Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska (spr.)

Sędziowie: SSA Mirosław Godlewski

SSA Anna Szczepaniak-Cicha

Protokolant: stażysta Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2013 r. w Łodzi

sprawy I. M.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego - Oddział (...) w Ł. P. Terenowa w Z.

o wysokość renty rodzinnej,

na skutek apelacji I. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 8 sierpnia 2012 r., sygn. akt: VIII U 1832/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1466/12

UZASADNIENIE

Decyzją z 1 marca 2012 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego Oddział (...) w Ł. P. Terenowa w Z. - powołując się na treść art. 32, art. 28 ust. 3 i 4 oraz art. 6 pkt 10 a ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników - odmówił I. M. podjęcia wypłaty części uzupełniającej renty rodzinnej w pełnej wysokości z uwagi na fakt, iż małżonek wnioskodawczyni C. M. jest użytkownikiem gospodarstwa rolnego, a ubezpieczona zawarła związek małżeński po ustaleniu prawa do renty rodzinnej.

W odwołaniu od tej decyzji I. M. wniosła o jej zmianę i podjęcie od 1 czerwca 2003 r. wypłaty całości części uzupełniającej renty rodzinnej podnosząc, że zaskarżona decyzja jest niezgodna z treścią przepisu art. 28 ust. 4 pkt 3 w/w ustawy, gdyż pobierała rentę rodzinną po zmarłej matce od 16 roku życia, natomiast w związku małżeńskim z C. M. pozostaje od 1996 r., a skoro mąż jest właścicielem gruntów nabytych przed zawarciem małżeństwa z ubezpieczoną i prowadzi na nich działalność rolniczą, przeto nie ma podstaw do zawieszenia części uzupełniającej renty rodzinnej, do której uprawniona jest odwołująca.

Zaskarżonym wyrokiem z 8 sierpnia 2012r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie.

Sąd I instancji ustalił, że I. M., urodzona (...), pobierała od 17 marca 1990r. rentę rodzinną po zmarłej w dniu 17 marca 1990 roku matce W. P. z KRUS przyznaną decyzją z 29 maja 1990 r. na stałe .

I. M. nabyła w drodze spadku po matce 1/6 część udziału w gospodarstwie rolnym.

W dniu 10 lutego 1996 r. odwołująca zawarła związek z C. M.. Ojciec męża odwołującej - C. M. syn S., zmarł (...)r .

Mąż odwołującej - C. M. podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy jako rolnik od 16 października 1995 r. Mąż odwołującej jest posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni 1,40 ha, które odziedziczył po swoich zmarłych rodzicach. Rodzice męża odwołującej nie pozostawili żadnego testamentu, ani też nie przepisali gospodarstwa na żadne z trojga swoich dzieci, a postępowania spadkowego po ich śmierci nie przeprowadzono. Mąż odwołującej i jego rodzeństwo podzielili zgodnie pomiędzy sobą gospodarstwo rolne po swoich rodzicach. Mąż skarżącej cały czas prowadził i nadal prowadzi działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym odziedziczonym po jego zmarłych rodzicach i opłaca z tego tytułu podatek rolny oraz składki na ubezpieczenie w KRUS. Posiadaczami pozostałych gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego po zmarłych rodzicach męża odwołującej są pozostali spadkobiercy C. M., tzn. jego brat i siostra.

W karcie gospodarstwa rolnego w skład, którego wchodzą grunty rolne użytkowane przez męża odwołującej, figuruje jego ojciec tj. C. M. syn S., a także wpisano, że gospodarstwo rolne ma powierzchnię fizyczną 11,39 ha fiz., w tym przeliczeniowe 14,03 ha.

Decyzją z 7 maja 2003 r. wstrzymano I. M. od dnia 1 czerwca 2003 r. prawo do pobierania części uzupełniającej renty rodzinnej w pełnej wysokości z powodu posiadania przez odwołującą gospodarstwa rolnego .

Odwołująca nigdy nie pracowała i nie pracuje ani w odziedziczonym przez nią po matce gospodarstwie rolnym, ani w odziedziczonym przez jej męża gospodarstwie rolnym, ponieważ jest inwalidką w stopniu umiarkowanym. Wszystkie prace związane z prowadzeniem działalności rolnej w gospodarstwie rolnym wykonuje jej mąż C. M..

Decyzją z 31 lipca 2003 r. przyznano I. M. od 1 lipca 2003 r. prawo do pobierania części uzupełniającej renty rodzinnej w połowie z uwagi na prowadzenie działalności rolniczej z małżonkiem C. M., który nie ma ustalonego prawa do renty lub emerytury i nie spełnia warunków do uzyskania emerytury lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i podlega ubezpieczeniu emerytalno - rentowemu z mocy ustawy.

Aktem notarialnym z 14 maja 2004 r. Rep. A 2269/2004 C. i I. małżonkowie M. ustanowili rozdzielność majątkową .

Decyzją z 14 czerwca 2004 r. organ rentowy po rozpoznaniu wniosku I. M. z 17 maja 2004 r. odmówił jej podjęcia wypłaty świadczenia w pełnej wysokości na podstawie art. 28 ust. 4 pkt 3 ustawy z 20 grudnia 1990 r. w związku z tym, że jej współmałżonek jest właścicielem gospodarstwa rolnego .

W dniu 13 lutego 2012 r. wpłynęło do organu rentowego pismo odwołującej (nadane na poczcie 8 lutego 2012 r.), w którym zakwestionowała decyzję wstrzymującą wypłatę części uzupełniającej renty rodzinnej z 7 maja 2003 r. oraz decyzję z 14 czerwca 2004 r. odmawiającą podjęcia wypłaty tego świadczenia w pełnej wysokości i wniosła o wypłatę świadczenia w pełnej wysokości z wyrównaniem od daty wstrzymania.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie I. M. nie jest zasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Sąd podniósł, że poza sporem jest, iż I. M. odziedziczyła po matce 1/6 gospodarstwa rolnego i od 16 roku życia z tytułu niezdolności do pracy pobierała jako osoba uprawniona rentę rodzinną z KRUS. Związek małżeński natomiast ubezpieczona zawarła z C. M. w 1996 r., przy czym jej mąż od 16 października 1995 r. podlega jako rolnik z mocy ustawy pełnemu ubezpieczeniu rolniczemu oraz nadal prowadzi działalność rolniczą w gospodarstwie rolnym odziedziczonym po jego zmarłych rodzicach, które nabył w 1995 r., a więc przed zawarciem związku małżeńskiego ze skarżącą.

Sąd wskazał, że zgodnie z przepisami art. 32, art. 28 ust. 3 i art. 28 ust. 4 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników do zawieszenia wypłaty części uzupełniającej renty rodzinnej rolniczej, zastosowanie mają te same zasady, jakie stosuje się w przypadku zawieszenia emerytury rolniczej lub renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy. W związku z tym część uzupełniająca renty rodzinnej jest zawieszona, jeżeli uprawniona do renty rodzinnej pełnoletnia osoba jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni powyżej 1 ha fizycznego lub 1 ha przeliczeniowego lub takie gospodarstwo posiada jej małżonek.

Zdaniem tego Sądu, odwołująca nie spełniła warunku zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, ponieważ posiadaczem gospodarstwa rolnego odziedziczonego po zmarłych rodzicach, w którym nadal prowadzi działalność rolniczą jest małżonek odwołującej. Ponieważ po śmierci rodziców męża odwołującej nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe, mąż skarżącej nie posiada dokumentów dotyczących prawa własności (współwłasności) gospodarstwa rolnego i w związku z tym jest tylko posiadaczem samoistnym użytkowanych gruntów.

Sąd podkreślił, że definicja zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej do celów zawieszania świadczeń emerytalno-rentowych została zawarta przez ustawodawcę w art. 28 ust. 4 cyt. wyżej ustawy, zgodnie z którym emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego i nie prowadzi działu specjalnego, nie licząc wymienionych w tym przepisie gruntów. Część uzupełniająca renty rodzinnej może być zatem zawieszona, gdy uprawniona do tego świadczenia osoba pełnoletnia nie zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej w rozumieniu powołanej ustawy tzn. gdy rencista lub jego małżonek jest właścicielem, współwłaścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni ponad 1 ha lub przekraczającej 1 ha przeliczeniowy użytków rolnych bądź prowadzi dział specjalny w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd wskazał, że skarżąca otrzymuje rentę rodzinną przysługującą po zmarłej matce, ale renta ta nie jest jednak świadczeniem, o jakim mowa w art. 28 ust. 4 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Przepis art. 28 ust. 4 pkt 3 ustawy, na który powołuje się skarżąca, należy interpretować w powiązaniu z art. 6 pkt 10 a ustawy. Art. 28 ust. 4 pkt 3 ustawy nawiązuje bowiem w swojej treści do ustalenia prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia, a to zostało przez ustawodawcę w sposób jasny zdefiniowane. Definicja ta zawarta jest w art. 6 pkt 10 a ustawy i z jej treści wynika, że ilekroć w ustawie jest mowa o emeryturze lub rencie rolniczej z ubezpieczenia - rozumie się emeryturę lub rentę inwalidzką z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz emeryturę rolniczą lub rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Tym samym zwrot „po ustaleniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia” nie dotyczy renty rodzinnej. Ponieważ I. M. jest uprawniona do renty rodzinnej, przeto nie ma zastosowania do niej przepis art. 28 ust. 4 pkt 3 cyt. ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia złożyła I. M., zarzucając naruszenie prawa materialnego - art. 28 i 32 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników polegające na wyrażeniu niesłusznego poglądu, iż do zasad zawieszenia prawa do renty rodzinnej otrzymywanej przez osobę prowadzącą działalność rolniczą nie ma zastosowania przepis art. 28 ust. 3 pkt 4 w/w ustawy.

Wskazując na powyższe ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez odwieszenie od 1.06.2003r. wypłaty ca­łości części uzupełniającej renty rodzinnej przysługującej I. M. na podstawie prze­pisów ustawy z 20.12.1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ewentualnie o uchylenie zaskar­żonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Nadto skarżąca wniosła o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania procesowego, z uwzględnieniem kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Zdaniem skarżącej, o dpowiednie stoso­wanie przepisów art. 28 ust. 3, 4 i 6-10 oznacza, iż do zawieszenia części uzupełniającej renty ro­dzinnej stosuje się zasady przewidziane dla zawieszania emerytury lub renty rolniczej z ubezpie­czenia. Zasady te stosuje się nie wprost, ale odpowiednio, co oznacza przede wszystkim przyjęcie, iż jeżeli w stosowanych odpowiednio przepisach jest mowa o emeryturze lub rencie rolniczej z ubezpieczenia przyjmuje się, iż dotyczy to renty rodzinnej. Analogicznie przyjąć zatem należy, iż zawieszenie części uzupełniającej renty rodzinnej jest wyłączone w przypadku, gdy prawo do tego świadczenia zostało nabyte przez uprawnionego przed zawarciem związku małżeńskiego z osobą posiadającą gospodarstwo rolne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem Sąd Okręgowy wydał prawidłowe rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w całokształcie okoliczności faktycznych sprawy oraz w treści obowiązujących przepisów prawa.

Skarżąca nie kwestionuje, że jej mąż prowadził i nadal prowadzi działalność rolniczą w odziedziczonym po rodzicach gospodarstwie rolnym i podlega z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, z mocy ustawy, od 16.10.1995r. Poza sporem jest przy tym, że skarżąca zawarła związek małżeński już po ustaleniu prawa do renty rodzinnej z ubezpieczenia rolniczego.

Stosownie do treści art. 32 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008r., Nr 50, poz. 291 z późn. zm.) wypłata renty rodzinnej, przysługującej osobie pełnoletniej, ulega zawieszeniu, jeżeli uprawniony prowadzi działalność rolniczą. Przepisy art. 28 ust. 3, 4 i 6-10 oraz art. 34 stosuje się odpowiednio.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy trafnie uznał, że brak jest podstaw do podjęcia I. M. wypłaty części uzupełniającej świadczenia w całości wobec brzmienia art. 28 ust. 4 pkt 3 w/w ustawy. Przepis ten stanowi, że uznaje się, że emeryt lub rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego, nie uwzględniając gruntów i działów specjalnych należących do małżonka, z którym emeryt lub rencista zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia. Tym samym przepis ten zezwala na pobieranie części uzupełniającej świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników, mimo prowadzenia działalności rolniczej przez świadczeniobiorcę lub jego małżonka, jedynie w przypadku pobierania przez uprawnionego emerytury lub renty rolniczej z ubezpieczenia. Natomiast zgodnie z definicją zawartą w art. 6 ust. 10a tej ustawy, przez emeryturę lub rentę rolniczą z ubezpieczenia rozumie się emeryturę lub rentę inwalidzką z ubezpieczenia społecznego rolników indywidualnych i członków ich rodzin oraz emeryturę rolniczą lub rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Tym samym przepis art. 28 ust. 4 pkt 3 ustawy nie ma zastosowania do skarżącej, która niewątpliwie pobiera rentę rodzinną a nie rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy. Renta rodzinna, stosownie do definicji zawartej w art. 6 ust. 10b ustawy o u.s.r., określana jest bowiem w tej ustawie jako renta z ubezpieczenia. W konsekwencji, za chybione należy uznać stanowisko skarżącej, że jeżeli w art. 28 ust. 4 pkt 3 w/w ustawy jest mowa o emeryturze lub rencie rolniczej z ubezpieczenia, to – stosując ten przepis odpowiednio z mocy art. 28 - należy przyjąć, że dotyczy on również renty rodzinnej.

Podniesiona przez pełnomocnika skarżącej na rozprawie apelacyjnej okoliczność, że organ rentowy decyzją z 8 marca 2013r. podjął ubezpieczonej wypłatę świadczenia w całości nie świadczy, zdaniem Sądu Apelacyjnego, o błędnej interpretacji wyżej wymienionych przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, a jest konsekwencją dokonanej z dniem 1 stycznia 2013r., mocą ustawy z 11 maja 2012r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2012.637), zmiany treści art. 28 przez dodanie ust. 11, który stanowi, że w przypadku, gdy rencista lub emeryt uprawniony do emerytury z art. 19 ust. 1 prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem podlegającym ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu z mocy ustawy, wypłata nie ulega zawieszeniu.

Z powyższych względów Sąd Apelacyjny, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, na podstawie art. 385 kpc orzekł o jej oddaleniu.

Przewodniczący: Sędziowie: