Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Iwona Szybka (spr.)

SSO del. Beata Michalska

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 22 października 2013 r. w Łodzi

sprawy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko M. D.

o zapłatę,

na skutek apelacji (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 4 czerwca 2013 r., sygn. akt: VIII P 70/12;

1. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 i 2 w ten sposób, że utrzymuje w mocy nakaz zapłaty z dnia 20 lutego 2012 r., także w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 89 635,83 ( osiemdziesiąt dziewięć tysięcy sześćset trzydzieści pięć 83/100 ) złotych od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz w punkcie 3 w ten sposób, że w miejsce kwoty 5008,80 ( pięć tysięcy osiem 80/100 ) złotych zasądza kwotę 5236,99 ( pięć tysięcy dwieście trzydzieści sześć 99/100 ) złotych;

2. oddala apelację w pozostałej części;

3. zasądza od M. D. na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę (...),38 ( dwa tysiące dziewięćset sześćdziesiąt jeden 38/100 ) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Sygn. akt III APa 24/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 3 stycznia 2012 r. pełnomocnik (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wniósł, na podstawie załączonego weksla, o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym, że pozwany M. D. ma w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłacić powodowej (...) Spółce z o.o. w K. kwotę 101.830,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz koszty postępowania, w tym koszty zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa a w razie stwierdzenia braku podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 101,830,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów postępowania w sprawie, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłatą skarbową od pełnomocnictwa. Podstawą roszczenia były przepisy o odpowiedzialności materialnej za szkodę wyrządzoną pracodawcy wskazane w art. 114, 122 i 124 § 2 k.p. wskutek nierozliczenia się pozwanego z pobranych materiałów. Pozwany wystawił weksel in blanco na zabezpieczenie wszystkich istniejących roszczeń (...) wobec wynikających z nierozliczenia się przez niego z pobranego towaru.

Sąd Okręgowy w Łodzi w dniu 20 lutego 2012 r. nakazał M. D. aby w terminie dwóch tygodni od doręczenia niniejszego nakazu zapłacił (...) Spółce z o.o. z siedzibą w K. kwotę 101.830,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 3.990 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania albo wniósł w tymże terminie do tutejszego sądu zarzuty.

Pozwany M. D. wniósł zarzuty od powyższego nakazu zapłaty. Wniósł o uchylenie nakazu zapłaty, oddalenie powództwa oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. W ocenie pozwanego, obciążanie go odpowiedzialnością za straty materialne powodowej spółki w oparciu o przedstawione dowody jest dalece idącym nadużyciem i naruszeniem zasad wynikających z kodeksu pracy. Pozwany wskazał, że nie ponosi odpowiedzialności za szkody wynikające z ryzyka powoda.

Pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie zarzutów strony pozwanej jako całkowicie bezzasadnych oraz o utrzymanie w mocy zaskarżonego nakazu zapłaty w całości.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy w Łodzi:

- w pkt 1 utrzymał w mocy nakaz zapłaty z 20 lutego 2012 r. w zakresie kwoty 89 635,83 zł.,

- w pkt 2 uchylił nakaz zapłaty w pozostałym zakresie i oddalił powództwo,

- w pkt 3 zasądził od M. D. na rzecz powoda kwotę 5 008,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

- w pkt 4 nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi tytułem wynagrodzenia biegłego kwotę 372,60 zł. od powoda i kwotę 2 732,50 zł. od pozwanego,

- w pkt 5 nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi od powoda kwotę 278,30 zł. tytułem części nieziszczonej opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty,

- w pkt 6 przejął na ciężar Skarbu Państwa – Sadu Okręgowego w Łodzi cześć nieziszczonej opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty w kwocie 2 040,70 zł.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany M. D. był zatrudniony w powodowej (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. w okresie od 7 lutego 2007 r. do 12 listopada 2010 r., ostatnio na stanowisku specjalisty ds. handlu i marketingu. W dniu 6 lutego 2007 r. podpisał oświadczenie, że zaznajomił się z treścią obowiązującego regulaminu pracy. Ponadto M. D. oświadczył, że ma świadomość, że nie wywiązywanie się z obowiązków służbowych lub naruszenie tajemnic firmy spowoduje rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym oraz obowiązek pokrycia strat powstałych z jego winy. Jako pracownik pozwany miał za zadanie stworzenie sieci sprzedaży detalicznej gazu w okolicach Ł. oraz w Ł.. Sprzedaż polegała na tworzeniu na terenach podmiejskich sieci punktów zajmujących się dystrybucją gazu. M. D. pobierał z magazynu butle z gazem i zajmował się ich dystrybucją, dostarczeniem butli do punktów, ich rozliczaniem. Do obowiązków pozwanego należała sprzedaż gazu na terenie Z. i okolic, zawieranie umów dzierżawy butli gazowych, wystawianie faktur VAT oraz obsługa kasy fiskalnej. Pozwany kontrolował także pracę kierowców, którzy dowozili towar do magazynu w D. koło Z.. Pokwitowania przyjęcia gazu do magazynu w D. dokonywał pozwany M. D. oraz kierowca S. S.. M. D. nie prowadził dokumentacji magazynowej dla magazynu w D. z której wynikałaby ile gazu i butli przyjęto z magazynu w K. i ile gazu i butli wydano na poszczególne punkty sprzedaży detalicznej. W 2009 r. zaczęły się problemy we współpracy pomiędzy M. D. a (...) Sp. z o.o. w K.. Zarządzono śródokresowy przegląd w punktach pozwanego. Pojawiły się błędy w dokumentach, pozwany nie rozliczał się na czas z utargami tygodniowymi, miesięcznymi, dokumentacja była albo prowadzona wadliwie albo nie było jej wcale. Z opóźnieniem były składane raporty miesięczne z kasy, powstawały opóźnienia z przywożeniem gotówki z kasy, weryfikacji wymagały zawierane przez pozwanego umowy, ustalono niedobór w stanie butli 11 kg, gazu i węgla, opakowań, nieprawidłowo były wypełniane faktury. Pracodawca wielokrotnie zwracał M. D. uwagę odnośnie błędnego wypełniania dokumentów, nie rozliczania się w terminie z pobranych zaliczek, nieterminowego rozliczania się z gotówki oraz dokumentów sprzedażowych. M. D. wydawał odbiorcom gaz i opakowania nuie odbbierając od nich protokołów przekazania, dokonywał sprzedazy wegla bez wystawiania jakiegokolwiek dowodu sprzedazy. Był odpowiedzialny za mienie znajdujace sie w magazynie w Z.. D. dostarczonym towarem, zawierał w imieniu pracodawcy umowy dzierżawy butli, sprzedaży gazu, upoważniony był do wystawiania faktur w imieniu pracodawcy. W związku z zarzucanymi M. D. nieprawidłowościami w wykonywaniu obowiązków pracowniczych pracodawca zaproponował aby M. D. wraz z żoną wystawili weksel gdyby okazało się że jego roszczenia były uzasadnione. W dniu 4 października 2010 r. został wystawiony przez M. D., a poręczony przez J. D., weksel na kwotę 114,778,44 zł. Do weksla została załączona deklaracja wekslowa. Zgodnie z nią M. D. zobowiązał się do wystawienia weksla celem zabezpieczenia wszystkich istniejących roszczeń (...) Sp. z o.o. w K. wobec siebie jako pracownika spółki, a wynikłych z nie rozliczenia się przez niego z pobranych z magazynu w K. towarów w postaci gazu płynnego, węgla kamiennego, opakowań tj. butli 11 kg i 33 kg, kontenerów do przechowywania butli z gazem, osobowego samochodu służbowego m-ki R. (...) i dostawczego samochodu służbowego m-ku V. (...), jak również w celu zabezpieczenia roszczeń (...) Sp. z o.o. mogących powstać w przyszłości z tego tytułu. M. D. upoważnił (...) Sp. z o.o. w K. do wypełnienia powyższego weksla na sumę odpowiadającą wysokości jego zobowiązań wobec Spółki wraz z ustawowymi odsetkami powiększonej o wszelkie koszty związane z dochodzeniem i egzekucja należności z weksla. Do ustalenia wysokości sumy wekslowej przysługującej (...) Sp. z o.o. w K. wobec jego osoby w momencie wystawiania weksla właściwa będzie dokumentacja znajdująca się w posiadaniu (...). M. D. upoważnił (...) Sp. z o.o. w K. do opatrzenia powyższego weksla datą płatności i miejscem płatności według uznania Spółki przy powiadomieniu go o tym listem poleconym oraz do opatrzenia weksla klauzulą „bez protestu". M. D. złożył w dniu 28 października 2010 r. wypowiedzenie umowy o pracę. W okresie wypowiedzenia złożonego przez M. D., umowa o pracę pomiędzy M. D. a (...) Sp. z o.o. w K. została rozwiązana w dniu 12 listopada 2010 r. przez pracodawcę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Przyczyną rozwiązania umowy o pracę było rażące naruszenie przez M. D. obowiązku dbania o dobro zakładu pracy oraz obowiązku ochrony jego mienia spowodowane nie rozliczeniem się przez pracownika z pobranych z magazynu w K. towarów w postaci gazu płynnego w ilości 40511 kg, węgla kamiennego w ilości 15,600 kg i opakowań tj. butli stalowych 11 kg w ilości 188 sztuk oraz nie rozliczenie zaliczek pobranych w dniach 6, 15, 19 października 2010 r. na łączną kwotę 26.536,40 zł. W dniu 29 lipca 2011 r. zostało wystosowane do M. D. przez (...) wezwanie do dobrowolnej zapłaty kwoty 101,830,61 zł z tytułu nierozliczeni się przez M. D. z pobranego towaru w postaci gazu, stwierdzonego niedoboru 187 sztuk butli gazowych, 11 kg oraz strat poniesionych przez Spółkę (...) Sp. z o.o. w K. z tytułu nie rozliczenia się z pobranego gazu. Powódka przeprwadziła inwentaryzacje na dzień 30 listopada 2009r., 31 grudnia 2009r. i 21 października 2010r. Po rozliczeniu przeprowadzonej na dzień 21 października2010r. inwentaryzacji przez księgowość spółki udostępniono pozwanemu do wgladu csałość dokumentacji i ewidencję magazynowo-ksiegową prowadzoną przez powódkę w celu wyjaśnienia stwierdzonych różnic. Po weryfikacji złożonych wyjaśnień M. D. został obciążony z tytułu stwierdzonego niedoboru na dzień 21 października 2010 r. dotyczącego opakowania (butle stalowe 11 kg) - 187 szt., gaz 27.281 kg. W toku postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, który wyliczył szkodę w sposóbnastępujacy: niedobór gazu w cenie brutto - 66.063,10 zł; niedobór butli w cenie brutto - 9.383,40 zł, nie uznanie za koszty uzyskania przychodu VAT niedoborów (11.083,49 zł plus 1.692,09) razy 19% ( (...)) = 2.584,97 zł; utracona marża handlowa na sprzedaży gazu sprzedaż netto 50.379,51 zł razy 21,43% = 11.604,36 zł. Razem całość szkody wynosi 89.635,83 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał powództwo za zasadne częściowo. Wskazał, że powódka domagała się zapłaty kwoty 101.831 zł z tytułu nie rozliczenia się pozwanego M. D. z pobranych z magazynu w K. towarów w postaci gazu płynnego, węgla kamiennego, opakowań tj. butli 11 kg oraz nie rozliczenia pobranych zaliczek. Strona powodowa początkowo dochodziła swoich roszczeń w oparciu o weksel z dnia 4 października 2010 r. wystawiony przez M. D. na rzecz Spółki (...). Sąd Okręgowy uznał jednak, że weksel ów nie mógł stanowić podstawy prawnej dla dochodzenia roszczeń przez pracodawcę. Zachodziła jednak inna podstawa roszczenia powoda. Sąd Okręgowy przywołał art. 114 k.p., art. 122 k.p.. dotyczące odpowiedzialności materialnej pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy i art. 124 k.p. dot. odpowiedzialności pracownika, któremu powierzono mienie z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się. Wskazał, że w tym przypadku pracodawca winien wykazać prawidłowe powierzenie mienia oraz szkodę spowodowaną niezwróceniem lub niewyliczeniem się z powierzonego mienia. Istnieje bowiem domniemanie odpowiedzialności pracownika, który z kolei, aby mógł uwolnić się od tej odpowiedzialności, winien udowodnić, iż szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych. Sąd pierwszej instancji uznał, że pozwany M. D., będąc zatrudnionym w powodowej Spółce w okresie od 7 lutego 2007 r. do 12 listopada 2010 r. na stanowisku specjalisty ds. handlu i marketingu, z uwagi na charakter wykonywanej pracy i zakres powierzonych mu obowiązków, przyjął na siebie odpowiedzialność materialną za powierzone mienie pracodawcy. W dniu 6 lutego 2007 r. podpisał oświadczenie, w którym wskazał, że zaznajomił się z treścią obowiązującego regulaminu pracy i przyjmuje go do wiadomości. Ponadto oświadczył, że ma świadomość, że nie wywiązywanie się z obowiązków służbowych lub naruszenie tajemnic firmy spowoduje rozwiązanie umowy ze skutkiem natychmiastowym oraz obowiązek pokrycia strat powstałych z jego winy. M. D., z uwagi na zakres obowiązków, dysponował majątkiem swojego pracodawcy Spółki (...) a majątek ten został mu faktycznie powierzony. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że w majątku pracodawcy powstał niedobór i to w okresie wykonywania przez pozwanego swoich obowiązków pracowniczych a winą za jego powstanie należy obciążyć M. D.. Nie wywiązywał się on bowiem ze swoich pracowniczych zobowiązań. Pojawiły się problemy z terminowym rozliczaniem towarów i faktur. W ocenie Sądu Okręgowego pozwany przyjął na siebie odpowiedzialność materialną za powierzone mu mienie i skoro powstała szkoda z winy pozwanego, to jest on odpowiedzialny za tę szkodę. Wysokość niedoboru Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego z zakresu rachunkowości. Wykazano niedobór gazu w cenie brutto 66.063,10 zł, niedobór butli w cenie brutto 9.383,40 zł. Sąd uwzględnił także fakt nieuznania za koszty uzyskania przychodu VAT niedoborów w wysokości 2.584,97 zł, i utraconą marżę handlową na sprzedaży gazu w wysokości 11.604,36 zł. Łącznie szkoda (...) z tytułu zawinionej działalności pozwanego wyniosła 89.635, 83 zł. W takiej też wysokości Sąd pierwszej instancji zasądził kwotę na rzecz powoda, utrzymując w odpowiedniej proporcji nakaz zapłaty z dnia 20 lutego 2012 r. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo i uchylił nakaz zapłaty. Sąd Okręgowy z uwagi na powyższe, częściowe uwzględnienie powództwa oraz częściowe zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych, dokonał stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, o czym orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c.

Apelację od wyroku złożył jedynie powód. Zaskarżył wyrok w części tj. w zakresie punktu 2 w części uchylającej nakaz zapłaty z dnia 20 lutego 2012 r. również co do odsetek ustawowych od kwoty 89.635,83 zł od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty i oddalającej powództwo w zakresie odsetek ustawowych od kwoty 89 635,83 zł od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie punktu 3, 4, 5 i 6 rozstrzygającego o kosztach procesu i kosztach sądowych.

Postawił następujące zarzuty:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez niezastosowanie przepisu art. 481 § 1 k.c., podczas gdy w pozwie złożonym w dniu 3 stycznia 2012 r. powód wystąpił o zasądzenie na swoją rzecz od strony pozwanej odsetek w wysokości ustawowej a w nakazie zapłaty z dnia 20 lutego 2012 r. Sąd nakazał pozwanemu zapłatę na rzecz powoda kwoty 101.830,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty,

2. naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 328 § 2 k.p.c. polegające na nie wskazaniu w uzasadnieniu wyroku sposobu wyliczenia i rozliczenia kosztów postępowania sądowego oraz nie wyjaśnieniu w tym zakresie podstawy prawnej wyroku, co uniemożliwiło skarżącemu dokonanie oceny stosunkowego rozliczenia kosztów zastosowanego przez Sąd I instancji,

3. naruszenie przepisów postępowania, tj. przepisu art. 100 k.p.c. polegające na naruszeniu zasady stosunkowego rozdzielenia kosztów i zasądzeniu na rzecz powoda kwoty nieodpowiadającej stosunkowi wysokości kosztów w jakiej zostały poniesione oraz wynikowi postępowania.

Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. w punkcie 1 poprzez utrzymanie w mocy nakazu zapłaty z dnia 20 lutego 2012 r. także w zakresie zasądzenia na rzecz powoda od pozwanego odsetek ustawowych od kwoty 89.635,83 zł od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty, zmianę orzeczenia w zakresie kosztów procesu za pierwszą instancję i zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu wg norm przepisanych za druha instancję.

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji powoda i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania.

Na rozprawie w dniu 22 października 2013 r. pełnomocnik pozwanego wskazał na konieczność odrzucenia apelacji powoda, podtrzymując ewentualnie wniosek o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest częściowo zasadna.

Jak wynika z analizy środka odwoławczego wniesionego przez (...) sp. z o.o. wyrok Sądu Okręgowego zaskarżony został jedynie w części uchylającej nakaz zapłaty z 20 lutego 2012 r. i oddalającej powództwo w zakresie odsetek od zasądzonej kwoty oraz w części dotyczącej rozstrzygnięć o kosztach sądowych i kosztach procesu. Powód nie skarżył rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji odnośnie kwoty roszczenia głównego, pomimo że przyznana kwota (89 635,83 zł) była niższa niż żądana w pozwie (101 830,61 zł). Powyższe pozwala zakreślić obszar sprawy, która podlega badaniu przez Sąd Apelacyjny. Jest nim tylko roszczenie o odsetki od zasądzonej kwoty głównej. Poza sporem pozostaje jednoczesnie zarówno sama zasada, na jakiej Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego M. D. kwotę 89 635,83 zł., jak i przyznana kwota. Skrótowo jedynie Sąd Apelacyjny przypomni, że przesądzono, iż pozwanemu zostało skutecznie powierzone mienie z obowiązkiem wyliczenia się (art. 124 § 1 k.p.c.), w mieniu pracodawcy powstał niedobór w trakcie wykonywania przez M. D. obowiązków pracowniczych a jednoczesnie pozwany nie wykazał okoliczności uwalniających go od odpowiedzialności za szkodę, czyli okoliczności eskulpacyjnych (powstanie szkody z przyczyn od niego niezależnych, w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia). Wysokość szkody została ustalona na dzień 21 października 2010r. w oparciu o opinię biegłego, który dokonał starannej oceny analizy zgromadzonej w sprawie dokumentacji. Określił on, że niedobór gazu wyniósł 66 063,10 zł., niedobór butli 9 383,40 zł, nieuznanie za koszty uzyskania przychodu VAT niedoborów wyniosły 2 584,97 zł, utracona marża handlowa na sprzedaży gazu wyniosła 11 604,36 zł. Łącznie szkoda jaką poniósł pracodawca zamknęła się kwotą 89 635,83 zł.

Odnosząc się do istoty apelacji za zasadny należy uznać zarzut naruszenia art. 481 kc. Wyrok Sądu pierwszej instancji z dnia 4 czerwca 2013 r. w pkt 1 utrzymał nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Łodzi, którym nakazano M. D. zapłacić spółce (...) kwotę 101 830,61 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty, jedynie w zakresie kwoty 89 635,83 zł., w pozostałej zaś części w pkt 2 uchylił ów nakaz i oddalił powództwo. Z takiej redakcji zaskarżonej części wyroku wynika niezbicie, że oddalenie powództwa dotyczy zarówno fragmentu roszczenia głównego ( ponad zasadzoną kwotę 89 635,83 zł.) jak i całego roszczenia w zakresie odsetek. Wobec powyższego twierdzenia pozwanego, że w tej części apelacja jest skierowana przeciwko orzeczeniu nieistniejącym są całkowicie niezasadne. Istnieje bowiem substrat zaskarżenia – jest nim negatywne rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji (oddalające powództwo) w przedmiocie odsetek. Skoro bowiem nakaz zapłaty zawierał zobowiązanie do uiszczenia kwoty roszczenia głównego i odsetek a Sąd w pkt 2 uchylił ów nakaz i oddalił powództwo w pozostałym zakresie to jasnym jest, że obejmowało to także żądanie wypłaty odsetek. Nie istniały zatem powody do odrzucenia apelacji spółki (...). Zgodnie z art. 481 § 1 k.c., mającym w sprawie zastosowanie na zasadzie art. 300 k.p., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Z treści powyższego przepisu wynika, że obowiązek zapłaty odsetek jest skutkiem opóźnienia w zapłacie sumy pieniężnej, a zatem odsetki należą się za sam fakt opóźnienia w spełnieniu świadczenia pieniężnego. Obojętne są więc rodzaj tego opóźnienia oraz jego powody. Obojętne jest zwłaszcza to, czy jest ono spowodowane faktem, za który dłużnik ponosi odpowiedzialność. Tym samym powstanie roszczenia o odsetki jest niezależne od szkody powstałej po stronie wierzyciela a i dłużnik nie może zwolnić się z odpowiedzialności wskazując, że nie ponosi odpowiedzialności za okoliczności, które spowodowały opóźnienie. W myśl art. 481 § 1 KC, roszczenie o odsetki powstaje od chwili opóźnienia i obejmuje okres aż do momentu, gdy dłużnik spełni świadczenie pieniężne. Prawo podmiotowe do odsetek w ujęciu art. 481 kc jest powiązane z opóźnieniem dłużnika ze spełnieniem świadczenia. Prawo materialne rozstrzyga o tym, od kiedy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia a zatem, kiedy rozpoczyna bieg czas opóźnienia, za który - zgodnie z art. 481 kc wierzyciel może żądać odsetek. Opóźnienie biegnie od daty wymagalności długu (roszczenia w ujęciu procesowym). Zgodnie z art. 476 KC, dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a gdy termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie budzi wątpliwości, że doręczenie wezwania do zapłaty dochodzonej później w postępowaniu sądowym kwoty, stanowi wezwanie przez wierzyciela w rozumieniu tego przepisu. Czas opóźnienia, za który należą się odsetki rozpoczyna bieg od tej daty, gdy chodzi o roszczenia objęte pozwem. ( por. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 2011-09-09, III PK 4/11, Opubl: Gazeta Prawna, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2010 r., I PK 131/09). W przedmiotowej sprawie niesporne jest, że powód wezwał pozwanego wezwaniem z dnia 12 listopada 2010r. do zapłaty kwoty 179 655,47 zł. z tytułu powstałego niedoboru. W wezwaniu tym wskazał, że na dochodzoną kwotę składa się niedobór opakowań, niedobór gazu, niedobór węgla, nierozliczenie z zaliczek, utrata prawa do odliczenia podatku VAT, nie uznanie za koszty uzyskania przychodu w/w niedoboru, utracona marża handlowa. Jednocześnie powód wyznaczył pozwanemu termin do spełnienia świadczenia określając go na dzień 30 listopada 2010r. Pozwany został zapoznany z tym wezwaniem w dniu 12 listopada 2010r., ale odmówił jego przyjęcia, a oświadczenie o tym złożył w obecności głównej księgowej spółki (...). Niewątpliwie więc pozwany w dniu 12 listopada 2010r. został wezwany do zapłaty kwoty z tytułu niedoboru. Nie budzi też wątpliwości, że część tej kwoty, a mianowicie 101 830,61 zł., była następnie dochodzona niniejszym pozwem. Zatem i kwota ostatecznie zasądzona przez Sąd w wyroku obejmuje kwotę żądaną w wezwaniu do zapłaty z dnia 12 listopada 2010r. Na rozprawie apelacyjnej w dniu 22 października 2013r. pozwany wysunął dwa zastrzeżenia dotyczące powstania po jego stronie obowiązku zapłaty odsetek. Pierwsze z nich dotyczyło momentu powstania obowiązku zapłaty roszczenia głównego. Otóż pozwany podnosił, że wezwanie do zapłaty wystosowane do niego przed wszczęciem postępowania sądowego było oparte na wekslu, który został przez Sąd zdyskontowany jako podstawa odpowiedzialności, stąd też nie można twierdzić, że na tej podstawie pracownik już wówczas był zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda. Nadto podkreślano, że do momentu wyrokowania, a właściwie do przedstawienia opinii przez biegłego ds. rachunkowości nie była znana wysokość szkody. Zatem nie można żądać naprawienia szkody w okresie, w którym nie istniała pewność co do jej wysokości. Innymi słowy pozwany nie był zobowiązany do zapłaty na rzecz powoda do momentu w którym przesądzono o podstawie jego odpowiedzialności i jej zakresie. Nie jest to pogląd poprawny. I dlatego z zarzutami tymi nie sposób się zgodzić. Jak wynika z materiału dowodnego sprawy podstawą zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 89 635,83 zł,. nie był weksel, a stosowne przepisy kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej pracowników za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Ponadto wysokość wyrządzonej szkody była pozwanemu znana już w momencie jej wyrządzenia. Dłużnik wiedział już w dniu 1 grudnia 2010r. nie tylko to, wobec kogo ma wykonać zobowiązanie pieniężne, ale także i to w jakiej wysokości. Jakkolwiek ostateczna wysokość szkody została ustalona w opinii biegłego ds. rachunkowości, ale nie ulega wątpliwości, że wezwanie do zapłaty z dnia 12 listopada 2010r. obejmuje także niedobór ustalony przez biegłego. Wynika to zarówno z treści wezwania do zapłaty jak i treści opinii. Zatem wymagalność roszczenia zasądzonego wyrokiem przypada na dzień 1 grudnia 2010r. W wyroku z dnia z dnia 4 października 1995r. Sąd Najwyższy wyraził jednoznaczny pogląd, że oddalenie powództwa w części obejmującej żądanie odsetek ustawowych stanowi rażące naruszenie art. 481 § 1 i 2 k.c., jeżeli została zasądzona należność główna. Konstrukcja tego przepisu daje podstawę do przyjęcia, że prawo do odsetek przysługuje z mocy samej ustawy. Przy zasądzeniu należności głównej, a więc po wykazaniu samej zasadności roszczenia, odsetki za czas opóźnienia przysługują z mocy samej ustawy, stanowiąc swego rodzaju sankcję wobec niespełnienia świadczenia w terminie. ( II PRN 10/95, OSNP 1996/8/116).

Pozwany podnosił również, że zasądzenie odsetek byłoby nadużyciem prawa ze strony powoda i w ten sposób naruszałoby art. 8 k.p. Powód dochodził bowiem roszczenia z nieważnego weksla, pozwanemu nie udowodniono winy umyślnej w powstaniu niedoboru, a nieprzyznanie przez Sąd Okręgowy odsetek jest sprawiedliwe i uwzględnia specyfikę sprawy i położenie pracownika, który jest słabszą stroną stosunków prawy. Argumenty te są całkowicie chybione. Zgodnie z art. 8 k.p. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego, a takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. W okolicznościach faktycznych przedmiotowej sprawy zarzutu naruszenia art. 8 k.p. nie można podzielić. Na naruszenie zasad współżycia społecznego lub nadużycie przysługującego wierzycielowi prawa może powoływać się ten tylko, kto sam stosuje się do wynikających z art. 8 k.p. klauzul generalnych, a przy tym podniesienie zarzutu naruszenia art. 8 k.p. wymaga jednoczesnego wskazania okoliczności uzasadniających twierdzenie o niezgodności czynienia użytku z prawa z zasadami współżycia społecznego lub jego społeczno-gospodarczym przeznaczeniem. Nie sposób dostrzec by żądanie odsetek od sprawcy szkody, który wbrew obowiązkowi dbałości o interesy pracodawcy i wbrew nałożonemu nań obowiązku wyliczenia się z powierzonego mienia dopuścił do powstania niedoboru – stanowiło naruszenie którejś z klauzul generalnych. Odsetki są „zwykłym” świadczeniem przysługującym wierzycielowi w związku z opóźnieniem dłużnika. Prawo do odsetek za czas opóźnienia podlega zrealizowaniu nawet wtedy, gdy wskutek niewykonania zobowiązania przez dłużnika wierzyciel nie poniósł żadnej szkody. To, czy pracownik umyślnie czy nieumyślnie spowodował szkodę nie ma zatem znaczenia dla zasądzenia odsetek, skoro należą się one niezależnie od winy dłużnika, a nawet w razie jej braku. Ponadto odpowiedzialność pozwanego wynika z art. 124 kp. Sąd Okręgowy ustalił, że pozwany odpowiada za szkodę, która powstała w mieniu powierzonym. To ustalenie Sądu Okręgowego nie było kwestionowane przez żadną ze stron i jest wiążące. Umniejszanie więc odpowiedzialności osoby, która zobowiązała się do nadzoru nad mieniem i do jego ochrony byłoby naruszeniem art. 8 kp. Na pozwanym ciążył obowiązek szczególny, obowiązek dbałości o powierzone mu mienie pracodawcy i pozwany z tego obowiązku się nie wywiązał. Twierdzenie, że pracownik jako słabsza strona stosunku pracy winien być traktowany ulgowo nie jest zatem w tym konkretnym przypadku uzasadnione i skuteczne. Ponadto ustawodawca nie wyłączył stosowania art. 481 k.c. w sprawach z zakresu prawa pracy. Nie uznał zatem obowiązku wypłaty odsetek jako nadmiernego czy niesprawiedliwego obciążenia pracownika. ( por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 2004 r. I PK 602/03 OSNP 2005/5/64). Reasumując poczynione rozważania powód miał prawo do odsetek z tytułu opóźnienia w spełnieniu przez pozwanego świadczenia – naprawienia szkody. Z uwagi na wyznaczony w wezwaniu do zapłaty z 12 listopada 2010 r. termin do końca tego miesiąca, w opóźnieniu pozwany pozostawał od 1 grudnia 2010 r. Od tej też daty powodowej spółce należały się odsetki od zasądzonego roszczenia głównego tj. od kwoty 89 635,83 zł. do dnia zapłaty. Stąd też Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił pkt 1 i 2 wyroku Sądu Okręgowego i utrzymał w mocy nakaz zapłaty z 20 lutego 2012 r. także w zakresie ustawowych odsetek od kwoty 89 635,83 zł. od dnia 1 grudnia 2010 r. do dnia zapłaty.

Powód w apelacji kwestionował także rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego odnośnie kosztów sądowych i kosztów procesu. Sąd pierwszej instancji zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5 008,80 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu, nakazał także ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa tytułem wynagrodzenia biegłego kwotę 372,60 zł. od powoda i 2 732,50 zł. od pozwanego, jak również tytułem części nieziszczonej opłaty od zarzutów on nakazu zapłaty kwotę 278,30 zł od powoda. Część owej opłaty obciążającej pozwanego w wysokości 2 040,70 zł. przejął na rzecz Skarbu Państwa. W uzasadnieniu podał, że dokonał stosownego rozdzielnia kosztów procesu w oparciu o art. 100 k.p.c. W apelacji skarżący, wskazując, że de facto Sąd pierwszej instancji nie wyjaśnił podstaw takiego rozdzielenia kosztów, podniósł również, iż, mając na względzie treść art. 100 k.p.c., rozstrzygnięcie w tym zakresie jest obarczone błędem. Biorąc pod uwagę stosunek żądania pozwu do zasądzonej kwoty powód wygrał sprawę w 88,03%, a tym samym pozwany przegrał w 11,97%. W takim też stosunku powinny być rozliczone koszty procesu, które łącznie wyniosły 13 814,70 zł. Z arytmetycznych wyliczeń wynika, że powoda obciążają one do kwoty 1 653,61 zł, w sytuacji gdy rzeczywiście poniósł on je w wysokości 6 890,60 zł. Zatem winien otrzymać zwrot 5 236,99 zł gdy Sąd Okręgowy zasądził kwotę 5 008,80 zł. W podobnym stosunku należało ustalić obciążenie z tytułu wynagrodzenia biegłego i części nieziszczonej opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty.

W tym zakresie Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: Zgodnie z art. 100 k.p.c. w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Zatem Sąd może rozdzielić koszty, zasądzając zwrot ich części od jednej strony na rzecz drugiej - stosownie do wyniku sprawy. W tym celu dokonuje się zsumowania oddzielnie wszystkich kosztów poniesionych przez każdą ze stron, a potem łącznie przez obie strony. Jeżeli strona była zwolniona od kosztów sądowych, oddzielnie zlicza się sumę tych kosztów, gdyż należą się Skarbowi Państwa. Następnie ustala się proporcję (ułamek), w jakiej każda ze stron uległa w procesie co do roszczenia głównego. W takim samym ułamku każda z nich powinna partycypować w pokryciu łącznej kwoty kosztów oraz nieuiszczonych kosztów sądowych. W niniejszej sprawie powód dochodził kwoty 101 830,61 zł zaś na jego rzecz zasądzono sumę 89 635,83 zł. Stosunek żądania do wygranej wynosi zatem dokładnie 88,0244%. W apelacji powód przyjął stosunek 88,03%. Jednakże w ocenie Sądu Apelacyjnego przepis art. 100 k.p.c. nie wymaga aż takiej dokładności, a nawet wówczas zasadnym byłoby przyjęcie stosunku 88,02%. Dlatego też w zupełności wystarczającym i oddającym wynik sprawy jest stosunek 88%, zwłaszcza, że, jak wynika z analizy zaskarżonego wyroku, został on przyjęty przez Sąd Okręgowy. Oznacza to, że pozwany przegrał proces w 88% a powód w 12%. Z zestawienia kosztów przedstawionego przez powoda wynika, że podniósł on je w następującej wysokości: wynagrodzenie pełnomocnika w podwójnej stawce wyliczonej w oparciu o § 11 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (j.t. Dz.U.2013.490 z zm.) – 5 700 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa – 17 zł, opłata od pozwu – 1273 zł i koszty dojazdów pełnomocnika na rozprawy – 200,60 zł. Łącznie 6 890,60 zł. W przypadku pozwanego wyłożył on jedynie opłatę od zarzutów od nakazu zapłaty w wysokości 1 500 zł. Zsumowane koszty obu stron wyniosły więc 8 390,60 zł. Niezasadnym przy tym jest wliczenie do nich, jak uczynił to apelujący, kosztów wynagrodzenia biegłego i opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty, od której był zwolniony pozwany. Poniósł je bowiem Skarb Państwa. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 3 grudnia 2010 r. (I CZ 115/10 OSNC-ZD 2011/2/46) „w skład kosztów procesu wchodzą koszty określone w art. 98 § 2 lub 3 k.p.c., do których należą także poniesione przez stronę koszty sądowe, tj. opłaty i wydatki. Z art. 98 § 2 k.p.c. wynika, że jeżeli koszty sądowe nie zostały poniesione przez stronę, tj. zostały tymczasowo "skredytowane" przez Skarb Państwa, to nie są objęte pojęciem kosztów procesu”. Mając na względzie globalną sumę kosztów procesu poniesionych przez strony i wynik sprawy należy uznać, że w pierwszej instancji pozwanego obciąża obowiązek zwrotu tych kosztów w kwocie 7 383,72 zł., a powoda 1006,87 zł. Skoro powód wyłożył kwotę 6 890,60 zł. to należy mu się zwrot w wysokości 5 883,72 zł. Jednakże w apelacji domagał się on zasądzenia z tego tytułu sumy 5 236,99 zł. Stad też Sąd Apelacyjny, będąc związany wnioskiem apelacyjnym zmienił na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzeczenie Sądu Okręgowego zawarte w pkt 3 jego wyroku i przyznał powodowi tą właśnie kwotę tytułem zwrotu kosztów procesu za pierwszą instancję.

Apelujący wnosił również o zmianę postanowień zawartych w pkt 4,5 i 6 wyroku Sądu Okręgowego w zakresie kosztów sądowych. Sąd orzekł o ściągnięciu – w stosunku do wyniku sprawy – od pozwanego i powoda kosztów wynagrodzenia biegłego i opłaty od zarzutów od nakazu zapłaty, które w toku postępowania zostały „skredytowane” przez Skarb Państwa. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz.U.2010.90.594 z zm.) kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W tym przypadku zastosowanie ma zasada stosownego rozliczenia kosztów, odpowiedniego do wyniku sprawy. Jak już wyżej wskazano należy przyjąć, że powód wygrał proces w 88 %. Wysokość nieuiszczonej opłaty od zarzutów on nakazu zapłaty (pozwany był zwolniony od obowiązku jej poniesienia ponad kwotę 1 500 zł na mocy postanowienia Sądu Okręgowego z 15 maja 2012 r.) wyniosła 2 319 zł. Zatem powoda obciąża ona w kwocie 278,30 zł.. Podobnie jest w przypadku wynagrodzenia biegłego – zostało ono pokryte przez Państwo w kwocie 3 105,10 zł, z czego powoda obciąża kwota 372,60 zł. Takież też sumy nakazał Sąd pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa. Wyliczenia przedstawione w apelacji bazują na odmiennym stosunku określającym wynik sprawy, przyjętym przez skarżącego na 88,03%. Jak już wspomniano Sąd Okręgowy przyjął jednak ów stosunek jako 88%, co w pełni zasługuje na akceptację Sądu Apelacyjnego. Dlatego też w tym zakresie apelacja powoda podlegała na podstawie art. 385 k.p.c. oddaleniu.

O kosztach postępowania drugoinstancyjnego Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. Zdecydował, że powód uległ w nieznacznej części swego żądania (apelacja została oddalona tylko co do rozstrzygnięcia w zakresie kosztów sądowych), tak że zasadnym jest włożenie na pozwanego obowiązku zwrotu wszystkich kosztów procesu. Ich wysokość wynika z przedstawionego spisu i składają się na nie: wynagrodzenie pełnomocnika, opłata skarbowa od pełnomocnictwa, opłata od apelacji i koszty dojazdu pełnomocnika do Sądu Apelacyjnego w Łodzi.

Z uwagi na powyższe orzeczono jak w sentencji.