Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi – I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA Jacek Świerczyński

po rozpoznaniu w dniu 29 grudnia 2021 r. w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. S.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...)

o uchylenie uchwały

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 16 lipca 2021 r., sygn. akt II C 2438/20

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od Wspólnoty Mieszkaniowej nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...) na rzecz T. S. kwotę 270,00 (dwieście siedemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 1399/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 16 lipca 2021 r. Sąd Okręgowy w Łodzi,
w sprawie z powództwa T. S. przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Nieruchomości położonej w Ł. przy ulicy (...)
o uchylenie uchwały, uchylił uchwałę pozwanej Wspólnoty z 30 maja 2020 r. numer 1/4/2020 w sprawie przyjęcia Regulaminu Porządku Domowego (pkt 1) oraz zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 200 zł tytułem zwrotu opłaty od pozwu, a także kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w sprawie (pkt 2).

Powyższe rozstrzygnięcie zostało oparte na ustaleniach, które Sąd Apelacyjny w całości podzielił i przyjął za własne. Z ustaleń tych wynikało,
że powód jest właścicielem samodzielnego lokalu mieszkalnego w budynku położonym na nieruchomości przy ul. (...) w Ł. i tym samym członkiem pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej.

Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w dniu 30 maja
2020 r. podjęła uchwałę nr 1/4/2020 w sprawie przyjęcia Regulaminu Porządku Domowego, który stanowił jej integralną część.

Uchwała ta została podjęta w trybie indywidualnego zbierania głosów
w okresie od 21 kwietnia do 30 maja 2020 r.

W głosowaniu nad uchwałą brało udział 5 z 8 uprawnionych do głosowania właścicieli, posiadających łącznie 74,84 udziałów. Za przyjęciem uchwały głosowali właściciele mający 56,53 udziałów, natomiast przeciw uchwale głosował właściciel mający 18,31 udziałów w nieruchomości.

Regulamin przewidywał m.in., że: właściciel lokalu ponosi odpowiedzialność za zachowanie osób, którym oddał swój lokal do używania, zarówno domowników, jak i innych osób korzystających z jego lokalu za
jego wiedzą, a także ponosi odpowiedzialność za przestrzeganie przez te
osoby niniejszego Regulaminu i zobowiązany jest do zapoznania tych osób
z Regulaminem (§ 1 pkt 2 Regulaminu). W § 2 wskazano, że w przypadku jakichkolwiek awarii (…) należy zgłosić je natychmiast Zarządcy. W treści
§ 3 Regulaminu zabroniono prowadzenia działalności gospodarczej w lokalach mieszkalnych bez zgody zarządcy budynku i bez zgody na zmianę sposobu użytkowania lokali. Przewidziano, że niedozwolone jest zakładanie gniazd poboru prądu elektrycznego na użytek własny w pomieszczeniach gospodarczych oraz prowadzenie w tych pomieszczeniach działalności usługowej lub produkcyjnej bez zgody Wspólnoty Mieszkaniowej w drodze uchwały właścicieli. Rodzice lub opiekunowie zobowiązani zostali dbać, aby dzieci stosowały się do postanowień Regulaminu. Za szkody wyrządzone na terenie nieruchomości przez dzieci mieli odpowiadać rodzice lub opiekunowie. Zobowiązano też mieszkańców do nie otwierania drzwi klatek schodowych domofonem osobom nieznanym. Ponadto zabroniono wieszać bieliznę albo inne przedmioty na zewnątrz budynku na terenie posesji.

W Regulaminie wskazano, że Wspólnota Mieszkaniowa nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w wyniku siły wyższej, żywiołów (…), zniszczenia lub uszkodzenia pojazdów i innych ruchomości znajdujących się na jej terenie. Wyłączono odpowiedzialność Wspólnoty z tytułu szkód komunikacyjnych i parkingowych dotyczących pojazdów i osób korzystających z posesji. Unormowano odpowiedzialność posiadacza pojazdu
za wszelkie szkody wyrządzone osobom trzecim przez pojazd lub związane
z ruchem tego pojazdu na terenie posesji.

W przypadku nieprzestrzegania postanowień Regulaminu Wspólnota Mieszkaniowa zastrzegła sobie prawo nałożenia opłaty porządkowej na osobę, która złamała jego postanowienia lub jej opiekuna prawnego w wysokości 100 zł za zdarzenie, a uzyskane środki zobowiązała się przekazywać na fundusz remontowy.

W zawiadomieniu z 2 czerwca 2020 r. Wspólnota Mieszkaniowa poinformowała powoda o treści niniejszej uchwały.

W dniu 29 czerwca 2021 r. Wspólnota Mieszkaniowa podjęła uchwalę
nr (...) w sprawie zmiany w Regulaminie Porządku Domowego z 2020 r. poprzez usunięcie z jego treści punktów dotyczących kar porządkowych
w wysokości 100 zł za jego nieprzestrzeganie.

Za uchwałą głosowało 56,41% udziałów.

Sąd Okręgowy w tak zilustrowanym stanie sprawy uznał powództwo
za usprawiedliwione w całości, nie mając wątpliwości co do tego, że przyjęty zaskarżoną uchwałą Regulamin Porządku Domowego daleko wykracza poza ustawowe kompetencje przyznane właścicielom w ustawie o własności lokali. Właściciele lokali mogą bowiem podejmować uchwały w kwestiach dotyczących zarządu nieruchomością wspólną (jedyny wyjątek dotyczy połączenia dwóch lokali stanowiących odrębne nieruchomości lub podziału lokalu) i nie są uprawnieni do ingerencji w prawa odrębnej własności lokali, nakładania na właścicieli lokali zobowiązań innych niż wynikające z ustawy o własności lokali, czy modyfikowania ogólnych zasad odpowiedzialności cywilnej swoich członków wbrew przepisom. Taki zaś niedozwolony charakter miały postanowienia zaskarżonego Regulaminu ustanawiające odpowiedzialność właściciela lokalu
za zachowanie osób korzystających z lokalu za jego wiedzą, odpowiedzialność właściciela lokalu za przestrzeganie przez takie osoby Regulaminu i jego obowiązek zapoznania tych osób z Regulaminem, odpowiedzialność za wszelkie szkody wyrządzone przez dzieci, obowiązek zgłaszania wszelkich awarii
zarządcy Wspólnoty, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w lokalach mieszkalnych bez zgody zarządcy, zakaz zakładania gniazd poboru prądu elektrycznego na własny użytek w piwnicach oraz prowadzenia w nich działalności usługowej lub produkcyjnej bez zgody Wspólnoty, czy wreszcie zakaz otwierania drzwi klatek schodowych domofonem osobom nieznajomym.

Postanowienia te w ocenie Sądu Okręgowego pozostawały w sprzeczności z przepisami art. 1 ust. 1, 13 ust. 1 ustawy o własności lokali oraz z art. 140
i 144 k.c. Za sprzeczne z art. 13 i 16 ust. 1 u.w.l. Sąd uznał też te fragmenty Regulaminu (później z niego usunięte), które nakładały na niestosujących się członków Wspólnoty kary zasilające fundusz remontowy.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik.

Pozwana zaskarżyła opisany wyrok apelacją opartą na następujących zarzutach:

1.  naruszenia przepisów prawa procesowego, tj.:

- art. 235 ¹ pkt 2, 3 i 5 oraz § 2 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz
art. 205 ¹² § 2 k.p.c. poprzez bezzasadne pominięcie wszystkich wniosków dowodowych pozwanej zgłoszonych w odpowiedzi na pozew w sytuacji, gdy wnioski te zmierzały do ustalenia istotnych w sprawie okoliczności, tj. ustalenia wysokości i dochodzonego wobec pozwanego roszczenia oraz prawidłowości naliczanych opłat,

- art. 316 § 1 k.p.c. i art. 327 ¹ pkt 1 k.p.c. poprzez nierozważenie wszystkich okoliczności mających znaczenie dla sprawy, pominięcie okoliczności, że zaskarżona uchwała została zmieniona i nie zawiera już postanowień naruszających przepisy prawa lub interesy powoda oraz nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego w żadnym zakresie, co skutkowało nierozpoznaniem istoty sprawy,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę materiału dowodowego dokonaną z naruszeniem zasad logiki i doświadczenia życiowego,
a w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych polegający na:

• oparciu rozstrzygnięcia na nieprawidłowym ustaleniu, że przyjęty zaskarżoną uchwałą Regulamin Porządku Domowego daleko wykracza poza ustawowe kompetencje przyznane właścicielom w ustawie o własności lokali
i w konsekwencji uchyleniu zaskarżonej uchwały w całości,

• pominięciu okoliczności, że mocą uchwały Wspólnoty Mieszkaniowej
nr (...) z Regulaminu Porządku Domowego wyeliminowane zostały niedozwolone postanowienia,

• zdeprecjonowaniu okoliczności, że uregulowanie zasad zgodnego
i niezakłóconego funkcjonowania wspólnoty mieszkaniowej możliwe jest wyłącznie w drodze uchwalenia stosownego regulaminu,

- art. 325 k.p.c. w zw. z art. 327 ¹ pkt 1 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie
w treści zaskarżonego wyroku wszelkich okoliczności, które Sąd miał na względzie uchylając zaskarżoną uchwałę oraz brak wskazania dowodów, na których Sąd się oparł oraz ograniczenie uzasadnienia rozstrzygnięcia do lakonicznego wskazania, że zaskarżona uchwała ingeruje w prawa odrębnej własności lokali i nakłada na właścicieli lokali zobowiązania inne niż wynikające z ustawy o własności lokali, podczas gdy taka ocena niewątpliwie nie powinna sprowadzać się do przytoczenia powyższych ogólników, ale winna wskazywać jakie są jej konkretna kryteria, by móc faktycznie poznać i zrozumieć proces decyzyjny Sądu, co w wyniku odstąpienia od powyższego czyni wyrok nieweryfikowalnym, a w konsekwencji wadliwym;

2. naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.:

- art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że powód wykazał okoliczności uzasadniające uchylenie zaskarżonej uchwały,

- art. 25 ust. 1 ustawy o własności lokali poprzez przyjęcie, że zaskarżona uchwała została podjęta z naruszeniem uzasadnionego interesu powoda
i właścicieli lokali oraz jest sprzeczna z prawem i zasadami prawidłowego zarządu.

W konkluzji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku
w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego, ewentualnie zaś
o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, a także
o zasądzenie kosztów postępowania za obie instancje.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie oraz zwrot kosztów, które poniósł na tym etapie sporu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wywiedziona w tej sprawie apelacja nie wykazywała nieprawidłowości zaskarżonego orzeczenia i nie dostarczała podstaw umożliwiających podważenie dotychczasowej oceny powództwa.

Sąd Okręgowy w ramach materiału dowodowego udostępnionego przez strony poczynił właściwe ustalenia, wyrażając wnioski, które nie pozostawały
w sprzeczności z zasadami logiki rozumowania czy doświadczenia życiowego
i nie ukazywały błędów natury faktycznej, a wobec tego czyniły zadość rygorom wynikającym z art. 233 § 1 k.p.c. Uwzględnił przy tym wszystkie znaczące
dla wyjaśnienia istoty sporu dowody. Tym samym, wbrew wyobrażeniom skarżącej, nie dopuścił się uchybień w procesie gromadzenia materiału dowodowego i wartościowania mocy poszczególnych dowodów będących źródłem rekonstrukcji stanu faktycznego determinującego kierunek rozstrzygnięcia.

Przedmiotem rozpoznania było w niniejszym postępowaniu żądanie uchylenia zaskarżonej uchwały pozwanej Wspólnoty przede wszystkim z uwagi na jej sprzeczność z prawem, w związku z czym zakres działań Sądu
I instancji w postępowaniu dowodowym ograniczał się do oceny zawartych w niej postanowień w kontekście stosownych przepisów ustawy. Analiza treści tego dokumentu była zatem wystarczająca bez koniczności odwoływania się do powoływanych w apelacji dowodów z osobowych źródeł dowodowych, czy pochodzących od powoda oraz pozwanej pism, które z gruntu byłyby nieprzydatne do weryfikacji zgodności zaskarżonej uchwały z przepisami prawa oraz – jak zakreślono w przewidzianej dla tych dowodów tezie – umową właścicieli lokali, zasadami prawidłowego zarządzania nieruchomością wspólną, czy do stwierdzenia naruszenia interesów powoda i jako takie trafnie zostały pominięte w sposób nie oznaczający nierozpoznania istoty sporu.

Sytuacja ta ma zresztą miejsce tylko wtedy, gdy sąd nie zbadał podstawy materialnej pozwu, jak też skierowanych do niego zarzutów merytorycznych
i w swoim rozstrzygnięciu nie ustosunkował się do tego, co jest przedmiotem sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 września 2002 r., IV CKN 1298/00).

W rozpatrywanej sprawie Sąd Okręgowy odniósł się tymczasem do żądania pozwu w granicach zakreślonej w nim podstawy faktycznej, przeanalizował twierdzenia strony pozwanej i ostatecznie doszedł do przekonania o zasadności powództwa.

Co więcej, swe ustalenia – zwłaszcza obrazujące treść spornej uchwały oraz konkluzje zamieścił w pisemnych motywach wydanego wyroku, wskazując wprost dowody, na których się oparł, tj. szczegółowo wymienione dokumenty,
a także przepisy, w których świetle uznał konkretne postanowienia uchwały za niezgodne z prawem. W ten też sposób sprostał wymaganiom zakreślonym dla konstrukcji uzasadnienia wyroku przez art. 327 ¹ § 1 k.p.c., umożliwiając
w szczególności jego kontrolę instancyjną.

Okoliczności podjęcia zaskarżonej uchwały oraz upatrywanie potrzeby
jej uchwalenia w działaniach powoda, jako mającego pozostawać w konflikcie sąsiedzkim, wykraczały poza granice kognicji sądu orzekającego – stąd bezprzedmiotowość wniosku dowodowego zmierzającego do pozyskania akt sprawy karnej IV K 1442/19 Sądu Rejonowego dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi,
a do tego nie były w stanie podważyć wykazanych przez powoda zgodnie ze spoczywającym na nim ciężarem dowodzenia (art. 6 k.c.) przyczyn jej uchylenia.

Postanowienia uchwały są bowiem niezgodne z obowiązującym prawem niezależnie od tego, w jakich warunkach rozważać by celowość ich ustanowienia. Innymi słowy sama treść Regulaminu uzasadniała uchylenie zaskarżonej uchwały z uwagi na niezgodność przewidzianych w nim regulacji
z obowiązującymi przepisami prawa, a motywy, którymi się kierowano przy
jej podejmowaniu (niejako poskromienie powoda przez wprowadzenie szeregu restrykcji) nie mogły jej legalizować ani usprawiedliwiać. Skarżąca zakładając,
że wyłącznie na drodze uchwały można wyeliminować zachowania członków wspólnoty uciążliwe dla właścicieli innych lokali, zakłócające porządek
i zasady współżycia społecznego, zapomina choćby o ochronie wynikającej
z Kodeksu cywilnego, dającej możliwość wytoczenia powództwa, np. w oparciu
o art. 144 k.c. dotyczący tzw. immisji. Nie bierze jednocześnie pod uwagę tego, że wprowadziła reguły o szerokim zasięgu, mające obowiązywać w jednakowym stopniu wszystkich członków Wspólnoty, mogąc narazić się na zarzut naruszenia ich interesów.

W tym miejscu należy wskazać, że powyższych wniosków nie zmienia fakt usunięcia z przedmiotowego Regulaminu postanowień dotyczących kar porządkowych za jego nieprzestrzeganie – na co szczególny nacisk kładzie wywiedziona apelacja – skoro w dalszym ciągu zachowały swą moc wszystkie pozostałe postanowienia, będące wyrazem stwierdzonego przez Sąd Okręgowy wykroczenia Wspólnoty poza ustawowe kompetencje przyznane właścicielom
w ustawie o własności lokali, albowiem zaskarżona uchwała została zmieniona (uchylona) jedynie w tej części (uchwała – k. 251 – 253).

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny stosownie do art. 385 k.p.c. oddalił przedstawioną apelacją, a o kosztach powstałych w obecnym stadium postępowania orzekł z mocy art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 8 ust. 1 pkt 1, § 10 ust. 1 pkt 2 in principio oraz § 20 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).