ustalenie zakresu zobowiązania dłużnika nie może być przedmiotem rozstrzygania w postępowaniu o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności, gdyż stanowiłoby to naruszenie zasady res iudicata.

Na marginesie powyższych rozważań podnieść należy, że istotnie w postępowaniu w sprawie INc 102/07 wystąpiły pewne formalne nieprawidłowości. Jak wynika z treści pozwu w sprawie I Nc 102/07 , jako adres miejsca zamieszkania powoda, a pozwanego w w/w sprawie została wskazana ul (...) , podczas gdy jest okolicznością bezsporną, że powód zamieszkiwał wówczas na ul. (...). Odpis nakazu zapłaty został doręczony na adres wskazany w pozwie przez awizo. Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kpc oraz 135 kpc jeżeli stroną jest osoba fizyczna , doręczenia dokonuje się jej osobiście w mieszkaniu, miejscu pracy lub tam, gdzie się adresata zastanie. W sytuacji gdy pod adresem wskazanym w pozwie Z. U. (2) nigdy nie zamieszkiwał, należało stwierdzić, iż doręczenie nie nastąpiło w sposób prawnie skuteczny. Mając na uwadze, że orzeczenia sądu wydane na posiedzeniu niejawnym, a kończące postępowanie w sprawie, do których niewątpliwie należy zaliczyć nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym, wywołują skutki prawne tylko wówczas, gdy zostaną prawidłowo doręczone, wraz ze stosownym pouczeniem co do sposobu i terminu złożenia środka zaskarżenia, należało stwierdzić, że skoro wymogi formalne nie zostały dopełnione to powodowi przysługuje prawo domagania się przed sądem orzekającym w sprawie INc 102/07 powtórzenia wadliwie dokonanej czynności doręczenia wraz ze wszystkimi tego konsekwencjami prawnymi.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 385 §1 kpc należało orzec jak w sentencji.