Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Łodzi

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski (spr.)

Sędziowie: SSA Janina Kacprzak

SSA Iwona Szybka

Protokolant: st.sekr.sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2014 r. w Łodzi

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o wysokość emerytury,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 22 sierpnia 2013 r., sygn. akt: VIII U 1360/13;

1.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym i umarza postępowanie w tym zakresie;

2.  przekazuje organowi rentowemu do rozpoznania wniosek o odsetki.

III AUa 2073 /13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił M. S. prawa do zwiększenia emerytury od dnia 8 września 2007 roku, to jest daty wcześniejszej niż data złożenia wniosku.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. S. podniósł, że organ rentowy mając komplet dokumentów nie obliczył należnej emerytury w sposób prawidłowy od daty przyznania świadczenia i dopiero na wniosek złożony w 30 stycznia 2013 roku wysokość emerytury wyliczył w sposób prawidłowy z uwzględnieniem deputatu węglowego, wobec czego świadczenie wyższe winno być mu wypłacone od dania przyznania świadczenia.

Na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2013r. pełnomocnik wnioskodawcy – żona A. S. wniosła o ustalenie odsetek od zaległej kwoty podnosząc, że zaległość powstała w wyniku błędu organu rentowego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Wyrokiem z dnia 22 sierpnia 2013r. Sąd Okręgowy w Łodzi w punkcie pierwszym zmienił zaskarżoną decyzję w ten tylko sposób, że ustalając odpowiedzialność organu rentowego za zwłokę w wypłacie należytego świadczenia nakazał Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wypłatę M. S. odsetek od kwoty wyrównania za okres od 1 stycznia 2010r. do 28 lutego 2012r.; w punkcie drugim oddalił odwołanie w pozostałej części.

Sąd Okręgowy ustalił, że M. S. jest uprawiony do emerytury od dnia 8 września 2007 oku na podstawie decyzji z dnia 11 września 2007 roku. Ubezpieczony nie zgłosił zastrzeżeń w zakresie wysokości świadczenia.

W dniu 30 stycznia 2013 roku M. S. złożył wniosek o wypłatę deputatu węglowego od daty przyznania emerytury.

Decyzją z dnia 18 lutego 2013 roku organ rentowy przeliczył wnioskodawcy emeryturę od dnia 1 stycznia 2010 roku to jest za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek i dokonał wyrównania deputatu węglowego za okres od dnia 1 stycznia 2010 roku do dnia 28 lutego 2012 roku.

W dniu 13 marca 2013r. wnioskodawca złożył swoje zastrzeżenia w zakresie daty przyznania zwiększonego świadczenia wnosząc o wypłatę od daty przyznania emerytury.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił uwzględnienia żądania wskazując na treść obowiązujących przepisów.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 133 i art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 zez zm.) stwierdził, że decyzja organu rentowego jest prawidłowa. W świetle obowiązujących w/w przepisów nie jest możliwe uwzględnienie odwołania w zakresie żądania przyznania wypłaty przeliczonej emerytury od dnia jej przyznania jak tego żąda wnioskodawca. Jednocześnie Sąd Okręgowy uznał, że organ rentowy ustalając wysokość emerytury na podstawie złożonych dokumentów popełnił błąd, który naprawił przeliczając emeryturę z uwzględnieniem deputatu węglowego decyzją z dnia 18 lutego 2013 roku. Z tego też powodu winien wypłacić należne wyrównania wraz z odsetkami w myśl przepisu art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz. 1585 zez zm.), Oznacza to, że w takiej sytuacji faktycznej przysługuje wnioskodawcy prawo do odsetek. W związku z powyższym Sąd orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji wyroku stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., oddalając odwołanie w pozostałej części na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W apelacji organ rentowy zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej punktu pierwszego jego sentencji, zarzucając mu:

- naruszenie prawa procesowego tj. art. 477 ⁹ i art. 477 ¹⁴ k.p.c. poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i rozpoznanie sprawy w zakresie wykraczającym poza ramy zaskarżonej decyzji i w zakresie nie objętym treścią wniesionego odwołania;

- naruszenie prawa procesowego, tj. art. 476 § 2 i § 3 k.p.c. w związku z art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 205, poz. 1585), poprzez niewłaściwe jego zastosowanie i rozpoznanie sprawy nie należącej do spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Wskazując na wyżej wymienione zarzuty apelujący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie odwołania.

W uzasadnieniu apelacji strona skarżąca podniosła, że w niniejszej sprawie Sąd Okręgowy po pierwsze nie bacząc na fakt, iż przedmiotowe świadczenie pieniężne nie jest świadczeniem z ubezpieczeń społecznych ( zgodnie z art. 74 ustawy z dn. 8.09.2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) - Dz. U. Nr84, poz. 948 - deputat węglowy jest wypłacany z dotacji celowej z budżetu państwa ), rozpatrzył roszczenie pod kątem art. 85 ustawy o s.u.s., który nie ma w tej kwestii zastosowania, gdyż zgodnie z art. 476 § 2 i 3 k.p.c. nie jest to sprawa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Po wtóre sąd stwierdzając odpowiedzialność organu rentowego za zwłokę w wypłacie świadczenia przy emeryturze kolejowej i zasadzając odsetki, rozpoznał w punkcie 1 sentencji wyroku roszczenie wykraczające poza przedmiot zaskarżonej decyzji. Przedmiotem bowiem decyzji, a co za tym idzie istotą sporu była data wyrównania deputatu węglowego, a nie kwestia odsetek. Organ rentowy w zakresie odsetek nie zajął stanowiska. Wnioskodawca występując do organu rentowego z żądaniem wypłaty odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty tego świadczenia, powinien otrzymać decyzję odmawiającej wszczęcia postępowania w tej sprawie na podstawie art. 61a k.p.a. w związku z art. 124 ustawy o emeryturach ... i na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy o s.u.s.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest zasadna o tyle, że skutkuje uchyleniem zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym i umorzeniem postępowania w tym zakresie.

Przede wszystkim wskazać należy, że w niniejszej sprawie postępowanie odwoławcze toczyło się na skutek odwołania M. S. od decyzji ZUS z dnia 27 marca 2013r., odmawiającej wnioskodawcy prawa do zwiększenia emerytury o deputat węglowy od daty przyznania prawa do emerytury. W odwołaniu wnioskodawca domagał się zmiany zaskarżonej decyzji i uwzględnienia kwoty deputatu węglowego w wysokości emerytury od daty przyznania tego świadczenia wskazując na błąd organu rentowego. Sąd Okręgowy natomiast rozpatrując odwołanie ubezpieczonego poczynił ustalenia odnośnie braku podstaw do określenia wysokości otrzymywanej przez wnioskodawcę emerytury od wcześniejszej daty, ale również odniósł się do kwestii odsetek, która nie była objęta treścią zaskarżonej decyzji.

W judykaturze utrwalony jest pogląd, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych treść decyzji organu rentowego, od której wniesiono odwołanie wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu. Przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji ZUS ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornych; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem wnioskodawca może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się do przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może żądać czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Jeżeli takie żądanie zostanie zgłoszone, sąd nie może go rozpoznać, lecz zobowiązany jest postąpić zgodnie z art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. w myśl, którego jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania organowi rentowemu.

W niniejszej sprawie wniosek o odsetki został zgłoszony przez pełnomocnika ubezpieczonego po raz pierwszy dopiero na rozprawie przed Sądem I instancji w dniu 22 sierpnia 2012r. Zarówno bowiem treść złożonego do organu rentowego w dniu 13 marca 2013r. wniosku o przeliczenie świadczenia, jak i odwołanie od decyzji żądania o odsetki nie zawierało. W tej zaś sytuacji wniosek ten winien być przekazany przez Sąd do rozpoznania organowi rentowemu jako nowe żądanie na podstawie art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c., a nie stać się podstawą do merytorycznego rozstrzygnięcia. Skoro zaś Sąd Okręgowy instancji tego nie uczynił, to konieczne stało się, na podstawie art. 386 § 3 k.p.c. w zw. z art. 477 ¹⁰ k.p.c., rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego o treści jak w sentencji.