Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Lucyna Guderska (spr.)

del. SSO Mariola Mastalerz

Protokolant: sekr. sądowy Aleksandra Słota

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2013 r. w Łodzi

sprawy T. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 20 kwietnia 2011 r., sygn. akt: IX U 85/11;

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

III AUa 983/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 grudnia 2010r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił T. K. praw do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji T. K. domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury, wnosząc o uwzględnienie w stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 7 maja 1971r. do 4 listopada 1976r. i od 15 października 1978r. do 14 kwietnia 1985r. w (...) Sp. z o.o. w S..

Wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2011r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie. Apelacja ubezpieczonego od powyższego wyroku została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 24 maja 2012r.

W sprawie tej ustalono, że T. K. urodzony (...), w okresie od 1 lipca 1968r. do 31 marca 1999r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...) w S., poprzednika (...) Sp. z o.o. w S., w tym od 7 maja 1971r. do 4 listopada 1976r. i od 15 października 1978r. do 14 kwietnia 1985r. na stanowisku rozdzielcy-planisty. Do jego obowiązków należało pilotowanie detali w toku procesu technologicznego, a w szczególności planowanie, który z nich ma trafić na określone stanowisko pracy, przemieszczanie detali między stanowiskami wewnątrz wydziału, w tym przemieszczanie elementów z magazynu do wydziału, ostateczna kontrola jakości wykonanego elementu oraz przewiezienie go do brygady montażowej, a także wykonywanie czynności biurowych. Wnioskodawca przez większość czasu pracy przebywał na hali produkcyjnej, gdzie pracowali tokarze, wiertacze, ślusarze, spawacze, malarze i pracownicy transportu. Zdarzały się sytuacje, gdy wnioskodawca wykonywał swą pracę poza halą produkcyjną. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udowodnił staż pracy w wymiarze 30 lat, 5 miesięcy i 26 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 9 lat, 2 miesięcy i 16 dni. Organ rentowy nie uznał bowiem jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia na stanowisku rozdzielcy-planisty, tj. od 7 maja 1971r. do 4 listopada 1976r. i od 15 października 1978 r. do 14 kwietnia 1985r.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy oddalił odwołanie wnioskodawcy, uznając, że nie legitymuje się on wymaganym 15-letnim okresem w szczególnych warunkach, gdyż w spornych okresach nie pełnił stale i w pełnym wymiarze czasu dozoru inżynieryjno-technicznego nad pracownikami wykonującymi pracę w szczególnych warunkach, tj. nie wykonywał prac w wyszczególnionych w wykazie A, dziale XIV pkt 24 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Sąd Apelacyjny oddalił apelację wnioskodawcy po przeprowadzeniu uzupełniającego dowodu z zeznań świadków na okoliczność charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, ustalając, że w spornych okresach nadzorował pracę robotników transportu na wydziale produkującym ciężkie urządzenia metalowe, takie jak zbiorniki ciśnieniowe, elementy konstrukcyjne; wydawał polecenia podległym mu pracownikom, co konkretnie mają robić; pracował w hali, w której nie miał swojego wydzielonego pomieszczenia, a ponadto wykonywał również czynności biurowe poza halą produkcyjną. W ocenie Sądu Apelacyjnego, wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie praca na stanowisku rozdzielcy-planisty i zakres jego obowiązków nie odpowiadała zakresowi prac dozoru inżynieryjno-technicznego nad pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach ani kontroli międzyoperacyjnej i kontroli jakości produkcji, których mowa we wspomnianym wykazie A dziale XIV pkt 24, przeto jego zatrudnienie nie może być zakwalifikowane jako praca w szczególnych warunkach. Pracę wykonywaną przez wnioskodawcę na stanowisku rozdzielcy-planisty „trudno zakwalifikować jako pracę charakteryzującą się znaczną szkodliwością dla zdrowia, znacznym stopniem uciążliwości, tym bardziej że stanowisko planisty wnioskodawca objął po stwierdzeniu znacznego ubytku słuchu na wyraźne zalecenie lekarza medycyny pracy, a więc z założenia była to praca nie wiążąca się ze znaczną szkodliwością dla zdrowia. Praca na stanowisku planisty, nawet w sąsiedztwie stanowisk, gdzie wykonywana była praca w szczególnych warunkach nie jest pracą wymienioną w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 1983r. Z tego też względu wykonywanie takiej pracy nie uprawnia do uzyskania emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Na skutek skargi kasacyjnej ubezpieczonego Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2013r. uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi i sprawę przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd stwierdził, że skarga kasacyjna jest usprawiedliwiona tylko ze względu na brak wystarczającego materiału dowodowego w stopniu niezbędnym do wydania prawidłowego wyroku. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zabrakło odniesienia się i prawniczej oceny wydanego skarżącemu świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach zatrudnienia. Wartość dowodową tego dokumentu należy ocenić w kontekście twierdzeń skarżącego, że wypłacano mu dodatek za szkodliwe warunki pracy. Dokument ten wymaga dokonania oceny prawnej w zakresie prawdziwości wskazanych w nich faktów, jak i prawidłowości podstawy prawnej. Precyzyjnego wyjaśnienia wymaga ocena spornych okresów zatrudnienia skarżącego na gruncie pkt 24 Wykazu A działu XIV załącznika do rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r., który obejmuje zarówno kontrolę międzyoperacyjnej lub kontrolę jakości produkcji i usług, a także sprawowanie dozoru inżynieryjno-technicznego na oddziałach i wydziałach, w których wykonywane są prace wymienione w wykazie. Prace takie mogły polegać zarówno na sprawowaniu kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług lub dozoru inżynieryjno-technicznego nad pracownikami, którzy wykonywali szczególne zatrudnienie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd drugiej instancji nie może poprzestać na ogólnikowym uznaniu, że zatrudnienie skarżącego na stanowisku rozdzielcy-planisty „nie odpowiadały zakresowi prac dozoru inżynieryjno- technicznego nad pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach kontroli międzyoperacyjnej i kontroli jakości produkcji, o których mowa w wykazie A dziale XIV pkt 24", ale powinien precyzyjnie uzasadnić orzeczoną odmowę negatywną ocenę prawną.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy Sądowi Okręgowemu w Łodzi do ponownego rozpoznania.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 398 ²⁰ k.p.c. Sąd Apelacyjny związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Zasada ta obowiązuje nie tylko sąd, ale i strony, które nie mogą skutecznie oprzeć skargi kasacyjnej – od wyroku wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy – na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną przez Sąd Najwyższy.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył tego, czy obowiązki wnioskodawcy na stanowisku rozdzielcy - planisty można zakwalifikować jako wykonywane co najmniej jednej z tych form zatrudnienia, uwzględnianego jako szczególne zatrudnienie dla celów emerytalnych. Rozpoznając skargę kasacyjną ubezpieczonego Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że odmowa uznania szczególnej natury prawnej spornych okresów zatrudnienia wymaga precyzyjnego wykazania, że obowiązki pracownicze skarżącego nie polegały na sprawowaniu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług ani dozoru inżynieryjno-technicznego nad pracownikami, którzy wykonywali szczególne zatrudnienie. Sąd Najwyższy wskazał wprawdzie, że pozbawiona racji jest teza skarżącego, iż zaliczenie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do stażu zatrudnienia wymaganego do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym było uzależnione jedynie od przebywania w szkodliwym dla zdrowia środowisku pracy, podczas gdy powinno być także i przede wszystkim wykonywaniem konkretnego zatrudnienia przy pracach wymienionych w załączniku do rządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. Nie każdy bowiem pracownik, który sprawuje jakikolwiek prace na wydziałach (oddziałach), na których podstawowe wykonywane są prace szczególne wymienione w wykazie do tego rozporządzenia, był zatrudniony w szczególnych warunkach pracy w rozumieniu tego aktu prawnego, ale w szczególności tylko ten, który sprawował stałą i w pełnym wymiarze kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno-techniczny nad pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach.

Zastosowanie się do wskazówek Sądu Najwyższego wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, gdyż Sąd zobligowany jest ustalić skonkretyzowane okoliczności wykonywania przez wnioskodawcę w spornych okresach pracy w szczególnych warunkach.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd pierwszej instancji przeprowadzi postępowanie dowodowe na okoliczność, czy praca wykonywana przez T. K. w trakcie zatrudnienia od 7 maja 1971r. do 4 listopada 1976r. i od 15 października 1978r. do 14 kwietnia 1985r. w (...) Sp. z o.o. w S. spełniała przesłanki wskazane w wykazie A dziale XIV pkt 24, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i czy może być zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach. Dopiero to ustalenie i ocena pozostających w dyspozycji Sądu Okręgowego dowodów pozwoli na zajęcie stanowiska, co do skuteczności ubiegania się przez wnioskodawcę o emeryturę z tytułu pracy w szczególnych warunkach.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego w myśl art. 108 § 2 k.p.c.