Treść orzeczenia III AUa 1434/12 - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

III AUa 1434/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Łodzi z 2013-09-10

Sygn. akt: III AUa 1434/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

SSA Mirosław Godlewski

Protokolant: st.sekr.sądowy Kamila Tomasik

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2013 r. w Łodzi

sprawy C. W., M. P., M. G., Z. W., W. J., S. J., P. S., A. W. przy udziale M. T. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o podleganie obowiązkowi ubezpieczenia,

na skutek apelacji M. G., S. J., Z. W., A. W., C. W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 3 listopada 2011 r., sygn. akt: VIII U 82/11,

1. oddala apelację;

2. zasądza na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. od M. G., S. J., Z. W., A. W., C. W. kwoty po 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję.

Sygn. akt III AUa 1434/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 grudnia 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że C. W. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 marca 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

Decyzją z dnia 11 stycznia 2011 r. organ rentowy stwierdził, że M. P. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 marca 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

Decyzją z dnia 13 stycznia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. G. (wcześniej W.) z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum(...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 marca 2005 r. do 31 lipca 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 31 lipca 2005 r.

Decyzją z dnia 12 stycznia 2011 r. organ rentowy stwierdził, że Z. W. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 maja 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

Decyzją z dnia 16 grudnia 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że W. J. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 kwietnia 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

Decyzją z dnia 3 stycznia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że S. J. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 marca 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

Decyzją z dnia 10 stycznia 2011 r. organ rentowy stwierdził, że P. S. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 marca 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

Decyzją z dnia 7 stycznia 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że A. W. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. nie podlega jako zleceniobiorca obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. ubezpieczeniu emerytalnemu, ubezpieczeniom rentowym i ubezpieczeniu wypadkowemu od 1 marca 2005 r. do 30 września 2005 r. oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 czerwca 2005 r. do 30 września 2005 r.

W uzasadnieniach w/w decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawcy C. W., M. P., M. G., Z. W., W. J., S. J., P. S., A. W. byli zgłaszani przez płatnika składek M. T. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych tj. emerytalnego, rentowych, wypadkowego i do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z kodem tytułu ubezpieczenia - osoba wykonująca umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług i praca jest wykonywana w siedzibie lub w miejscu prowadzenia działalności zleceniodawcy. Organ rentowy wskazał, że w/w ubezpieczeni jednocześnie prowadzili własną działalność gospodarczą oraz, że z w/w tytułu w okresie zgłoszeń do ubezpieczeń jako zleceniobiorcy zgłaszali się jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacali wyłącznie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dodał nadto, że w trakcie kontroli na okoliczność pracy ubezpieczonych na podstawie umów zlecenia w Centrum (...) M. T. (1) przedłożono jedynie umowy zlecenia podpisane ze zleceniobiorcami, w których nie określono jakie czynności wnioskodawcy mieli wykonać w ramach tych umów i nie wskazano ilości pracy jaka miała być wykonana oraz listy płac za miesiące, na które opiewały umowy nie zawierające podpisów wnioskodawców. Natomiast nie zostały przedłożone miesięczne rachunki do umowy zlecenia, miesięczne zestawienia potwierdzające pobranie przez wnioskodawców ulotek czy raporty dotyczące ilości rozdanych ulotek. ZUS wskazał, że z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia wnioskodawcy mieli osiągać bardzo niskie wynagrodzenie tj. 100 zł brutto miesięcznie, tym samym podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywania umowy zlecenia są znacznie niższe niż najniższe obowiązujące podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W myśl bowiem art. 18 ust. 8 o systemie ubezpieczeń społecznych, w brzmieniu obowiązującym do 26 grudnia 2008 r., podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą stanowiła zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Najniższe obowiązujące ubezpieczonych podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wynosiły: za miesiące od marca 2005 r. do maja 2005 r. - 1443,28 zł, od czerwca 2005 r. do sierpnia 2005 r. - 1449,27 zł, wrzesień 1391,12 zł. Mając powyższe na uwadze ZUS wskazał, że podpisanie umów zlecenia i zgłoszenie w/w ubezpieczonych do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorców w firmie Centrum (...) było czynnościami pozornymi tj. nie dla wykonywania pracy, a miało na celu jedynie uniknięcie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od znacznie wyższych podstaw ich wymiaru z tytułu prowadzonej przez ubezpieczonych pozarolniczej działalności gospodarczej. Zatem w ocenie organu rentowego tytułem do objęcia wnioskodawców obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi w okresach zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej.

Odwołania od powyższych decyzji dotyczących C. W., M. P., M. G., Z. W., S. J., P. S. oraz A. W. złożył M. T. (1) i wskazał, że prowadzone działania promocyjne na rzecz Centrum (...)podjęte przez w/w zatrudnionych na umowę zlecenie miały faktycznie miejsce i nie były to działania mające na celu uchylenie się od obowiązku opłacania składek od znacznie wyższych podstaw ich wymiaru z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Dodał, że w wyniku przeprowadzonej akcji promocyjnej znacznie wzrosła sprzedaż prowadzonych usług od miesiąca września 2005 r., która jest wykazana w Podatkowej Księdze Przychodów i Rozchodów jak również w księdze ewidencji przychodów - i stanowi niezaprzeczalny dowód na celowość przeprowadzonych działań reklamowo – promocyjnych.

Odwołania od w/w decyzji złożyli C. W., M. P., M. G., Z. W., W. J., S. J. , P. S. i A. W.. Odwołujący się wskazali , że nie zgadzają się z decyzjami organu rentowego, gdyż pracę swoją wykonywali sumiennie roznosząc i rozwożąc ulotki promujące pracodawcę. Dodali , że do 31 października 2005 r. stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązywało prawo wyboru z tytułu zbiegu ubezpieczeń, z czego skorzystali a zatem nie zawierali fikcyjnych umów zlecenia w celu uniknięcia płacenia składek z działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 219 kpc Sąd postanowił sprawy o sygnaturach VIII U 83/11, VIII U 276/11, VIII U 277/11, VIII U 269/11, VIIIU 270/11, VIII U 273/11, VIII U 274/11, VIII U 268/11, VIII U 147/11, VIII U 272/11, VIII U 275/11, VIII U 278/11, VIII U 271/11 , WVI U 279/11 połączyć ze sprawą VIII U 82/11 i sprawy rozpoznać łącznie pod sygn. akt VIIIU 82/11.

Sąd Okręgowy w Łodzi wyrokiem z dnia 3 listopada 2011 r oddalił odwołania i zasądził od odwołujących się na rzecz organu rentowego koszty zastępstwa procesowego i ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany C. W. od dnia 31 grudnia 1998 r. do 1 maja 2007 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą w postaci transportu osobowego. Przedmiotowa działalność była głównym źródłem uzyskiwania dochodów. W 2005 r. osiągnął roczny przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości 22743, 42 zł.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 marca 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Od 1 marca 2005 r. ubezpieczony został zgłoszony przez Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznym, to jest emerytalnego, rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 czerwca 2005 r. z tytułu zawartej umowy zlecenia. Z ubezpieczeń tych został wyrejestrowany od dnia 1 października 2005 r.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia C. W. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...) Terapeutycznego w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 700 zł. Zgodnie z umową wynagrodzenie miało być rozliczane w okresach miesięcznych w ostatnim dniu każdego miesiąca kalendarzowego. We wskazanej wyżej umowie nie określono jakie dokładnie czynności miał wykonać odwołujący się oraz nie wskazano ilości pracy jaką miał wykonać.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek C. W. na ubezpieczenia społeczne za miesiące od marca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące marca 2005 r. do maja 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł.

Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany M. P. od dnia 31 grudnia 1998 r. do 1 maja 2007 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą w postaci transportu osobowego. Przedmiotowa działalność była głównym źródłem uzyskiwania jego dochodów.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 marca 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. Od 1 marca 2005 r. ubezpieczony został zgłoszony przez Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznym, to jest emerytalnego, rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 czerwca 2005 r. z tytułu zawartej umowy zlecenia. Z ubezpieczeń tych został wyrejestrowany od dnia 1 listopada 2005 r.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia M. P. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 700 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W..

Z tytułu zawartej umowy zlecenia skarżący według rachunków rozliczenia pracy otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: od marca 2005 r. do maja 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do września 2005 r. - 68,28 zł.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek M. P. na ubezpieczenia społeczne za miesiące od marca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące marca 2005 r. do maja 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł.

Odwołująca się i jednocześnie zainteresowana M. G. (W.) od 14 lutego 2003 r. do 7 września 2006 r. prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą w między innymi w postaci działalności pomocniczej związanej z ubezpieczeniami i funduszami emerytalno - rentowymi na podstawie wpisu do ewidencji. Przedmiotowa działalność była głównym źródłem uzyskiwania jej dochodów.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołująca się od dnia 1 marca 2005 r. dokonała zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Od 1 marca 2005 r. ubezpieczona została zgłoszona przez Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznym, to jest emerytalnego, rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 czerwca 2005 r. z tytułu zawartej umowy zlecenia. Z ubezpieczeń tych została wyrejestrowana od dnia 1 sierpnia 2005 r.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia M. G. (W.) zobowiązała się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 600 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W..

Z tytułu zawartej umowy zlecenia według rachunków rozliczenia pracy otrzymywała wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: od marca 2005 r. do maja 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do lipca 2005 r. - 68,28 zł.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek M. G. (W.) na ubezpieczenia społeczne za miesiące od marca 2005 r. do lipca 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiące marca 2005 r. do maja 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwiec 2005 r., lipiec 2005 r. w wysokości 81,29 zł.

Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany Z. W. od dnia 15 października 1990 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie transportu osobowego. Przedmiotowa działalność była głównym źródłem uzyskiwania jego dochodów.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 maja 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Od 1 maja 2005 r. ubezpieczony został zgłoszony przez Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznym, to jest emerytalnego, rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 czerwca 2005 r. z tytułu zawartej umowy zlecenia. Z ubezpieczeń tych został wyrejestrowany od dnia 1 października 2005 r.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia Z. W. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 500 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W..Z tytułu zawartej umowy zlecenia według rachunków rozliczenia pracy otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: maj 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do września 2005 r. - 68,28 zł.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek Z. W. na ubezpieczenia społeczne za miesiące od maja 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc maj 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwiec 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł.

Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany W. J. od dnia 31 grudnia 1998 r. do 1 marca 2009 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie transportu osobowego. Przedmiotowa działalność była głównym źródłem uzyskiwania jego dochodów.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 kwietnia 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Od 1 kwietnia 2005 r. ubezpieczony został zgłoszony przez Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznym, to jest emerytalnego, rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 czerwca 2005 r. z tytułu zawartej umowy zlecenia. Z ubezpieczeń tych został wyrejestrowany od dnia 1 października 2005 r.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia W. J. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 600 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W..

Z tytułu zawartej umowy zlecenia według rachunków rozliczenia pracy otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: kwiecień - maj 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do września 2005 r. - 68,28 zł.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek W. J. na ubezpieczenia społeczne za miesiące od kwietnia 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc kwiecień 2005 r. i maj 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwiec 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł.

Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany S. J. od 31 grudnia 1998 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w postaci transportu osobowego. Przedmiotowa działalność jest głównym źródłem uzyskiwania jego dochodów.

Za 2005 r. wyżej wymieniony osiągnął przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w kwocie 37.231,58 zł i dochód w kwocie 15.696,48 zł.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 marca 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Od 1 marca 2005 r. ubezpieczony został zgłoszony przez Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, to jest emerytalnego, rentowych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 czerwca 2005 r. z tytułu zawartej umowy zlecenia. Z ubezpieczeń tych został wyrejestrowany od dnia 1 października 2005 r.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia S. J. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 700 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W..

Z tytułu zawartej umowy zlecenia według rachunków rozliczenia pracy otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: marzec - maj 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do września 2005 r. - 68,28 zł.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek S. J. na ubezpieczenia społeczne za miesiące od marca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc marzec 2005 r. i maj 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwiec 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł. (okoliczności bezsporne)

Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany P. S. od dnia 31 grudnia 1998 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w postaci transportu osobowego. Przedmiotowa działalność jest głównym źródłem uzyskiwania jego dochodów.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 marca 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia P. S. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 700 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W..

Z tytułu zawartej umowy zlecenia według rachunków rozliczenia pracy otrzymywał wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: marzec - maj 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do września 2005 r. - 68,28 zł.
-: Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek ubezpieczonego na ubezpieczenia społeczne za miesiące od marca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc marzec 2005 r. i maj 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwiec 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł.
-: Odwołujący się i jednocześnie zainteresowany A. W. od dnia 28 listopada 2000 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w postaci transportu osobowego. Przedmiotowa działalność jest głównym źródłem uzyskiwania jego dochodów.

Z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej odwołujący się od dnia 1 marca 2005 r. dokonał zgłoszenia jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego.

Na podstawie wskazanej umowy zlecenia A. W. zobowiązał się do wykonania czynności polegających na promocji działalności Centrum (...)w Ł. za wynagrodzeniem brutto w wysokości 700 zł. Pozostałe punkty umowy były tożsamej treści co w umowie zlecenia zawartej z ubezpieczonym C. W. .

Z tytułu zawartej umowy zlecenia według rachunków rozliczenia pracy otrzymywał

wynagrodzenie miesięczne w wysokościach netto:

-: marzec - maj 2005 r. - 70,42 zł,
-: od czerwca 2005 r. do września 2005 r. - 68,28 zł.

Płatnik składek wykazał podstawy wymiaru składek A. W. na ubezpieczenia społeczne za miesiące od marca 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 100,00 zł, na ubezpieczenie zdrowotne za miesiąc marzec 2005 r. i maj 2005 r. w wysokości 83,74 zł, a za miesiące czerwiec 2005 r. do września 2005 r. w wysokości 81,29 zł.

Odwołujący się M. T. (1) pozarolniczą działalność gospodarczą prowadził od 1 września 1995 r. pod nazwą Niepubliczne Medyczne Studium (...) z siedzibą w Ł.. Od 1996 r. rozpoczął również działalność pod nazwą Centrum (...). Studium (...) miało uprawnienia szkoły publicznej, natomiast Centrum (...)stanowiło formę działalności bardziej autorską i niepubliczną. Studium (...) kształciło terapeutów. Od czerwca 2005 r. Niepubliczne Medyczne Studium (...) z siedzibą w Ł. przestało istnieć. Centrum, które funkcjonuje aktualnie ma charakter pomocy psychologicznej. Przed 2005 r. M. T. (1) nie zatrudniał na podstawie umowy zlecenia pracowników przeznaczonych do roznoszenia ulotek. Wówczas tylko i wyłącznie wyżej wymieniony sam roznosił ulotki. Ponadto korzystający z terapii Centrum sami polecali je innym osobom. W 2005 r. Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł. w miesiącach: styczniu, lutym - nie zatrudniało osób świadczących usługi polegające na roznoszeniu ulotek w celach reklamujących firmę zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. Natomiast w miesiącu marcu zatrudniało sześciu wymienionych pracowników, w kwietniu - ośmiu, w maju i czerwcu - dziewięciu, w lipcu - ośmiu, w sierpniu i wrześniu – siedmiu. W 2006 r. M. T. (1) nie zatrudniał żadnych ze wskazanych wyżej pracowników, lecz sam zajmował się roznoszeniem ulotek. W okresie od czerwca 2005 r. do września 2005 r. M. T. (1) uzyskał przychód z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w kwocie 44.926.03 zł /118.018,37-73.092,34/, a koszt uzyskania przychodu wyniósł 52.498,27 zł / 127.095,53-74.597,26/, dochód czyli w konsekwencji strata wyniósł - 7.572,24 zł / 44.926.03 -52.498,27/. Najniższe obowiązujące ubezpieczonych podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej wynosiły: za miesiące od marca 2005 r. do maja 2005 r. - 1443,28 zł, od czerwca 2005 r. do sierpnia 2005 r. - 1449,27 zł, wrzesień 1391,12 zł. W sierpniu 2010 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził kontrolę w zakresie prawidłowości i rzetelności obliczania, potrącania i opłacania składek oraz zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł.. W kontrolowanym okresie spółka zgłosiła do ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umów zlecenia łącznie około 9 osób, które równocześnie prowadziły działalność gospodarczą, z 7 osób spośród wymienionych wyrejestrowano z ubezpieczeń w dniu 1 października 2005 r. Z wyjaśnień kontrolowanych zleceniobiorców wynikało, że głównym ich zadaniem miało być roznoszenie ulotek reklamujących działalność Centrum (...) M. T. (1) z siedzibą w Ł.. W czasie kontroli ZUS firma nie przedłożyła dokumentacji w postaci miesięcznych zestawień potwierdzających pobieranie ulotek bądź raportów dotyczących ilości rozdanych ulotek bądź danych osób, które miały być klientami Centrum dzięki roznoszonym ulotkom.

W tak ustalonym stanie faktycznym opartym na dowodzie z zeznań świadków J. L., B. K. (1), P. Ś., M. C. (1), M. C. (2), R. M., D. S., M. S., dowodzie z zeznań odwołujących się i na dowodzie z dokumentów Sąd uznał, iż roszczenia odwołujących się nie zasługują na uwzględnienie Sąd odmówił wiary zeznaniom odwołujących się M. T. (1), C. W., M. G. (W.), Z. W., W. J., P. S., M. P., S. J. na okoliczność faktycznego wykonywania przez nich spornych umów zlecenia, uznając iż nie znajdują, one oparcia w zebranym pozostałym w sprawie materiale dowodowym, szczegółowo uzasadniając swoje stanowisko w tym względzie w pisemnych motywach uzasadnienia orzeczenia.

Oceniając zeznania M. G. (W.) Sąd podniósł w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia, iż odwołująca się przyznała, że nie kwitowała nigdzie ilości pobieranych ulotek i nie była nigdzie rozliczania z wykonania pracy, to jest z faktycznego ich dostarczenia potencjalnym klientom, a tym samym z promowania Centrum. Nie była w stanie podać imienia i nazwiska kobiety, od której pobierała ulotki. Odwołująca się wskazała w zeznaniach, że nie składała żadnych rachunków, podczas gdy otrzymała od płatnika pięć rachunków, które podpisała. Jako powód zawarcia umowy podała, chęć uzyskania dodatkowego źródła dochodów, podczas gdy, dochód z umowy zlecenia u wszystkich ubezpieczonych stanowiła jedynie kwota rzędu 68 - 70 zł miesięcznie. Wskazała ponadto, iż zmusiła ją do tego trudna sytuacja osobista, gdyż w tym czasie rozstawała się z mężem, straciła stałą pracę, nie odprowadzając nawet podatku do Urzędu Skarbowego, gdyż jej dochody podpadały pod kwotę zwolnioną z podatku, koncentrując się na ratowaniu małżeństwa.

Natomiast z zeznań P. S. wynika zdaniem Sądu wprost okoliczność, że zawarł umowę zlecenia z M. T. (1) po to, by móc płacić mniejsze składki na ubezpieczenia społeczne. Zeznał on również, że z roznoszonych ulotek nie rozliczał się w żaden sposób. Nie potrafił wskazać nawet przybliżonej liczby ulotek, które miał otrzymywać od zleceniodawcy wskazując, że było ich 100 bądź może 150. Nigdzie nie kwitował ilości pobranych ulotek i nie rozliczał się z pracodawcą z pobranych ulotek. Nie interesowało go jaka była cena roznoszenia ulotek u innych pracodawców. Zeznał, że ulotki pobierał zawsze od A. T. i zajmowały one jedną paczkę. Jako powód zawarcia umowy wskazał, też chęć uzyskania dodatkowego źródła dochodów.

Oceniając zeznania Z. W., Sąd uznał, iż nie pamiętał on dokładnie w jakim miejscu pobierał ulotki i zeznał, że pobierał je prawdopodobnie z Centrum na P., lecz w przeciwieństwie do twierdzeń innych wnioskodawców, w tym P. S., zeznał, że zawsze sam pobierał ulotki, które zajmowały nie jedną paczkę, lecz kilka. Nie potrafił podać nawet w przybliżeniu ile sztuk ulotek otrzymywał. Nie pamiętał dokładnie od kogo otrzymywał wynagrodzenie. Nie pamiętał, by w jakikolwiek chociaż sposób było sprawdzane przez zleceniodawcę, że rozdał faktycznie ulotki. Podobnie jako powód zawarcia umowy wskazał, chęć uzyskania dodatkowego źródła dochodów.

Podobne wnioski zdaniem Sądu wypływały z zeznań pozostałych odwołujących się, którzy nie pamiętali liczby pobieranych ulotek , nie rozliczali się z ich rozdawania a nawet nie pamiętali wysokości uzyskanego wynagrodzenia z tytułu zawartych umów zlecenia.

M. T. (1) natomiast w swoich zeznaniach przyznał, zdaniem Sądu , że nie rozliczał się z odwołującymi się w zakresie ilości roznoszonych ulotek i nie był w stanie podać choćby jednego nazwiska osoby, która przyszła na warsztaty organizowane przez Centrum Psychologio - Terapeutyczne dzięki roznoszonym przez ubezpieczonych ulotkom. W tej sytuacji Sąd odmówił zeznaniom ubezpieczonych mocy dowodowej, wziąwszy pod uwagę całokształt materiału dowodowego zebranego w niniejszej sprawie.

Natomiast o tym, że ubezpieczeni nie byli zainteresowani realizacją zawartych umów zleceń świadczą zdaniem Sądu zeznania przesłuchanych świadków.

Świadek J. L. (1) nie potrafiła nawet wskazać czego dotyczyły ulotki i jaka była ich ilość. Świadek zeznała, również, że rozdała ulotki dostarczone przez Z. W., ale nie rozliczyła się z nim, ani z ilości rozdanych ulotek, ani finansowo za ich rozdanie (k. 84 - 85). Powyższe świadczy o tym, że Z. W. nie był tak naprawdę zainteresowany zrealizowaniem umowy zlecenia.

Świadek B. K. (1) również nie potrafiła nawet wskazać czego dotyczyły ulotki i przyznała wprost, że „się im nie przyglądała, bo była zajęta swoją pracą" (k. 85). Świadek zeznała, jedynie że P. S. zostawił ulotki na stoliku, nie zeznała, że zostały one rozdane klientom. W ocenie Sądu jest natomiast oczywiste, że samo zostawienie ulotek na stoliku nie oznacza zgodnie z treścią zawartej umowy zlecenia promocji Centrum (...) M. T. (1).

Podobnie świadek P. Ś. zeznał, że wnioskodawca - zainteresowany P. S. zostawiał jedynie ulotki w siedzibie prowadzonego przez niego klubu tenisowego, bez wręczania ich konkretnym osobom, tak by mogły się zapoznać z ich treścią to jest z działalnością Centrum (...). Świadek przyznał, że nawet nie oglądał ulotek i że następnie sprzątaczka wyrzuciła wszelkie pozostawione ulotki do kosza na śmieci.

Świadek M. C. (2) zeznała podobnie jak wyżej wymieniony świadek, że Z. W. jedynie położył tylko raz we wskazanym przez nią miejscu ulotki to jest też nie wręczał ich konkretnym osobom, by mogły się zapoznać z ich treścią. Świadek również nie wiedziała nawet czego dotyczyły ulotki, (k. 86)

Świadek R. M. i D. S. zeznali też, że Z. W. tylko przynosił i zostawiał ulotki bądź na bufecie baru piwnego bądź w warsztacie samochodowym, nie rozdawał ich klientom, ulotki nie były liczone, nie rozliczał się finansowo z właścicielem baru, czy warsztatu, co również świadczy o tym, że nie był zainteresowany faktycznym realizowaniem umowy zlecenia. Ulotki nie rozdane były wyrzucane do kosza. (k. 82)

Świadek M. C. (1) zeznał, że nie liczył ilości ulotek, które zostawiał u niego w zakładzie wnioskodawca P. S., który również nie mówił ile jest ulotek.

(...) nie rozliczali się też z rozdanych ulotek, (k. 85)

Świadek M. S. zeznał, że trzy razy wnioskodawca - zainteresowany S. J. miał przy sobie jakieś ulotki, lecz nie pamiętał, czy było to w 2005, czy 2006 roku. Ponadto ulotki te nie dotyczyły działalności M. T. (1), lecz siłowni, fitness klubu na D..

Świadek A. T. przyznała, że dawała ludziom ulotki nie zapisując ich ilości i nie rozliczając z wykonanej usługi, zaś zarówno wcześniej jak i potem jej mąż zajmował się reklamowaniem działalności.

Powołując się na treść przepisów art. 6 ust. 1 , art. 13 , art. 9 ust. 2, w brzmieniu obowiązującym do 31 października 2005 r , art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. (Dz. U. Nr 137, poz. 887, ze zm ), art. 734 § 1 kc, art. 83 § 1 kc , oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd uznał, iż przedmiotowe umowy zlecenia zawarte z odwołującymi się są nieważne, z uwagi na pozorność i nie wywołują tym samym żadnych skutków w prawie ubezpieczeniowym w szczególności nie rodzą tytułu ubezpieczenia społecznego.

Zdaniem Sądu zebrany materiał dowodowy w sprawie jednoznacznie wskazuje , iż przedmiotowe umowy zostały zawarte przez odwołujących się jedynie w celu uzyskania drugiego tytułu ubezpieczenia społecznego aby uniknąć opłacania składek z tytułu działalności gospodarczej. Natomiast celem zawarcia przedmiotowych umów przez M. T. (1) było umożliwienie odliczenia wykazanych wynagrodzeń z przychodów firmy. Za pozornym charakterem w/w umów przemawia zdaniem Sądu to, iż odwołujący się byli zgłaszani z tytułu zawartych umów do ubezpieczeń społecznych, natomiast z tytułu prowadzonych działalności gospodarczych jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. Odwołujący się nie rozliczali się ani z ilości pobranych ulotek reklamowych ani z ilości rozdanych ulotek, nie sporządzali żadnych raportów z wykonanej pracy , czyli w żaden sposób ich praca nie była kontrolowana przez zleceniodawcę. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartych umów zlecenia stanowiły kwoty 100 zł i poniżej tej kwoty. Przed 2005 r i po zmianie przepisu art. 9 ustawy systemowej zleceniodawca nie zatrudniał żadnych osób do roznoszenia ulotek a zatem z tego faktu wynika brak potrzeby po stronie zleceniodawcy do zawierania takich umów, który w niniejszej sprawie w żaden sposób nie udowodnił, że ta forma reklamy rzeczywiście pomogła w promocji jego działalności . Wszyscy odwołujący się uzyskiwali prawie jednakowe wynagrodzenie w okresie objętym spornymi umowami rzędu 70 zł miesięcznie, bez względu na ilość roznoszonych ulotek . Wysokość natomiast wynagrodzenia, wskazuje zdaniem Sądu na to, że nie mogło ono stanowić żadnego znaczącego źródła dochodu dla odwołujących się w tym czasie ani w żaden sposób przyczynić się do powiększenia dochodów odwołujących się i ich rodzin.

Ponadto za pozornym charakterem w/w umów przemawia zdaniem Sądu również to, że umowy te dotyczą okresu czasu do 30 września 2005 r kiedy to obowiązujący przepis art. 9 ust. 2 ustawy systemowej dawał możliwość wyboru tytułu ubezpieczenia w razie zbiegu kilku tytułów bez względu na wysokość podstawy wymiaru składek. Natomiast po zmianie w/w przepisu od listopada 2005 r. M. T. takich umów już z odwołującymi się nie zawierał, gdyż wówczas odwołujący się zobowiązani by byli do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne od co najmniej minimalnej podstawy wymiaru składek z działalności gospodarczej.

Powyższy wyrok zaskarżyli apelacjami : A. W., C. W., S. J., M. G., Z. W.. Wszyscy apelujący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i objęcie ich ubezpieczeniem społecznym z tytułu zawartych umów zlecenia.

A. W. w swojej apelacji podniósł, iż nie zgadza się z oceną wiarygodności świadków oraz z uznaniem fikcyjności jego pracy. Podał, że przed zawarciem umowy ze zleceniodawcą M. T. (1) udał się do oddziału ZUS z zapytaniem, czy jeśli w myśl ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych art 9 ust.2 zawrze umowę zlecenia na kwotę niższą niż dochody z działalności gospodarczej którą prowadzi i jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wybierze tą niższą kwotę, to czy będzie w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Po otrzymaniu odpowiedzi twierdzącej , iż jedyną konsekwencją jego decyzji będzie zmniejszenie podstawy do wypłaty emerytury, którą miałby otrzymać w ustawowym terminie , i takie działanie nie stoi w sprzeczności do obowiązującego prawa, zawarł przedmiotową umowę zlecenia.

Ponadto skarżący podniósł, iż świadkowie nie zostali zaprzysiężeni i Sąd uznał składane przez świadków zeznania za nie wiarygodne. Wszyscy świadkowie natomiast zdaniem skarżącego potwierdzili iż pamiętają roznoszących ulotki. Natomiast nie pamiętają treści ulotek lub co się z tymi ulotkami stało. W uzasadnieniu apelacji skarżący zawarł polemikę ze stanowiskiem Sądu zaprezentowanym na poszczególnych stronach uzasadnienia orzeczenia oraz powołał się na korzystny wyrok Sądu Okręgowego w stosunku do jednego ze zleceniobiorców zatrudnionych w przedmiotowym Centrum. C. W. w swojej apelacji podniósł takie same argumenty jak A. W. , stwierdzając, iż nie zgadza się z oceną wiarygodności świadków oraz z oceną fikcyjności jego pracy.

Identyczną w treści, co A. W. i C. W. złożył apelację S. J..

Natomiast M. G. w swojej apelacji podniosła, iż z roznoszonych ulotek nie miała obowiązku rozliczania się a jej decyzja o podjęciu współpracy była związana z osiągnięciem dodatkowych dochodów, gdyż dochód z prowadzonej działalności był zbyt niski i były jej potrzebne dodatkowe dochody. Podniosła, iż nie miała na celu unikania odprowadzania obowiązkowych składek z tytułu ubezpieczenia rentowego, emerytalnego ,zdrowotnego i nieobowiązkowego chorobowego.

Z. W. w swojej apelacji zarzucił rozstrzygnięciu Sądu I instancji sprzeczność z zebranymi materiałami dowodowymi a istotnymi ustaleniami sądu w sprawie przyjęcia że odpłatna umowa zlecenia zawarta pomiędzy nim a Centrum (...)reprezentowanym przez p. M. T. (1) była zawarta dla pozoru, oraz twierdzenie że nie wykonywał on żadnych prac na rzecz płatnika , co zostaje w dużej sprzeczności z zeznaniami powołanych świadków, oraz opinią p. M. T. (1).

Ponadto skarżący podniósł iż nie zgadza się z oceną wiarygodności powołanych świadków.

W uzasadnieniu swojej apelacji skarżący podniósł, iż podpisał umowę zlecenia na czas określony od dnia 01.05.2005r., do dnia 30.09.2005r.za wynagrodzeniem, zobowiązując się tym do promowania Centrum (...)w sposób wskazany przez zleceniodawcę M. T. (1). Zawarcie przedmiotowej umowy w świetle art. 9 ust. 2 ustawy o systemie nie było sprzeczne z prawem ani nie stanowiło obejścia dokonanie zgłoszenia do obowiązkowych i dobrowolnych ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia i w ten sposób skorzystania z przewidzianej w ustawie możliwości najkorzystniejszego wyboru dla niego wnoszenia tych ubezpieczeń.

Apelujący podniósł iż dołączał do akt sprawy kopie rachunków za wykonane prace Na tej podstawie były płacone wynagrodzenia za wykonaną pracę. Natomiast miejscem spotkań było Centrum (...)mieszczące się przy ulicy (...) i tam były pobierane materiały reklamowe, a niekiedy otrzymywał je od państwa T. , gdy woził ich taksówką . Natomiast paczka ulotek mogła liczyć ok. 100-150 sztuk ,co też zostało pominięte w ustaleniach Sądu a zawsze starał się sumiennie wywiązywać ze swoich obowiązków.

Skarżący podniósł iż świadkowie w osobach J. L. (1), M. C. (2), R. M. i D. S. zeznali że przychodził i prosił o możliwość zostawienia ulotek w ich miejscu pracy, w których mogły się z nimi zapoznać osoby postronne, które je brały lub je otrzymywały a zatem wszyscy świadkowie potwierdzili iż go pamiętają , jak przynosił ulotki. Po za tym zdaniem skarżącego , świadkowie ci nie byli powołani w celu dostarczenia dowodu na treści zawarte w ulotkach jakie przyjmowali w swoich miejscach pracy, a na fakt ich roznoszenia przez apelującego , co świadczyć może że praca przez niego wykonywana była sumiennie. Ponadto ulotki były też rozdawane w jego taksówce klientom korzystającym z usług oraz wkładane do skrzynek pocztowych. Natomiast nie jest w stanie powiedzieć ile osób skorzystało z tych ulotek, ponieważ jedni biorą z ciekawości, a natomiast inni automatycznie je wyrzucają .

Zdaniem apelującego zeznania przedstawionych powyżej świadków potwierdzają to że praca była przez niego wykonywana i nie była fikcją oraz umowa zawarta z zleceniodawcą nie była pozorna.

Skarżący nie zgodził się również z oceną Sądu zakresie znikomego znaczenia wynagrodzenia z umów zlecenia , gdyż przy niskich zarobkach jakie były w tym okresie na taksówce każda zarobiona złotówka dodatkowo miała bardzo duże znaczenie w budżecie domowym.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacje nie zasługują na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest kwestia objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi , odwołujących się od zaskarżonych decyzji, z tytułu zawartych przez nich umów zlecenia.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998r (t.j. Dz. U. z 2009r Nr 205, poz. 1585, ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.:

1. osobami wykonującymi pracę nakładczą (pkt. 2 ust. 1 art. 6);

2. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami" (pkt. 4 ust. 1 art. 6);

3. osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność (pkt. 5 ust. 1 art. 6).

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczenia został określony w art. 13 i w przypadku zleceniobiorców następuje od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy (pkt. 2), a w przypadku osób prowadzących działalność pozarolniczą - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności (pkt. 4).

Z mocy art. 9 ust. 2 ustawy o systemie , osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.

Zgodnie z art. 9 ust. 2a ( obowiązującym od 1 listopada 2005 r ) osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (tj. wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług) - prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 - podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Może ona dobrowolnie, na swój .wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4.

Sąd I instancji w pisemnych motywach uzasadnienia swojego rozstrzygnięcia dokonał wszechstronnej oceny charakteru prawnego zawartych przez odwołujących się umów zlecenia w odniesieniu do w/w przepisów i w szczególności w aspekcie wady oświadczenia woli jaka jest pozorność w świetle art. 83 § 1 kc.

Zdaniem Sądu pozorność tych czynności prawnych prowadząca do ich nieważności oprócz szczegółowych aspektów odnoszących się do każdej z zawartych umów, wynika z całokształtu okoliczności towarzyszących ich zawarciu ich zawarciu , warunków i sposobu ich ewentualnej realizacji oraz zmian podstawy prawnej kwalifikacji wykonywanych czynności z tytułu ubezpieczeń społecznych odwołujących się, w zależności od zmiany przepisów w tym zakresie.

Stanowisko to znajduje w pełni uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz przeprowadzonych w niej dowodów.

Nieuzasadnione zatem jest stanowisko stron skarżących zawarte w apelacji a dotyczące nieprawidłowej oceny Sadu, sprzecznej z zebranym materiałem dowodowym w zakresie fikcyjnego charakteru zawartych umów zlecenia oparta na nieprawidłowej ocenie zeznań świadków.

Ze szczegółowych ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, opartych na dokumentach zgromadzonych w aktach rentowych z kontroli ZUS oraz z zeznań odwołujących się i świadków , wynika że w okresie objętym zaskarżonymi decyzjami od, najwcześniejszego okresu wymienionego w tych decyzjach odwołujący się zawarli z Centrum prowadzonym przez M. T. (1) umowy zlecenia, których przedmiot był jednakowy i dotyczył rozprowadzenia ulotek reklamujących Centrum .

Na podstawie w/w umów odwołujący się mieli wykonywać prace polegające na rozprowadzeniu ulotek reklamujących działalność Centrum.

Natomiast z treści art.734 § 1 kc wynika, iż przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Słuszne jest stanowisko Sądu I instancji, iż w okresie objętym zaskarżonymi decyzjami obowiązywał w zakresie regulacji podstawy ubezpieczenia w razie zbiegu tytułu do takiego ubezpieczenia z działalności gospodarczej i umowy zlecenia, przepis art. 9 ust. 2 ustawy o systemie , który przewidywał możliwość wyboru tytułu ubezpieczenia. Sytuacja taka uległa zmianie dopiero od 1 listopada 2005 r w przypadku umów zlecenia , gdy został dodany art. 9 ust. 2a , który uzależnił możliwość podlegania tytułowi z umowy zlecenia od podstawy wymiaru składek. A zatem Sąd I instancji prawidłowo przeanalizował kwestię zawierania przedmiotowych umów w kontekście zmiany w/w przepisu i stanowisko stron skarżących, iż nie dokonał szczegółowej analizy konkretnego ubezpieczonego w tym względzie jest nieuzasadnione .

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o systemie obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne , które na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia (… ). A zatem z w/w regulacji prawnej wynika, iż podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o prace zlecenia przede wszystkim jest związane z jej faktycznym wykonywaniem.

A zatem Sąd ocenił ważność przedmiotowych umów pod względem wady oświadczenia woli jaką jest pozorność , przyjmując iż przedmiotowe umowy były zawarte jedynie dla pozoru w celu uniknięcia przez odwołującego się płacenia znacznie wyższych składek z działalności gospodarczej a przez zleceniodawcę w celem umożliwienia odliczenia wykazywanych wynagrodzeń od przychodów firmy.

Oceniają całokształt zebranych w sprawie dowodów w szczególności w świetle zarzutów apelacji, które stanowią jedynie polemikę z pisemnymi motywami uzasadnienia orzeczenia Sądu I instancji, trudno się z takim stanowiskiem nie zgodzić.

Zgodnie z treścią art. 83 § 1 kc nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem z w/w przepisu wynika, iż łącznie muszą wystąpić następujące elementy takiej wady: oświadczenie woli musi być złożone dla pozoru , musi być złożone drugiej stronie a adresat takiego oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru.

O pozorności przedmiotowych umów zlecenia zawartych pomiędzy odwołującym się a zleceniodawcą świadczy to, jak słusznie podniósł Sąd I instancji w uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia iż odwołujący się byli zgłaszani z tytułu zawartych umów do ubezpieczeń społecznych, natomiast z tytułu prowadzonych działalności gospodarczych jedynie do ubezpieczenia zdrowotnego. Odwołujący się nie rozliczali się ani z ilości pobranych ulotek reklamowych ani z ilości rozdanych ulotek, nie sporządzali żadnych raportów z wykonanej pracy , czyli w żaden sposób ich praca nie była kontrolowana przez zleceniodawcę. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zawartych umów zlecenia stanowiły kwoty 100 zł i poniżej tej kwoty. Przed 2005 r i po zmianie przepisu art. 9 ustawy systemowej zleceniodawca nie zatrudniał żadnych osób do roznoszenia ulotek a zatem z tego faktu wynika brak potrzeby po stronie zleceniodawcy do zawierania takich umów, który w niniejszej sprawie w żaden sposób nie udowodnił, że ta forma reklamy rzeczywiście pomogła w promocji jego działalności . Wszyscy odwołujący się uzyskiwali prawie jednakowe wynagrodzenie w okresie objętym spornymi umowami rzędu 70 zł miesięcznie, bez względu na ilość roznoszonych ulotek . wysokość natomiast wynagrodzenia, wskazuje zdaniem Sądu na to, że nie mogło ono stanowić żadnego znaczącego źródła dochodu dla odwołujących się w tym czasie ani w żaden sposób przyczynić się do powiększenia dochodów odwołujących się i ich rodzin.

Natomiast odwołujący się w swoich zeznaniach podali , że ich praca nie polegała na roznoszeniu ulotek reklamujących działalność Centrum. Wszystkie umowy są standardowe zawierane według jednego wzoru. Ponadto uzyskiwane przez zleceniodawcę dochody świadczą również o pozorności przedmiotowych umów, gdyż Centrum nie miało finansowego uzasadnienia, z uwagi na osiągane straty do zatrudnienia takiej ilości pracowników. Centrum nie przedstawiła żadnych dowodów w postaci ilości pozyskanych klientów przez skarżących.

Ponadto o pozornym charakterze, zawartych umów, świadczyć może również brak rozliczenia pomiędzy Centrum a skarżącym z kosztów prowadzonej przez nich pracy w ramach zawartych umów jak chociażby koszt dojazdu do miejsc rozniesienia ulotek , dojazdu do miejsca ich pobrania.

Ponadto słusznie uznał Sąd Okręgowy , iż całokształt okoliczności jakie towarzyszyły zawarciu przedmiotowych umów w szczególności zmiana tytułu prawnego dokonywana przez strony na przestrzeni kilku lat, uzależniona od zamiany przepisów dotyczących objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, z umów zlecenia, niska podstawa wymiaru składek z tytułu przedmiotowych umów świadczy o ich pozornym charakterze.

Ocena natomiast zarzutów apelacji nie pozwala uznać, iż precyzyjne i szczegółowe argumenty Sądu I instancji w zakresie dokonanej oceny charakteru przedmiotowych umów są nieuzasadnione .

Natomiast argumentacja skarżących zawarta w ich apelacjach nie stanowi żadnego uzasadnionego zarzutu w stosunki do dokonanej przez Sąd i instancji wszechstronnej analizy stanu faktycznego i jego oceny prawnej.

Przede wszystkim nie zasługuje na uwzględnienie podnoszony w apelacji zarzut nieprawidłowego przesłuchania przez Sąd I instancji świadków, z powodu braku ich zaprzysiężenia przez Sąd . Z treści protokołu rozprawy z dnia 13 września 2011r wynika, iż świadkowie zostali prawidłowo przesłuchani przez Sąd I instancji , zgodnie z obowiązującymi w tym względzie przepisami postępowania i zostali zwolnieni od składania przyrzeczenia za zgodą stron ( art. 267 kpc ). A zatem zarzut ten w żaden sposób nie może wpływać na ocenę braku prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Również w żaden sposób na taka ocenę nie może wpływać podnoszona przez skarżących w apelacji okoliczność, nieprawidłowego uznania przez Sąd I instancji, iż otrzymane wynagrodzenie z umów zlecenia nie stanowiło dla nich źródła dochodu. Kwoty rzędu kilkudziesięciu złotych z tytułu wynagrodzeń z przedmiotowych umów, jak prawidłowo uznał Sad I instancji jakkolwiek stanowiły źródło dochodów, to jednak o bardzo znikomym znaczeniu i nie mogły stanowić żadnego znaczącego źródła finansowania zarówno w odniesieniu do kosztów utrzymania chociażby poniesienia przez większość odwołujących się kosztów paliwa związanych z prowadzeniem taksówek , czy też żywności lub opłat związanych z kosztami zamieszkiwania.

Nie może stanowić również żadnego uzasadnionego zarzutu apelacyjnego w zakresie braku pozornego charakteru w/w umów podnoszona przez strony skarżące w apelacji okoliczność, iż rzetelnie i sumiennie wykonywali swoje obowiązki wynikające z roznoszenia ulotek w sytuacji czego potwierdzeniem są zeznania wszystkich przesłuchanych świadków.

Jakkolwiek z zeznań przesłuchanych świadków wynika, iż odwołujący się roznosili ulotki to jednak nie można uznać, iż wywiązywali się z umów zlecenia w sposób sumienny i rzetelny w sytuacji gdy z zeznań świadków J. L., B. K. i M. C. , odwołujący się przynosili ulotki do placówek w których pracowali świadkowie i zostawiali je nie interesując się dalszym losem tych ulotek czy zostały rozdawane innym osobom czy też nie.

Ponadto sama okoliczność roznoszenia ulotek nie ma decydującego znaczenia dla braku pozornego charakteru przedmiotowych umów w sytuacji ich pozorującego znaczenia.

Podobne stanowisko na gruncie umów o pracę zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 maja 2013r. w sprawie I UK 649/12 ( nie publikowanym ), w którym podał, iż czynności faktyczne pozorujące realizację umów o prace , podjęte nie w związku z wypełnianiem obowiązków wynikających z treści tej umowy , lecz mające na celu uwiarygodnienie na zewnątrz pozornych oświadczeń woli ( art. 83 § 1 kc ) nie świadczą o tym, że pracownik podjął pracę i ją wykonywał a pracodawca te pracę przyjmował i wypłacał za nią wynagrodzenie.

Odniesienie powyższego stanowiska na grunt niniejszej sprawy pozwala uznać iż odwołujący się poprzez roznoszenie ulotek , pozorowali realizacje umów zlecenia nie mając na celu realizacje tych umów a jedynie uwiarygodnienie na zewnątrz pozornych oświadczeń woli w celu uniknięcia płacenia składek z tytułu faktycznie wykonywanej w tym czasie działalności gospodarczej. Natomiast prowadzący Centrum poprzez zawarcie przedmiotowych umów zmierzał jedynie do realizacji własnych celów odliczenia kosztów wynagrodzeń od przychodów Centrum, gdyż zarówno przed zawarciem umów jak i po ich wygaśnięciu był w stanie sam roznosić ulotki, bez sankcjonowania tych czynności określoną formą prawną .

Na marginesie należy wskazać, iż przede wszystkim strony skarżące w tym miejscu nie wzięły pod uwagę , że w niniejszej sprawie występują należności publiczno prawne finansowane przez wszystkich ubezpieczonych w razie zaistnienia po stronie któregokolwiek z odwołujących się ryzyka ubezpieczeniowego. A zatem opłacanie niskich składek w razie wystąpienia takiego ryzyka stwarza automatycznie sytuacje finansowania takiego ryzyka przez wszystkich ubezpieczonych, płacących należne składki na ubezpieczenia społeczne.

Nie można również podzielić argumentacji odwołujących się, iż Sąd I instancji naruszył reguły zawarte w art. 233 kpc poprzez to, że uczynił ubezpieczonym zarzut, iż wybrali tytuł ubezpieczenia z powodu opłacania niższych składek, w sytuacji gdy każdy podmiot dąży do obniżenia kosztów a obowiązujące przepisy na to zezwalały.

Wszystkie wyżej wymienione rozważania wskazują, iż pomimo wykonywania tych czynności miały one charakter wyłącznie pozorny wykorzystujący istniejącą lukę w przepisach prawa.

Na marginesie należy wskazać, iż przedmiotowe umowy są również nie zgodne z zasadami współżycia społecznego, w którym to względzie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 stycznia 2008 r w sprawie III UK 75/07, które to stanowisko należy w pełni podzielić w odniesieniu do niniejszych umów.

Z tych wszystkich względów uznając apelacje za bezzasadne orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 kpc w związku z § 12 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz U z 2002 r Nr. 163 poz. 1349 ).

Dodano: 17 lutego 2014, Opublikował(a): Dorota Szubska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny w Łodzi
Osoba, która wytworzyła informację: Jacek Zajączkowski, Mirosław Godlewski
Data wytworzenia informacji: 10 września 2013